Không thiếu tiền sao 'treo' hoàn thuế?

“Doanh nghiệp (DN) có quyết định hoàn thuế rồi mà mấy tháng nay vẫn không được chi trả”, bà Vũ Thị Hoài Sơn, Giám đốc Công ty Tân Nhất Hương, “tố khổ” riêng với Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn bên lề buổi đối thoại. Bà đã gửi kiến nghị đến hội nghị nhưng không thấy được nêu tên.

Kể về bức xúc mấy tháng đi lên đi xuống Chi cục Thuế Q.3 (TP.HCM) đòi nợ hoàn thuế 21 tỉ đồng, ngày nào cũng lên xuống đến mức lãnh đạo cơ quan thuế thấy bà là muốn trốn luôn. Bà Sơn cho rằng “những hồ sơ bây giờ xin hoàn thuế kéo dài vô cùng lâu”. Ngày trước DN được hoàn xong rồi mới kiểm tra từng hóa đơn, bây giờ chuyển sang kiểm tra mới được hoàn. Bà Sơn đã có quyết định hoàn hơn 2 tháng rồi mà vẫn không thấy trả tiền.

“Lãnh đạo chi cục thuế giải thích là ngân sách năm nay thiếu hụt vì giá dầu giảm nên chưa có tiền. Bộ Tài chính chuẩn bị rót cho 1.700 tỉ đồng, trong khi hồ sơ xin hoàn đang treo ở mức 1.800 tỉ đồng. Cơ quan thuế ưu tiên hoàn thuế những chương trình trọng điểm quốc gia và DN 100% sản xuất xuất khẩu. Còn Tân Nhất Hương vừa sản xuất xuất khẩu vừa làm thương mại nên không được ưu tiên”, bà Sơn than và đặt câu hỏi: “Tôi nghe Bộ Tài chính khẳng định là còn tiền, vậy sao chưa trả DN?”.

Khi chúng ta đang ngồi đây thì Quốc hội cũng đang biểu quyết thông qua vài luật thuế mới. Việc hiểu và thực hiện luật cứ như xe đang chạy mà bắt chúng tôi phải bước lên Ông Nguyễn Văn Bé, Chủ tịch Hiệp hội Các DN khu công nghiệp TP.HCM

Đứng bên cạnh bà Sơn, đại diện Công ty U&I (làm thương mại các sản phẩm năng lượng sạch, có nhà máy ở Bình Dương, Đồng Nai, Bình Phước) cũng tranh thủ “méc” với Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn về việc công ty mình bị “treo” tiền hoàn thuế hơn 20 tỉ đồng từ đầu năm đến nay.

Trước câu hỏi của nhiều DN là Bộ Tài chính có còn tiền để chi trả hoàn thuế hay không, Thứ trưởng Tuấn khẳng định: “Tính đến sáng 5.11, số dư tiền hoàn thuế là hơn 900 tỉ đồng. Tôi khẳng định là không thiếu tiền. Bộ Tài chính đảm bảo quyền hoàn thuế của DN”. Vậy Chi cục Thuế Q.3, TP.HCM sẽ trả lời cho bà Sơn và các DN khác như thế nào nữa đây?

Không chỉ hoàn thuế, nhiều DN lại thắc mắc xoay quanh việc cơ quan thuế áp thuế chưa hợp lý, không đồng nhất...

Ông Nguyễn Văn Bé, Chủ tịch Hiệp hội Các DN khu công nghiệp TP.HCM, phản ánh tiếng nói của nhiều DN, rằng hệ thống thuế đã cải cách, đơn giản hóa thủ tục, công khai minh bạch... nhưng vẫn chưa nhất quán, chưa rõ ràng, chưa cụ thể. Việc Cục Thuế TP.HCM thua kiện DN gần đây, DN không vui mà còn thấy buồn. Bởi Cục Thuế TP.HCM là cục thuế lớn trên cả nước, là nơi nộp gần 1/3 ngân sách cả nước, nhưng vẫn chưa hiểu đầy đủ chính xác cho DN. Cải cách mới nhất là DN tự kê khai và khai qua mạng, là một tiến bộ rất lớn. Nhưng DN khai thuế như thế nào là đúng, là đủ trong bối cảnh cục thuế còn chưa khái quát hết? DN tự khai mà có sai sót là trong 5 năm đóng phạt 20% số tiền thuế thiếu, trong 10 năm phát hiện sai sót vẫn bị truy thu.

“DN rất cảm ơn hải quan “bớt” đi 63 thủ tục, giảm 46 thủ tục thuế, công khai trên mạng. DN hỏi tới là trên mạng có đủ. Nhưng làm sao DN hiểu nổi một “rừng” văn bản, luật? Khi chúng ta đang ngồi đây thì Quốc hội cũng đang biểu quyết thông qua vài luật thuế mới. Việc hiểu và thực hiện luật cứ như xe đang chạy mà bắt chúng tôi phải bước lên”, ông Bé phát biểu.

Ngoài ra, ông Bé phản ánh DN đang vướng một vấn đề rất lớn ở cơ chế một cửa quốc gia. Nhiều khi thủ tục chậm không phải do hải quan mà vì chưa có giấy xác nhận của bộ, ví dụ như kiểm định sắt thép phải có giấy xác nhận kiểm định hóa chất. Một giấy xác nhận ở Hà Nội mất 1 tuần đi về, thời gian “chết” đó DN phải chịu chi phí đội lên. Đồng thời, hiện giấy phép con (gọi là giấy xác nhận) được quy định ở các bộ rất nhiều, đã phá vỡ cơ chế một cửa. DN phải đi “vòng vòng” các sở, thậm chí chạy ra bộ như ngày trước. “Một cửa nhưng rất nhiều ổ khóa, DN đi xin chìa khóa khắp nơi”, ông Bé nói.

Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn cho biết: “Tổng cục Thuế đang xây dựng cơ sở dữ liệu, dự kiến đến 1.1.2016 sẽ công khai toàn bộ 26.000 bộ hồ sơ hoàn thuế với tình trạng pháp lý, tình trạng giải quyết để toàn xã hội giám sát thực hiện. Thí dụ hôm nay cơ quan thuế toàn quốc nhận được 12.000 bộ hồ sơ, 10 hồ sơ phía nam chưa giải quyết, vướng mắc ở đâu, cộng đồng cùng giám sát”.

Phải xử lý cán bộ thuế lợi dụng làm khó Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn nhìn nhận vướng mắc về hoàn thuế tại TP.HCM được đánh giá là nghiêm trọng. Bộ đã cử đoàn công tác vào làm việc suốt một tuần qua, rà soát toàn bộ hồ sơ hoàn thuế. Chiều 5.11, đoàn làm việc thêm với Cục Thuế TP.HCM để làm rõ lý do từng hồ sơ. Theo đó, TP cần xem lại công tác hoàn thuế, nhất là ở 25 chi cục thuế quận huyện, trách nhiệm trong việc giải quyết hồ sơ. Tuy nhiên, ông Tuấn cũng phân tích sơ bộ nguyên nhân chậm hoàn thuế, có những DN thuộc diện rủi ro hoặc không đủ hồ sơ chứng từ thanh toán xuất khẩu, chứng từ vận tải, phải chờ kiểm tra. “Tiền hoàn thuế là ngân sách, chúng ta đâu thể hoàn sai cho riêng DN. Dù vậy, tôi cũng biết bên cạnh những cái khó thì có những cán bộ thuế lợi dụng làm khó, phải xử lý”, ông Tuấn nói.