20 năm cuộc đào thoát của phi hành đoàn Nga khỏi tay Taliban

(Tin Nóng) Cách đây 20 năm, ngày 3.8.1995, một máy bay Il-76 của Nga với 7 người bị quân Taliban chặn bắt và cầm giữ ở sân bay Kandahar, mãi hơn 1 năm sau họ mới lái được máy bay thoát về Nga.

Máy bay Il-76 (số hiệu đuôi RA-76842) của hãng hàng không Aerostan (thuộc Kazan Airlines, Nga), tháng 4.1995 trước khi bị Taliban bắt giữ - Ảnh: Aerostan

Theo RIA ngày 3.8.2015, vào ngày 3.8.1995, một máy bay Il-76 (số hiệu đuôi RA-76842) của hãng hàng không Aerostan (thuộc Kazan Airlines, Nga) bay từ Tirana (Albania) đến Bagram (miền bắc Afghanistan) với phi hành đoàn 7 người, chỉ huy là cơ trưởng Vladimir Sharpatov. Máy bay chở 1.304 thùng đạn 7,62 mm cung cấp cho quân chính phủ Afghanistan.

Khi vào không phận Afghanistan, bất ngờ 1 tiêm kích MiG-21 của quân Taliban xuất hiện, khống chế máy bay Nga đáp xuống sân bay Kandahar và lực lượng này kiểm tra máy bay, tịch thu số đạn.

Có tin cho hay điệp viên của Taliban tại Albania đã mật báo cho Taliban biết về chuyến bay này. Taliban cáo buộc phi hành đoàn chở vũ khí tiếp tế cho quân của Liên minh Phương Bắc là đối thủ của Taliban, và cầm giữ họ trong điều kiện tồi tệ suốt 378 ngày đêm.

Trong thời gian này, chính quyền cộng hoà tự trị Tatarstan (Liên bang Nga), Liên Hiệp Quốc, và cả chính phủ Mỹ tổ chức nhiều cuộc thương lượng đề xuất Taliban thả con tin nhưng bất thành.

Các phi công Nga đã lên kế hoạch trốn thoát khỏi Kandahar bằng chính máy bay của họ cũng đang đậu ở sân bay hơn 1 năm qua.

Đầu tiên, phi hành đoàn thuyết phục quân Taliban rằng máy bay phải bảo dưỡng chăm sóc định kỳ kẻo bị hư hỏng. Taliban cho phép họ kiểm tra máy bay mỗi tháng 1 lần, có lính canh giữ chặt. Vào ngày thứ sáu 16.8.1996, phi hành đoàn kiểm tra máy bay theo định kỳ. Lợi dụng hôm đó là ngày lễ của Hồi giáo, việc canh gác có phần lỏng lẻo, đúng vào thời điểm tín đồ Hồi giáo cầu nguyện, phi hành đoàn Nga lên máy bay và nhanh chóng quật ngã 3 lính canh Taliban trên máy bay. Sau đó họ khởi động máy bay, rồi cất cánh bay đi.

Đài không lưu sân bay Kandahar hốt hoảng ra lệnh phi công chiến đấu Taliban đuổi theo, nhưng lúc đó viên phi công duy nhất này của Taliban lại rời khỏi thành phố.

Tuy nhiên để đề phòng bị rươt đuổi, phi hành đoàn Nga quyết định không lái máy bay bay về Nga mà bay sang biên giới Iran rồi băng qua vịnh Persia đến Tiểu vương quốc Ả - rập Thống nhất (UAE). Máy bay đã bay trên khu vực Afghanistan và Iran chỉ ở độ cao 50 - 100 m mà không mở tín hiệu liên lạc để tránh bị hệ thống phòng không phát hiện. Nhờ kỹ thuật hoàn hảo của các phi công, chiếc Il-76 đã đáp được xuống UAE chiều 16.8.1996, sau đó họ về nước.

Ngày 22.8.1996, Tổng thống Nga khi đó là Boris Yeltsin ký nghị định tặng thưởng cơ trưởng Vladimir Sharpatov danh hiệu Anh hùng Nga và huân chương Sao vàng; các thành viên còn lại cũng được khen thưởng gồm cơ phó Gazinur Khairullin, nhân viên hướng dẫn bay Alexander Zdor, nhân viên cơ khí Askhat Abbyazov, Sergei Butuzov, Viktor Ryazanov, và nhân viên điện đài Yuri Vshivtsev.

Năm 2004, chiếc máy bay Il-76 nói trên được chuyển cho hãng hàng không Aviacon Tzitotrans ở Yekaterinburg. Từ đó máy bay này thường bay phục vụ các sứ mạng nhân đạo của Liên Hiệp Quốc.

Vụ đào thoát này đã được đạo diễn Andrei Kavun dựng thành phim Kandahar năm 2009, công chiếu tháng 2.2010.