'Luật mới tập trung túm ông có tóc, còn ông trọc đầu thì chưa'

Trước tình trạng các trang tin tổng hợp đưa thông tin giật gân, câu khách, "xào" tin bài của các tờ báo, đại biểu Quốc hội đề nghị luật Báo chí (sửa đổi) phải nghiêm trị những “kẻ ăn bám” này.

Thảo luận về luật Báo chí (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Phi Thường (Hà Nội) trăn trở về một số vấn đề cốt lõi của dự luật, như việc có nên để luật điều chỉnh truyền thông xã hội hay không. Bởi theo ông Thường, sự bùng nổ của internet với mức độ bành trướng của truyền thông xã hội đã làm thay đổi địa vị báo chí chính thống. 

Theo ông Thường: "Chỉ với một chiếc điện thoại, người sử dụng biến chúng thành một tòa soạn, thành một tờ báo, thành một trường quay, xưởng in, thậm chí là một sạp báo. Một công dân có sự hỗ trợ của công nghệ có thể trở thành một phóng viên, một biên tập viên, thậm chí là một tổng biên tập”.

Vẫn theo ông Thường, sự bùng nổ thông tin trên internet với tốc độ nhanh nhưng trong đó có rất nhiều thông tin không được kiểm chứng, tạo sự cạnh tranh thiếu lành mạnh, ảnh hưởng đến địa vị của báo chí chính thống, dẫn đến một bộ phận bạn đọc thiếu niềm tin vào báo chí chính thống và ngả sang dùng thông tin trên mạng.

“Việc tham gia không giới hạn các loại hình truyền thông xã hội đã dát mỏng miếng bánh kinh tế báo chí, đẩy các tờ báo truyền thống thêm khó khăn. Một thống kê đáng suy ngẫm là trong hơn 1 năm qua, con số các sạp báo tại Hà Nội và TP.HCM đều giảm hơn 1 nửa và xu hướng này đang tiếp diễn”, ông Thường cho biết.

Mặc dù vậy, theo đại biểu Thường, dự thảo luật sửa đổi gần như tránh đề cập đến hoạt động của truyền thông xã hội. “Có ý kiến cho rằng luật mới tập trung túm ông có tóc, còn ông trọc đầu thì chưa. Trong khi ông có tóc thì túm đơn giản, điều xã hội quan tâm nhất là phần quản ông trọc đầu, phần bức bối mà xã hội hiện nay rất quan tâm là luật Báo chí hiện hành và Nghị định 72 hiện chưa chế định và kiểm soát được”, đại biểu phản ánh.

Đại biểu Thường tiếp tục nêu dẫn chứng và kinh nghiệm cho thấy, khi có một vụ việc nào đó xảy ra, trong lúc báo chí chính thống tuân thủ theo định hướng dừng, chưa đưa thì truyền thông xã hội lại cày xới thỏa sức. "Đến khi báo chí chính thống đưa tin thì bạn đọc đâu còn đủ kiên nhẫn để chờ đọc, lâu dần báo chí mất bạn đọc", ông Thường nói.

Vấn đề thứ hai, theo đại biểu Nguyễn Phi Thường, vi phạm bản quyền báo chí hiện nay là phổ biến và nhức nhối. Mặt khác, một tờ báo điện tử cỡ trung bình, 1 ngày xuất bản khoảng 300 tin, bài, vậy quỹ thời gian để tiền kiểm, hậu kiểm và xử lý khiếu nại là vô cùng khó khăn. "Đó là lý do vì sao tình trạng đạo tặc tác phẩm báo chí, vi phạm bản quyền diễn ra thường xuyên, liên tục và không có hướng giải quyết. Các trang tin điện tử tổng hợp là các đơn vị xâm phạm bản quyền nhiều nhất, nhưng một số cơ quan báo chí cũng chạy theo trào lưu này, làm hiện tượng lại trở thành phổ biến", đại biểu này nhấn mạnh.

"Xóa bỏ khái niệm trang tin điện tử tổng hợp"

Theo thống kê, hiện cả nước có hơn 1.600 trang tin điện tử tổng hợp, gấp hàng chục lần số cơ quan báo chí điện tử, gấp đôi số cơ quan báo chí nói chung.

Theo đại biểu Nguyễn Phi Thường, "đang xảy ra tình trạng người làm thật thì ăn giả, kẻ làm giả thì ăn thật. Trên thực tế, với tốc độ cóp nhặt siêu tốc, việc kiểm soát nội dung trên các trang tin này hết sức khó khăn, như vậy mới có chuyện "sáng đưa trưa rút".

“Vậy dự thảo luật cần tính đến việc xóa bỏ khái niệm trang tin điện tử tổng hợp và nhóm chúng về loại hình website đơn thuần, chỉ các cơ quan báo chí mới được quyền xuất bản các website có tính chất báo chí. Chỉ làm như vậy, chúng ta mới tạo ra môi trường lành mạnh để báo chí phát triển bình đẳng, để những cơ quan báo chí chân chính yên tâm đầu tư phát triển”, đại biểu Thường đề nghị.

Đại biểu Nguyễn Thanh Hải (Hòa Bình) cũng cho rằng, các trang thông tin điện tử tổng hợp không được coi là báo chí nên không nằm trong phạm vi điều chỉnh của luật Báo chí. Chính vì vậy, hoạt động cụ thể là việc tổng hợp tin tức từ báo khác, hoàn toàn không có tôn chỉ, mục đích.

Theo bà Hải, việc tổng hợp tin tức thường theo hướng giật gân, câu khách, thiên về việc tuyên truyền mặt trái, mặt tiêu cực trong xã hội, hướng thanh niên đến một lối sống lười lao động, thích hưởng thụ, tôn sùng vật chất. Các tin chính thống, tin chính trị xã hội tích cực khác thường ít được tổng hợp nếu có thì rất mờ nhạt và tỷ lệ rất nhỏ.

Do đó, bà Hải đề nghị phải chế tài thật nặng trong luật sửa đổi lần này để xử lý nghiêm, loại bỏ các trang tin tổng hợp.