Việc nghiên cứu hoạt động của siêu núi lửa liên quan đến truyền thuyết Atlantis có thể cung cấp dữ liệu quan trọng giúp hình thành phương pháp cảnh báo sớm.
Viễn cảnh các siêu núi lửa trên bề mặt địa cầu sẽ “thức dậy” vẫn là nỗi lo lắng thường trực của giới khoa học. Một số siêu núi lửa như tại Yellowstone (Mỹ) hiện diện trên đất liền, còn lại nằm sâu dưới đáy biển. Thành viên nào trong hơn chục siêu núi lửa đều có khả năng phun ra một lượng mắc ma và tro bụi cao gấp hàng ngàn lần so với bất cứ các đợt phun trào núi lửa nào từng được ghi nhận trong lịch sử loài người. Trong lần hoạt động gần nhất, cách đây khoảng 74.000 năm, đỉnh Toba ở đảo Sumatra (Indonesia) tống ra khoảng 2.800 km3 mắc ma cũng như phủ một lớp tro dày lên toàn khu vực Nam Á. Để so sánh, núi lửa trên đảo Krakatoa, cũng thuộc Indonesia, vào năm 1883 chỉ thải ra khoảng 12 km3 mắc ma là đã được liệt vào danh sách những đợt phun trào lớn nhất thế giới từng được ghi nhận.
|
|
“Đó sẽ là những lần phun trào thảm khốc”, website OurAmazingPlanet dẫn lời chuyên gia Tim Druitt, nhà núi lửa học thuộc Đại học Blaise Pascal (Pháp). Ông và đồng sự đã giám định tinh thể ở đảo Santorini (Hy Lạp) trong nỗ lực nghiên cứu hành vi của bể mắc ma nằm phía dưới một núi lửa hùng mạnh. Giới chuyên gia hy vọng có thể tìm ra cách dự đoán những đợt phun trào của siêu núi lửa trong tương lai, thông qua các tinh thể có nguồn gốc từ lần hoạt động mạnh mẽ của núi lửa có liên quan đến truyền thuyết Atlantis xa xưa. Dù núi lửa tại Santorini chỉ có thể phun ra tối đa 500 km3 mắc ma cho mỗi lần hoạt động, nhưng cơ chế của nó không khác gì những “tiền bối”. Đợt phun trào dữ dội trước đây đã rút quá nhiều mắc ma khỏi bể chứa bên dưới, khiến núi lửa này sụp đổ, để lại một miệng núi lửa rộng và sâu.
Để tìm hiểu sâu hơn về cách các siêu núi lửa hoạt động, nhóm chuyên gia đã phân tích tinh thể của đá núi lửa ở Santorini. Trong đợt phun trào cách đây 3.600 năm, nó tạo nên một biển mắc ma với khối lượng từ 40 đến 60 km3. Nhiều khả năng nỗi kinh hoàng quá lớn từ cơn thịnh nộ của tự nhiên đã tạo nên huyền thoại về thành phố mất tích Atlantis. Những tinh thể trên là chứng cứ ghi nhận lại hoạt động trước khi đợt phun trào bùng nổ thực sự.
Tỷ lệ các nguyên tố như ma giê khuếch tán ở tinh thể cho thấy tốc độ của một lần hoạt động bên trong bể mắc ma của núi lửa. Và các chuyên gia thực sự sốc trước những gì thu thập được. Trước mỗi đợt phun trào, các núi lửa trải qua thời gian ngủ đông kéo dài tưởng chừng như vô tận, nhưng đến khi thức dậy, quá trình khôi phục sức mạnh diễn ra với tốc độ nhanh khó tin. Theo ông Druitt, sau khi nằm yên trong vài ngàn năm, núi lửa chỉ cần vài thập niên là bùng nổ. Cụ thể như núi lửa ở Santorini, bể mắc ma bên dưới tái nạp năng lượng trong vòng 100 năm trước lần hoạt động kinh người cách đây 3.600 năm.
Các chuyên gia hy vọng, từ nghiên cứu này có thể tìm ra phương pháp cảnh báo sớm hoạt động của siêu núi lửa để hạn chế thương vong và tổn thất trên thực tế, theo báo cáo trên chuyên san Nature.
Hạo Nhiên
Bình luận