Hai ngày cuối tuần vừa qua tại Hà Nội, lần đầu tiên Bộ GD-ĐT tổ chức hội thảo quốc gia về giáo dục đạo đức - công dân trong trường phổ thông.
|
|
Ba chữ khô - khó - khổ
Theo các đại biểu, “đặc trưng” của môn giáo dục đạo đức - công dân được gói gọn trong ba chữ K: khô - khó - khổ! Trước hết, nội dung giáo dục đạo đức rất ít. “Càng lên lớp cao hơn, nội dung đạo đức càng giảm. Ở tiểu học các em được học 1 tiết/tuần, ở THCS được học 1/2 tiết/tuần, nhưng lên đến THPT học sinh chỉ được học 15 tiết đạo đức trong suốt 3 năm học và chủ yếu ở lớp 10, còn lớp 11 và 12 không có tiết học đạo đức. Đã vậy việc dạy nặng về lý thuyết nên hiệu quả thấp”, tiến sĩ Đào Đức Doãn, Khoa Giáo dục chính trị, Trường ĐH Sư phạm Hà Nội, nhận xét.
|
||||||||||||||||
Còn PGS-TS Nguyễn Đình Tường, Viện Triết học - Viện Hàn lâm khoa học xã hội VN, tính toán rằng học sinh THPT chỉ được học 11 tiết đạo đức trong tổng số 105 tiết giáo dục đạo đức - công dân. Còn lại là các nội dung về pháp luật, về các vấn đề chính trị - xã hội. Đã vậy nội dung đang quá tải với hầu hết học sinh cấp THPT, đặc biệt là lớp 10. Mỗi bài học lại quá dài khiến giáo viên chỉ có thể dạy lý thuyết suông, xa rời thực tế. “Đa số ý kiến của học sinh và giáo viên cho rằng phần công dân với việc hình thành thế giới quan, phương pháp luận khoa học còn trừu tượng, khó hiểu với học sinh lớp 10 khi mà các em chỉ mới 15 - 16 tuổi. Với thời lượng 1 tiết/tuần thì giáo viên chỉ có thể giới thiệu cho học sinh biết về các vấn đề đó chứ không thể đi sâu tìm hiểu”, PGS-TS Nguyễn Đình Tường cho biết.
Theo PGS-TS Nguyễn Dục Quang, Viện Khoa học giáo dục VN, kiến thức lồng ghép trong môn này quá ôm đồm. Bên cạnh những kiến thức về các lĩnh vực, các mặt giáo dục khác nhau như pháp luật, an toàn giao thông, quốc phòng, giới tính, bảo vệ môi trường, kỹ năng sống…, gần đây Bộ GD-ĐT lại đưa thêm nội dung giáo dục công tác phòng chống tham nhũng, phòng chống tác hại game online có nội dung bạo lực không lành mạnh. “Môn giáo dục đạo đức - công dân như là nơi “gửi gắm” của nhiều lĩnh vực, nhiều nội dung khác nhau của đời sống xã hội mà quên mất đi chức năng chính của môn học”, PGS-TS Nguyễn Dục Quang nhận xét.
Phải thay đổi từ người dạy
Vấn đề chất lượng đội ngũ cũng là một mảng nội dung lớn được đưa ra bàn bạc trong suốt 2 ngày hội thảo (10 - 11.8).
Theo các thông tin tại hội thảo, hiện nay chất lượng giáo viên dạy giáo dục đạo đức - công dân rất có vấn đề. Trước hết đó là đội ngũ thiếu chuyên nghiệp về giáo dục đạo đức - công dân. “Trình độ giáo viên được đào tạo đúng chuyên ngành (ĐH, CĐ) chiếm 43%, còn lại là đào tạo ghép với văn, sử, địa, hoặc môi trường”, tiến sĩ Nguyễn Hải Thập, Phó cục trưởng Cục Nhà giáo và cán bộ quản lý GD, Bộ GD-ĐT, cho biết.
Nam Định là một trong những địa phương thể hiện rõ nét tình trạng trên. Ông Nguyễn Văn Long, Trường CĐ Sư phạm Nam Định, cho biết: “Cả tỉnh có 765 giáo viên giáo dục đạo đức - công dân cấp THCS thì chỉ có 189 người được đào tạo đúng chuyên môn, còn 576 người chưa qua đào tạo. Thông thường giáo viên được phân công dạy môn này là giáo viên văn hoặc các môn được coi là “phụ”; giáo viên các môn cơ bản không đủ giờ đứng lớp ở môn của mình thì được phân công dạy môn này cho đủ giờ; hoặc giáo viên chủ nhiệm thường được phân luôn dạy giáo dục đạo đức - công dân”. Bà Lê Thị Bích Tơ, Trường THCS Tân Kiều (Tháp Mười, Đồng Tháp), cũng phản ánh ở huyện bà có hơn 50% giáo viên dạy môn trên không đúng chuyên ngành đào tạo. Bà Tơ còn cho biết thêm: “Dạy giáo dục đạo đức - công dân cấp THCS cả huyện có 35/45 người có trình độ ĐH, nhưng chỉ 5 người tốt nghiệp ĐH chính quy, còn lại là từ xa, chuyên tu, hoặc tại chức”.
Một giáo viên đến từ một trường THCS ở Hà Nam khẳng định muốn thay đổi môn này trước hết phải thay đổi người dạy. “Giáo viên phải được nâng cao trình độ cũng như được đảm bảo về nhân cách, để mỗi thầy cô giáo phải là một kho tư liệu sống về môn học, từ đó mới tác động được vào tình cảm, nhận thức người học và bài học mới hiệu quả”, giáo viên này phát biểu. Nhiều đại biểu cũng đồng ý với quan điểm mỗi giáo viên môn này phải là kho tư liệu sống, không lệ thuộc quá nhiều vào sách giáo khoa khi dạy học. “Khi còn là học sinh lớp 9, tôi được học gương sáng vận động viên Nguyễn Thúy Hiền. Khi tốt nghiệp trường sư phạm rồi đi dạy, tôi ngạc nhiên vì người ta vẫn dạy gương sáng Nguyễn Thúy Hiền trong khi thời kỳ đỉnh cao của cô ấy đã qua. Hiện giờ cô ấy đã trở thành huấn luyện viên, học sinh vẫn phải học Nguyễn Thúy Hiền trong khi mỗi năm lại có thêm rất nhiều ngôi sao thể thao đỉnh cao. Theo tôi, chương trình phải thiết kế mở để giáo viên thực sự là kho tư liệu sống”, một giáo viên đề xuất.
Lê Đăng Ngọc
>> Đề xuất tăng thời lượng cho môn giáo dục công dân
>> Để giáo dục công dân thành môn chính
>> Mở chuyên ngành giáo dục công dân, công tác Đội
Bình luận