Vào nghề
Nhưng nếu Hữu Nhi, Hữu Danh là kép chánh của nhà hát thì Hữu Hòa chuyên đóng vai phụ, lâu lâu mới được nhảy lên vai chánh. Nhưng không sao, đối với anh vai nào cũng được, anh cứ cười hề hề gánh vác. Và nhờ cái tánh đó mà sau này anh có thêm một "trách nhiệm" là gây cười cho vở diễn, giúp khán giả thư giãn. Xuất phát từ những buổi đi diễn xa, anh em túm tụm nhau trong nhà nghỉ hoặc trong đình làng, hát xong ai cũng mệt, nhớ gia đình, Hữu Hòa bèn trổ tài kể chuyện, đọc vè, hát hò, khiến ai nấy cười lăn chiêng.
Ngay cả những buổi tập tuồng trời nóng bức, mệt mỏi, chỉ cần Hữu Hòa "đế" vô vài câu là không khí nhẹ liền. Thế là mọi người đề nghị tác giả viết thêm một nhân vật hài chen vô kịch bản để không uổng phí cái năng khiếu của Hữu Hòa. Hát bội truyền thống thì không có vai hề như bên cải lương, nhưng bây giờ thời đại đã khác, một chút xíu thư giãn cho khán giả trẻ cũng không hại gì. Rõ ràng người xem rất thích. Vai Trình Giảo Kim (trong vở cùng tên) và vai quan huyện (trong Ngao Sò Ốc Hến) được khen nhiều nhất. Coi như một chút rẽ ngang thú vị so với vai Trần Hưng Đạo, Bao Công, Dương Lục Sứ... nghiêm túc.
Nhớ lại 28 năm về trước, Hữu Hòa chỉ là cậu bé 16 tuổi đang học phổ thông ở Thủ Đức đã lén theo gánh hát bội của bà cô vì quá mê nghề. Lính mới, lính con, chỉ được ngồi cánh gà ngó ra, và nhiệm vụ quan trọng là nhặt những tờ tiền do khán giả khen thưởng thảy lên sân khấu. Có hôm mê xem anh chị diễn xuất mà quên nhặt tiền, thế là bị ông biện tuồng cầm roi đánh đau điếng.
 Hữu Hòa (phải) trong vở Ngao Sò Ốc Hến |
Biện tuồng tương đương với đạo diễn bây giờ, có quyền chọn diễn viên, sắp xếp lớp lang trong kịch bản, ai cũng nể. Bà cô của Hữu Hòa không hề bênh vực cháu, lại còn nói: "Vậy mới nên người đó con!". Bởi trong gánh hát ai cũng phải làm tròn bổn phận của mình, dù lớn hay nhỏ, thì mới mong làm nên đại sự. Việc nhỏ làm không xong, đừng hòng làm việc lớn.
Nhưng ông biện tuồng lại rất thương diễn viên, mỗi ngày đều dạy cho họ cách diễn xuất, phân tích từng câu thoại, câu hát, từng nhân vật, tâm lý, và anh lính mới Hữu Hòa bắt đầu thâm nhập thánh đường nghệ thuật, biết ơn "sư phụ" vô cùng. Thế nhưng lần đầu được đóng một vai lớn là vai hoàng tử thứ ba trong tuồng San Hậu, sau những vai quân lính bé tẹo, Hữu Hòa lại gây sự cố nghiêm trọng. Vì mừng quá nên cả đêm anh mất ngủ, khi thiếp đi thì lại ngủ quên tới sáng, tới trễ, rồi vẽ mặt tèm lem y như con mèo, bị bà cô mắng cho một trận.
Nhưng bà cũng chịu khó ngồi bên cánh gà nhắc tuồng cho cháu. Tới câu "Đầu cúi lạy Tam cung bá bái", Hữu Hòa nghe ngóng làm sao mà lại nói: "Đầu cúi lạy Tam cung bà bảy" khiến khán giả cười rần rần, còn mấy ông hương chức hội làng đang xem hát trong đình thì giận tím mặt. Hát cho thần xem mà hát bậy bạ vậy hả? Bà cô của Hữu Hòa chỉ biết kêu lên: "Tổ nghiệp ơi!".
Xoay xở để theo nghề
Kỷ niệm đó được Hữu Hòa lưu giữ như dấu ấn dễ thương của ngày mới vô nghề. Bây giờ anh đã có những vai lớn hơn, và một huy chương bạc với vai chưởng cơ Thành (vở Chuyện tình Bảy Núi) trong Liên hoan Sân khấu nhỏ toàn quốc 1996 tại Ninh Bình. Anh nói: "An ủi lắm rồi. Tôi được giải một cách rất bất ngờ, y như là tổ nghiệp thương tình, phù hộ.
Lẽ ra tôi chỉ đóng một vai rất nhỏ, nhưng vì anh diễn viên vai đó ngã bệnh nên tôi thế vô, chỉ trong một đêm phải học xong tuồng để ngày mai báo cáo hội đồng nghệ thuật trước khi đi Ninh Bình. Khi ra Ninh Bình lại lăn vô làm cảnh trí, bục bệ, bởi kinh phí không nhiều nên đoàn gói gọn chỉ trong mấy người được đi, tụi tôi vừa làm diễn viên vừa kiêm luôn hậu đài, mệt không thể tả". Thường thì nghệ sĩ hát bội lâu năm khi thay vai cho diễn viên chính cũng đạt từ 70 tới 80% chứ không tệ. Hầu như họ đều sáng ý, sáng nghề, có thể ứng phó rất nhanh nhạy.
Hữu Hòa có một gia đình hạnh phúc, vì bà xã cũng ghiền hát bội vô cùng. Ngày trước, anh đi hát ở đâu, bà xã cũng đi theo coi, ẵm luôn thằng con trai. Nhưng mấy năm gần đây có thêm đứa con gái nữa nên chị bận bịu, đành ở nhà. Lương hát không đủ sống, hai vợ chồng mở quán bán cơm, hủ tiếu, hôm nào Hữu Hòa không đi diễn thì chạy ra phụ vợ. Xoay xở như thế nhưng anh vẫn hài hước, yêu đời, và khẳng định sẽ theo nghề suốt đời.
Hoàng Kim
Bình luận (0)