Dinh dưỡng cho người bệnh tim

Bác sĩ Huỳnh Thanh Kiều - BV Tim Tâm Đức TP.HCM

Trên thực tế, biện pháp điều trị bằng dinh dưỡng chưa được thực hiện đúng để đem lại hiệu quả cho bệnh nhân.

Không được ăn nhiều đạm?

Sai! Người bệnh tim không cần phải kiêng ăn chất đạm nếu không bị bệnh khác, vì đây là nguồn cung cấp năng lượng cần thiết cho cơ thể. Ðặc biệt là các bệnh nhân bị bệnh tim nặng, suy kiệt càng cần phải ăn nhiều chất đạm để tạo đủ năng lượng cho cơ thể. Bạn nên tư vấn bác sĩ về chế độ ăn của mình, loại thức ăn nào cần phải kiêng và loại nào không cần để có một chế độ hợp lý.

Khi đã bị bệnh tim không được ăn mặn?

Sai. Tùy theo từng thể bệnh tim để người bệnh có chế độ ăn hợp lí. Bạn vẫn có thể ăn uống bình thường với điều kiện các món ăn phải gia giảm độ mặn ở mức độ thấp nhất. Có nghĩa là người bệnh tim nặng chỉ nên ăn tối đa 5g muối NaCl (tương đương với 1 muỗng cà phê muối ăn) cho cả ngày, tính cả lượng nêm nếm trong khi nấu. Chế độ ăn như vậy sẽ làm thay đổi khẩu vị nên đa số mọi người có thói quen ăn mặn hầu như không thể thực hiện được.

Người bị suy tim nặng không được ăn muối?

Đúng! Chế độ ăn giảm muối không áp dụng cho bệnh nhân đang trong giai đoạn suy tim nặng, nhất là khi bệnh nhân bị phù nhiều. Ngoài việc không sử dụng muối khi chế biến thức ăn còn phải loại bỏ tất cả thức ăn có nhiều muối natri ra khỏi khẩu phần ăn hàng ngày. Hàm lượng muối natri có trong một số loại thức ăn mà chúng ta hay sử dụng (tính trên 100 gam thức ăn) như sau: Các loại thịt đỏ: 30 - 60 mg, Cá: 60 - 80mg. Phô mai: 500-1200 mg. Trứng: 130 mg. Sữa toàn phần: 50 mg. Bánh mì không muối: 10 mg. Khoai tây, gạo, đậu cô ve, cà chua, đậu Hà Lan: < 5mg. Cà rốt, đậu cô ve khô: 50 mg. Bánh mì thường: 500 mg. Hoa quả tươi: < 5mg. Sô cô la: 12 mg.

Ăn hoặc uống nhiều nước ép bưởi, cà chua tốt cho tim mạch?

Đúng! Bưởi có thể làm giảm mỡ trong máu, cà chua có thể giảm nguy cơ bị tai biến mạch máu não... Tuy nhiên nhiều người bệnh thường lạm dụng quá đà, như mỗi ngày ăn tới vài ký bưởi, uống đến chục ly nước cà chua. Xin nhớ rằng nguyên tắc quan trọng nhất trong vấn đề ăn uống vẫn là điều độ.

Trong khi điều trị, ăn nho, chuối, dừa sẽ tốt cho người bệnh tim?

Sai. Một chất rất quan trọng đối với tim là kali có nhiều trong các loại quả như nho, chuối, dừa. Ðể tim hoạt động tốt, lượng kali trong máu phải ổn định, không quá nhiều hay quá ít. Trong các thuốc chữa bệnh tim, có loại thuốc làm giảm kali, có loại lại làm tăng lượng kali trong máu. Do đó, bạn phải hỏi kỹ bác sĩ xem mình có cần kiêng cữ các loại trái cây này hay không.

Người bị bệnh tim không nên ăn thịt, chỉ ăn cá?

Sai. Trong chế độ ăn uống cho người bị tim mạch, việc cần quan tâm là các loại chất trong thức ăn, chẳng hạn chất đạm (thịt, cá...), chất béo (dầu, mỡ...), chất tinh bột (gạo, khoai...), chất xơ (rau củ), hay potasium (có nhiều trong nho, chuối)... Nếu bác sĩ khuyên hạn chế dùng chất đạm nghĩa là người bệnh phải hạn chế ăn thịt cá, bất kể loại thịt hoặc cá nào. Nếu bạn không ăn thịt nhưng vẫn ăn nhiều cá cũng không đạt được hiệu quả gì.

Ăn gạo lứt là cách điều trị hiệu quả?

Đúng! Gạo lứt ít chứa cholesterol, chất xơ trong loại ngũ cốc thô gạo lứt có tác dụng chuyển hóa các chất béo và làm hạ huyết áp. 1 lon gạo lứt cung cấp 14% giá trị chất xơ. Nó có thể giúp hạ được lượng cholesterol trong máu và ngăn ngừa chứng xơ vữa động mạch. Bên cạnh đó, chất xơ trong gạo lứt có thể giúp kiểm soát được lượng đường trong máu.

Người bị tim mạch không nên uống sữa tách bơ?

Đúng! Khi chất béo bão hòa được tách bằng cách tăng cao và giảm nhiệt độ đột ngột chúng sẽ không còn các chất bổ dưỡng. Vì các chất béo bão hòa được tách ra khỏi sữa không béo bằng cách làm nóng ở nhiệt độ cao và tạo áp lực để tách nên sữa này bị giảm một lượng chất dinh dưỡng nhất định. Trong thực tế, cholesterol là chất có nhiều nhất trong sữa tách bơ, do đó nó dễ gây tắc nghẽn mạch máu dẫn đến tăng nguy cơ đột quỵ.

Uống 2 - 3 lít nước/ ngày giúp người bệnh tiến triển tốt?

Sai. Uống càng nhiều nước càng tốt vì giúp lọc sạch cơ thể chỉ tốt với người khỏe mạnh, vì khi uống nhiều nước, tim và thận phải tăng hoạt động để thải bớt nước ra ngoài, giữ sự cân bằng trong cơ thể. Ngược lại, ở người đã có bệnh tim hay bệnh thận, hai cơ quan này không còn hoạt động tốt nên nước sẽ bị giữ lại trong cơ thể gây triệu chứng khó thở, phù, thậm chí còn gây ra tình trạng “ngộ độc nước”, biểu hiện qua triệu chứng lơ mơ, hôn mê. Người bị bệnh tim nên uống nước theo nhu cầu cơ thể, nghĩa là chỉ uống khi cảm thấy khát. Nếu bệnh của bạn chỉ ở mức độ nhẹ, việc hạn chế uống nước là không cần thiết. Những trường hợp suy tim nặng chỉ nên hạn chế uống khoảng 1 lít nước mỗi ngày. Nên nhớ rằng uống quá ít nước cũng rất nguy hiểm vì có thể gây tụt huyết áp, choáng váng, chóng mặt.

Người bị bệnh tim vẫn có thể dùng rượu?

Đúng! Y học đã chứng minh việc nghiện rượu bia có ảnh hưởng xấu đối với sức khỏe nói chung và bệnh tim mạch nói riêng. Nhưng đối với những người chỉ uống lượng ít, vừa phải lại là điều nên dùng. Các nghiên cứu cho thấy uống ít hơn 60ml rượu nguyên chất (khoảng 680ml bia, 95ml rượu whiskey, 285ml rượu vang) mỗi ngày không ảnh hưởng xấu đối với bệnh tim mạch. Tuy nhiên, có một thể bệnh tim đặc biệt gọi là bệnh cơ tim do rượu. Nếu bị bệnh này, bạn phải kiêng cữ rượu bia hoàn toàn. Như vậy, người bệnh tim không cần phải kiêng cữ bia rượu tuyệt đối. Tuy nhiên điều độ trong ăn, uống luôn là nguyên tắc quan trọng nhất để giữ gìn sức khỏe.

Rượu vang đỏ tốt cho tim mạch?

Đúng. Rượu vang đỏ có tác dụng tốt đối với cholesterol máu. Các thành phần Polyphenol của rượu vang đỏ có thể ức chế quá trình tổng hợp một loại protein liên quan tới bệnh tim mạch. Điều này giải thích vì sao người Pháp (vốn rất thích rượu vang đỏ) ít bị bệnh tim, mặc dù vẫn ăn nhiều phomát béo và món tráng miệng có bơ.Chất  Polyphenol nằm trong vỏ quả nho và vì vậy, chỉ riêng rượu vang đỏ có đặc tính chống bệnh tim. Rượu vang trắng (chế biến từ nho bỏ vỏ) và các loại rượu khác đều không chứa thành phần này và không có tác dụng bảo vệ tim mạch.