Kỳ án oan sai - Kỳ 4: 6 lần ra tòa mới được tuyên vô tội

Bà Dung vẫn còn bị ám ảnh bởi nhiều lần ra tòa những năm trước - Ảnh: Trung Chuyên

Bà Dung có hai con (hiện ở tuổi 20 và 19), chồng bà bị bệnh chết năm 2005. Một lần, vào giữa năm 2007, bà Dung và chồng của bà Hồ Thị Tuyết Loan, giáo viên mầm non (trú cùng xã Nam Đà), đi uống cà phê tại một quán ở trung tâm huyện. Chồng bà Dung và chồng bà Loan vốn là bạn học cùng lớp từ nhỏ, nên hai gia đình rất thân thiết.

Theo bà Dung, giữa bà và chồng bà Loan hoàn toàn không có quan hệ bất chính (sau này khi điều tra vụ án, cơ quan chức năng cũng xác định điều đó). Thế nhưng, sau lần đi quán cà phê trên, giữa bà Loan và bà Dung xảy ra hiềm khích. Bà Dung cho rằng bà Loan thường lăng mạ mình nên ngày 23.6.2008, bà Dung phản ứng dẫn đến xô xát giữa hai người, bà Loan đi giám định bị tổn hại 13% sức khỏe. Bà Dung bị truy tố về tội cố ý gây thương tích, TAND H.Krông Nô xét xử sơ thẩm tuyên phạt bà Dung 18 tháng tù cho hưởng án treo, buộc bồi thường cho bà Loan gần 18 triệu đồng. Ngày 14.1.2009, TAND tỉnh Đắk Nông xét xử phúc thẩm, tuyên giữ nguyên bản án sơ thẩm.

Tuy nhiên, sau thời điểm đó, mâu thuẫn giữa hai người phụ nữ vẫn chưa dứt. Ngày 5.7.2009, tại chợ xã Nam Đà, bà Dung cho rằng bà Loan nhổ nước bọt vào người mình nên đã nhổ lại, rồi hai người xô xát nhau. Bà Dung bị Viện KSND H.Krông Nô truy tố về tội làm nhục người khác. Ngày 23.9.2010, TAND H.Krông Nô đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm, tuyên phạt bà Dung 2 năm tù.

Bà Dung kháng cáo bản án sơ thẩm. Ngày 30.11.2010, TAND tỉnh Đắk Nông tiến hành xét xử phúc thẩm vụ án. Trong nội dung bản án phúc thẩm, thẩm phán Phạm Văn Cảnh, chủ tọa phiên tòa, đã cho rằng: “Trong hồ sơ vụ án, người bị hại không có đơn yêu cầu khởi tố vụ án. Đơn xin yêu cầu giải quyết sự việc đề ngày 29.9.2009 của chị Hồ Thị Tuyết Loan không phải là đơn yêu cầu khởi tố vụ án, hơn nữa trong đơn không có nội dung yêu cầu giải quyết đối với hành vi làm nhục ngày 5.7.2009. Do vậy, việc Cơ quan CSĐT Công an H.Krông Nô ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can; viện kiểm sát và tòa án cấp sơ thẩm truy tố và xét xử bị cáo Nguyễn Thị Phương Dung về tội làm nhục người khác là vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng”.

Bản án phúc thẩm cũng nhận định: “Tòa án cấp sơ thẩm tuyên bố bị cáo Dung phạm tội làm nhục người khác là chưa có đủ căn cứ pháp lý, do hành vi nhổ nước bọt vào mặt chị Loan ngày 5.7.2009 là do bức xúc, hậu quả của mâu thuẫn kéo dài giữa hai bên. Qua lời khai của các nhân chứng cho thấy trước đó chị Loan cũng đã có hành vi xúc phạm đối với bị cáo, có những lời lẽ không hay qua lại với bị cáo...”. Vì những lẽ trên, phiên tòa phúc thẩm tuyên hủy bản án sơ thẩm ngày 23.9.2010 của TAND H.Krông Nô để điều tra lại, chuyển hồ sơ vụ án cho Viện KSND H.Krông Nô giải quyết theo thủ tục chung.

Tuy nhiên, tại phiên tòa sơ thẩm (lần 2) ngày 20.7.2011, TAND H.Krông Nô vẫn tuyên bà Dung phạm tội làm nhục người khác, phạt bà Dung 2 năm tù nhưng trừ đi thời gian bà Dung bị tạm giam 18 ngày trước đó, còn lại 1 năm 11 tháng 12 ngày tù giam. Tại phiên tòa phúc thẩm (lần 2) ngày 15.9.2011 của TAND tỉnh Đắk Nông, HĐXX vẫn cho rằng “tòa án cấp sơ thẩm tuyên bố bị cáo Dung phạm tội làm nhục người khác là chưa có đủ căn cứ pháp lý” và quyết định hủy bản án sơ thẩm ngày 20.7.2011 của TAND H.Krông Nô để đưa về huyện điều tra lại.

Sau đó, kết luận của Cơ quan CSĐT Công an H.Krông Nô và cáo trạng của Viện KSND H.Krông Nô gần như không thay đổi, vẫn đề nghị truy tố và truy tố bà Dung về tội làm nhục người khác. Ngày 31.10.2012, TAND H.Krông Nô đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm (lần 3) và tuyên bà Dung không phạm tội làm nhục người khác. Bà Loan kháng cáo bản án; Viện KSND H.Krông Nô kháng nghị toàn bộ bản án này. TAND tỉnh Đắk Nông mở phiên tòa phúc thẩm (lần 3) ngày 10.1.2013, quyết định không chấp nhận kháng cáo của bà Loan và kháng nghị của Viện KSND H.Krông Nô, giữ nguyên bản án sơ thẩm ngày 31.10.2012 của TAND H.Krông Nô, tuyên bị cáo Dung không phạm tội làm nhục người khác.

Như vậy, trong vòng 5 năm, chỉ từ xích mích, mâu thuẫn nhỏ, hành xử thiếu kiềm chế giữa hai người phụ nữ ở một xã vùng sâu khiến họ phải ra tòa 8 lần trong hai vụ án (2 lần trong vụ án cố ý gây thương tích và 6 lần trong vụ án làm nhục người khác). Bà Dung cho rằng đây là quãng thời gian khốn đốn nhất trong đời mình. “Gia cảnh khó khăn chồng chất do chồng chết, hai con còn nhỏ, tôi phải làm thuê để sống qua ngày. Nhiều lần hầu tòa khiến tôi gần như ngã quỵ về tinh thần, muốn quyên sinh nhưng nghĩ đến hai con nên gắng gượng gửi đơn kháng cáo đến tòa án cấp trên và khiếu nại nhiều nơi”, bà Dung nhớ lại.

Trong vụ án này, các phiên tòa phúc thẩm đều nhận định cấp sơ thẩm chưa làm rõ bị hại là bà Loan cũng đã có hành vi xúc phạm bị cáo Dung, dẫn đến việc bị cáo có hành vi phản ứng đối với bị hại, đây là tình tiết rất quan trọng của vụ án, có ý nghĩa xác định mức độ lỗi của người bị hại, làm căn cứ định tội danh đối với bị cáo. Ngoài ra, tòa phúc thẩm cũng nhận định cơ quan điều tra chưa chứng minh được bị hại có bị xúc phạm nghiêm trọng đến nhân phẩm, danh dự hay không, bị xúc phạm nghiêm trọng như thế nào, thiệt hại ra sao, hậu quả của hành vi xúc phạm chưa rõ ràng...

Tuy nhiên, không hiểu sao trong suốt quá trình tố tụng của vụ án, kết luận của cơ quan điều tra và cáo trạng truy tố của viện kiểm sát vẫn không làm sáng tỏ những nhận định trên.