Có nhiều cách để tỏ ra mình là người giàu có, và người Brâu ở tỉnh Kon Tum có ba “thói quen” để làm điều đó: cà răng, căng tai và xăm mặt.

Ngày nay, người Jarai ở xã Ia M’nông (H.Chư Păh, Gia Lai) vẫn còn giữ một luật tục mang thức ăn cho người đã khuất.

Người Bana ở tỉnh Kon Tum vẫn còn lưu giữ nhiều tập tục đẹp và… lạ, chẳng hạn như tục bú mớm khi kết nghĩa làm mẹ con của nhau.

Như nhiều đồng bào dân tộc thiểu số khác, người Jarai ở Tây nguyên cũng có nhiều tập tục riêng, trong đó độc đáo nhất là tục bỏ mả, hay còn gọi là chia tài sản cho người chết.

Tới ngày vượt cạn, phụ nữ của một số dân tộc thiểu số vùng bắc Tây nguyên phải vào rừng để lót ổ.

Mỗi làng của đồng bào dân tộc Tây nguyên đều có một “gồ năm” (rừng ma). Đây là cõi linh thiêng và là thế giới của người chết, nên sau lễ “bỏ mả”, đồng bào không dám bén mảng đến. Tại các rừng ma này, đồng bào còn có tục táng người chết… trên cây, gọi là “thiên táng”.

Trai, gái yêu nhau, hoặc thanh niên lạ đến làng, người Gia Rai ở Tây nguyên đều cho phép ngủ chung với… gái làng. Thế nhưng, nếu ai “vượt qua vùng cấm”, có con trước ngày cưới, sẽ bị làng phạt vạ.

Trước khi vào làng Đăk Glei, Phó bí thư Đảng ủy xã Đăk Nhoong (H.Đăk Glei, Kon Tum), ông A Nhảy bảo: “Mày cứ thấy nhà nào củi chặt bằng phẳng, chất cao thành núi, là nhà đó có con gái mang củi hứa hôn từ rừng về. Cứ vào mà hỏi”.

Ở Quảng Trị có một vùng quê rất đỗi bình dị nhưng dân làng ở đây lại sở hữu một thứ ngôn ngữ kỳ lạ.

Những nhân chứng sống mà chúng tôi gặp gỡ đã tố cáo một tập tục kinh hoàng - đòi chôn sống trẻ sơ sinh nếu chẳng may sản phụ tử vong - cùng với nỗi ám ảnh dai dẳng về “cái chết xấu”.

Dùng thanh nứa vót nhọn, hai người cùng đâm vào tay nhau, ai chảy máu sẽ là người thua cuộc trong vụ tranh cãi về đất đai, tài sản hay nghi ngờ về các vụ tằng tịu trai gái…

Nhiều bản làng vùng cao Quảng Nam tồn tại những tập tục kỳ lạ, thậm chí kinh hoàng, phản ánh niềm tin của đồng bào Cadong, Xê đăng, Cor… nhưng có trường hợp đôi khi vượt lên trên luật pháp.