Vào những năm 1954 - 1955, hàng ngàn người con Nam bộ theo sự điều động của cách mạng đã tập kết ra miền Bắc, với niềm tin và hy vọng chỉ sau hai năm sẽ được trở về quê hương yêu dấu. Ba má tôi cũng nằm trong số đó. Và không ai có thể hình dung được rằng mãi hai mươi năm sau mới lại được đặt chân về đôi bờ Đồng Nai, Vàm Cỏ, Cửu Long...
Vĩnh Linh - Quảng Trị với con sông Bến Hải, cây cầu Hiền Lương là một vài trong muôn vàn cái tên như vậy.
Đúng 60 năm từ khi cha tập kết ra miền Bắc sau Hiệp định Genève, các con của cụ Lê Mẫn (đã mất) mới tìm được họ hàng.
Đó là câu thơ khắc sâu niềm tin của cô gái xứ dừa Bến Tre viết gửi cho người mình thầm yêu khi họ sống trong cảnh chia ly người nam kẻ bắc.
Là một người lãnh đạo cấp cao của Đảng, gia đình Tổng bí thư Lê Duẩn cũng chịu cảnh chia ly sau khi hiệp định Genève được ký kết.
Đêm 20.7.1954, định mệnh của lịch sử đã gọi tên dòng sông Bến Hải. Con sông chỉ dài 100 km, còn có tên là sông Minh Lương hay Rào Thanh bắt nguồn từ đỉnh Động Châu của dãy Trường Sơn băng qua những cánh rừng đại ngàn đến cầu đường sắt Tiên An thì đi giữa đồng bằng của hai huyện Gio Linh, Vĩnh Linh (Quảng Trị) rồi đổ ra biển tại Cửa Tùng.
Đại tá Hà Văn Lâu là một trong những thành viên cuối cùng còn sống của phái đoàn VNDCCH tham dự hội nghị Genève 1954. Năm nay 97 tuổi, ông vẫn khá minh mẫn khi nhớ lại sự kiện lịch sử hơn nửa thế kỷ trước.
Thứ ba, 20.7 là một ngày vui cho Hội nghị Genève vì giới thạo tin nhận được những tin tức lạc quan. 17 giờ 10, tại biệt thự Rocage - nơi làm việc của phái đoàn Pháp, các nhân viên ôm nhau vui mừng vì nghe tin lúc 21 giờ tối nay sẽ ký kết hiệp định.
Nhân kỷ niệm 60 năm ký kết Hiệp định Genève về Đông Dương (21.7.1954 - 21.7.2014), Báo Thanh Niên xin giới thiệu với bạn đọc những hồi ức của luật gia Hoàng Nguyên (1924 - 2007), người trực tiếp tham gia Hội nghị Genève với tư cách thư ký phái đoàn Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Tòa soạn chân thành cám ơn gia đình ông Hoàng Nguyên đã giúp đỡ và cung cấp tư liệu.
1
