Chiều qua (6.11), đại biểu Nguyễn Tiến Sinh đã gửi đến Bộ trưởng Trần Tuấn Anh câu hỏi chưa được trả lời, đề nghị giải trình rõ hơn về vấn đề hàng Trung Quốc “đội lốt” hàng Việt và cách phòng vệ của Việt Nam.
“Bộ trưởng trả lời rất đúng về nhận định, đánh giá của Chính phủ, của Bộ về nguy cơ hàng nước ngoài lợi dụng các hiệp định thương mại của Việt Nam để mượn đường đi nước thứ ba. Bộ trưởng cũng đã nêu được sự nỗ lực, cố gắng của các cơ quan chức năng, xử lý vấn đề rất đáng ghi nhận”, đại biểu nói, nhưng cho rằng vấn đề quan trọng nhất Bộ trưởng chưa trả lời được đó là lỗ hổng rất lớn về pháp luật, hàng rào kỹ thuật chưa đủ mạnh để kiểm soát tình hình.
Theo đại biểu Sinh, vấn đề đáng chú ý nhất hiện nay là sự công khai, minh bạch về quy định thế nào là hàng Việt Nam. “Chính sự thiếu minh bạch này đã làm cho nhiều doanh nghiệp kiểu Asanzo không biết mình có vi phạm không, như vậy đẩy người dân và doanh nghiệp vào thế rủi ro rất cao. Asanzo, Khaisilk có đơn thuần là gian lận thương mại hay không, đề nghị Bộ trưởng cần nói rõ hơn về vấn đề này. Kinh tế Việt Nam là kinh tế mở, hay kinh tế hở? Doanh nghiệp Việt Nam chết ngay trên sân nhà là điều đang diễn ra. Chúng ta sẽ có giải pháp gì để hỗ trợ cho các doanh nghiệp và hàng hóa của họ trong giai đoạn hiện nay”, đại biểu này đặt câu hỏi.
Bộ trưởng Trần Tuấn Anh liệt kê hàng loạt các văn bản là cơ sở pháp lý để quản lý xuất xứ hàng hóa: luật Hải quan, luật Quản lý ngoại thương, luật Quản lý thuế, pháp lệnh Quản lý thị trường,.. và cho biết, để chủ động hơn nữa trong bối cảnh mới, khi chúng ta đang phải đối mặt rất nhiều với nguy cơ gian lận thương mại, Thủ tướng đã ký ban hành Quyết định 824 phê duyệt đề án tăng cường quản lý nhà nước trong chống gian lận thương mại và gian lận xuất xứ, siết chặt các khâu trong quản lý xuất nhập khẩu và đầu tư nước ngoài để ngăn chặn hành vi gian lận thương mại.
Bộ Công thương cũng đã xây dựng văn bản quy phạm pháp luật để quy định cụ thể xuất xứ hàng hóa trong nước. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, cả Nghị định 43 và Nghị định 31 đều giao trách nhiệm cho doanh nghiệp, nhà đầu tư kê khai nhãn mác và nguồn gốc hàng hóa.
“Chính vì vậy, trong một thời gian dài đã diễn ra những hành vi có dấu hiệu gian lận thương mại, gian lận xuất xứ, lừa dối người tiêu dùng như Khaisilk trước kia, và sau này có câu chuyện chưa rõ ràng trong hướng dẫn ghi xuất xứ với hàm lượng như thế nào, dẫn đến vướng mắc cho 1 số doanh nghiệp, mà ta chứng kiến câu chuyện như Asanzo”, Bộ trưởng cho biết.
Theo đó, ngay từ 2018, Bộ Công thương đã báo cáo Chính phủ đề xuất xây dựng một văn bản pháp quy hướng dẫn cụ thể hơn nữa trong việc ghi chứng nhận xuất xứ cho hàng hóa sản xuất và lưu thông trên thị trường Việt Nam.
Xác định đây là một việc khó, nên Bộ trưởng Công thương cho biết “đã xin ý kiến các bộ ngành để xây dựng một thông tư dưới hình thức mở, để có ý kiến của các bộ, ngành cả về cơ sở pháp lý, cả phạm vi điều chỉnh”.
Sau gần 1 năm xây dựng, hiện dự thảo thông tư hướng dẫn chứng nhận xuất xứ hàng hóa cho sản phẩm lưu thông ở thị trường trong nước đã hoàn thành, đang tổ chức lấy ý kiến phản biện của xã hội, doanh nghiệp, người dân, tổ chức…
Hiện đã qua 2 vòng và ý kiến đóng góp rất đa dạng, theo ông Trần Tuấn Anh, nhưng một số ý kiến cho thấy phạm vị điều chỉnh cần nghiên cứu kỹ hơn nữa để tránh ảnh hưởng đến các lợi ích của chúng ta trong hoạt động thương mại quốc tế”.
“Dự thảo thông tư này dựa trên nền tảng bộ quy tắc xuất xứ của WTO, nếu như các tổ chức nước ngoài có thể căn cứ vào đây để siết chặt, gây khó khăn trong xác nhận ưu đãi của các sản phẩm đi nước ngoài có xuất xứ ở Việt Nam thì ta cần phải nghiên cứu. Thêm vào đó, tùy trong từng lĩnh vực, trong từng ngành sản xuất, sản phẩm hàng hóa lại có đặc thù, tính chất khác nhau”, Bộ trưởng nói và cho biết vẫn đang rất cầu thị, tiếp thu ý kiến đóng góp để báo cáo Thủ tướng ban hành thông tư.
Bình luận