Lấy phiếu tín nhiệm là một cơ chế để giám sát quyền lực và vận hành chế độ trách nhiệm chính trị tại QH. Xuất phát từ nguyên tắc: đã có chức có quyền thì phải bảo đảm được sự tín nhiệm, nên trên thế giới người ta chỉ có cơ chế bỏ phiếu tín nhiệm hoặc bất tín nhiệm - tín nhiệm thì làm tiếp, còn không tín nhiệm thì từ chức.
Nhưng ở ta, “lấy phiếu tín nhiệm” chỉ giống như một sự thăm dò và cảnh báo. Tại sao nói như vậy? Là bởi vì trong Nghị quyết 35 và dự thảo sửa đổi có quy định về “hệ quả” đối với người được lấy phiếu tín nhiệm: hơn 50% phiếu “tín nhiệm thấp” thì có thể xin từ chức; 2/3 số phiếu “tín nhiệm thấp” sẽ tiến hành bỏ phiếu tín nhiệm (thực chất là bất tín nhiệm). Nhưng với việc thiết kế lấy phiếu 3 mức cho thấy, hệ quả này không bao giờ xảy ra (xác suất của việc lựa chọn “tín nhiệm thấp” chỉ là trên 33%). Điều này có nghĩa rằng chế độ trách nhiệm chính trị không bao giờ được vận hành ở các cơ quan dân cử.
Một ĐBQH, vốn là cựu quan chức cấp cao của Chính phủ, nói với phóng viên rằng: quy định lấy phiếu 3 mức chỉ làm tốn thời gian và kinh phí; vì rằng, chưa cần lấy phiếu đã mặc định kết quả là tất cả các chức danh đều được tín nhiệm.
Hôm qua, phát biểu ở phiên họp toàn thể tại QH, bà Lê Thị Nga, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của QH cũng nói ra một vấn đề rất bản chất: “Không quy định mức “không tín nhiệm” là vô hình trung chúng ta đã hạn chế quyền của đại biểu trong trường hợp đại biểu không tín nhiệm một chức danh nào đó và qua đó đã hạn chế luôn cả quyền này của cử tri vì lá phiếu đánh giá của đại biểu QH là thực hiện sự ủy nhiệm của cử tri”.
Thực ra, những bất cập của việc lấy phiếu tín nhiệm 3 mức đã được chỉ ra ngay sau lần lấy phiếu đầu tiên tại QH (kỳ họp thứ 5, tháng 6.2013), các báo cáo tổng hợp ý kiến cử tri của T.Ư Mặt trận Tổ quốc và Ủy ban TVQH các kỳ họp sau đó đều nêu rõ: đa số cử tri cho rằng để 3 mức tín nhiệm là không thực chất và đề nghị chỉ hai mức "tín nhiệm" và "tín nhiệm thấp”. Cũng vì vậy QH đặt vấn đề sửa đổi Nghị quyết 35. Tín nhiệm 2 mức vài lần được đưa vào rồi rút ra, để rồi trong dự thảo trình QH hôm qua, chả còn thấy đề cập đến nguyện vọng của “đa số cử tri” nữa.
Chưa kể, tần suất lấy phiếu tín nhiệm trong dự thảo sửa đổi chỉ còn 1 lần/nhiệm kỳ (thay vì 2 lần/nhiệm kỳ) như hiện hành, cũng được cho là một bước lùi của cơ chế giám sát quyền lực ở QH.
An Nguyên
>> Công bố kết quả lấy phiếu tín nhiệm 50 lãnh đạo cao cấp
>> Hoàn thành việc bỏ phiếu tín nhiệm đối với 50 lãnh đạo chủ chốt
>> ‘Thận trọng, khách quan, công tâm’ khi bỏ phiếu tín nhiệm
>> Tuần này, Quốc hội lấy phiếu tín nhiệm
>> Quốc hội sẽ hoàn thành tốt trọng trách đánh giá tín nhiệm
>> Lấy phiếu tín nhiệm 50 người giữ chức vụ do QH bầu, phê chuẩn
Bình luận