Miễn nhiệm các chức vụ Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ

Tổng bí thư mở đầu: "Sau Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng, nhân sự Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Bộ Chính trị đã có những thay đổi. Để đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng và lãnh đạo Nhà nước, kế thừa liên tục của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, cần thiết bố trí lại một số chức danh lãnh đạo cấp cao của Nhà nước ta.

Từ trước Đại hội X của Đảng, vì tuổi đã cao và thực hiện chủ trương trẻ hóa đội ngũ cán bộ lãnh đạo, các đồng chí Chủ tịch nước Trần Đức Lương, Thủ tướng Chính phủ Phan Văn Khải, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An và một số các đồng chí lãnh đạo cấp cao khác đã nêu nguyện vọng xin không tái ứng cử Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa X. Nguyện vọng đó của các đồng chí đã được Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa IX và Đại hội Đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ X của Đảng chấp thuận".

Tổng bí thư đã dành 2/3 thời lượng bài phát biểu để nói về cộng sự của mình: "Các đồng chí Trần Đức Lương, Phan Văn Khải, Nguyễn Văn An là những cán bộ trưởng thành từ cơ sở, được đào tạo có hệ thống, liên tục tham gia Ban chấp hành Trung ương từ khóa V đến khóa IX và là Ủy viên Bộ Chính trị, đại biểu Quốc hội nhiều khóa. Trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, các đồng chí là những cán bộ lãnh đạo có tư duy chiến lược, giàu kinh nghiệm chỉ đạo thực tiễn đã góp phần rất quan trọng vào việc hoạch định đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, giải quyết những vấn đề lý luận và thực tiễn của công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc...

Năm năm vừa qua, đất nước ta đã đạt được những thành tựu rất quan trọng. Có được những thành tựu đó là nhờ đường lối đúng đắn của Đảng, sự tác động tích cực của những cơ chế, chính sách đã ban hành, sự quản lý thống nhất theo pháp luật của Nhà nước, sự điều hành năng động của Chính phủ và sự nỗ lực của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân. Trong thành tựu chung đó có sự đóng góp quan trọng của các đồng chí đứng đầu Nhà nước, Chính phủ và Quốc hội. Ban Chấp hành Trung ương Đảng đánh giá cao những đóng góp xứng đáng của đồng chí Chủ tịch nước Trần Đức Lương, Thủ tướng Chính phủ Phan Văn Khải, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An và nhiều đồng chí lãnh đạo cấp cao khác".

Tổng bí thư cho biết: "Với trách nhiệm của mình, Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị đã nhất trí giới thiệu nhân sự với các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền để xem xét trình Quốc hội theo quy định của pháp luật. Các đồng chí được giới thiệu đều đã trải qua rèn luyện, thử thách trong thực tiễn, trưởng thành từ cơ sở, hoàn thành nhiệm vụ, công tác được phân công, có phẩm chất và năng lực đảm nhận những trọng trách mới được giao".

Thủ tướng Chính phủ Phan Văn Khải bộc bạch: "Trên cương vị Thủ tướng Chính phủ, tôi đã cùng các thành viên khác trong Chính phủ nhiệm kỳ Quốc hội khóa X và khóa XI đoàn kết một lòng, góp phần xây dựng và nghiêm túc thực hiện Nghị quyết của Đảng, các Nghị quyết của Quốc hội. Chúng tôi đã có phần đóng góp vào những thành tựu đổi mới, phát triển của đất nước trong gần 10 năm qua". Thủ tướng thẳng thắn: "Xin nhận phần trách nhiệm của Chính phủ và của cá nhân tôi là người đứng đầu Chính phủ về những yếu kém và bất cập trong việc thực hiện chức năng của cơ quan chấp hành của Quốc hội và cơ quan hành chính Nhà nước cao nhất".

Thủ tướng nêu ý nguyện: "Đến Đại hội lần thứ X của Đảng, do tuổi cao, ý nguyện của tôi xin rút khỏi Ban Chấp hành Trung ương đã được chấp thuận... Tôi xin đề nghị Chủ tịch nước và Quốc hội cho thôi chức vụ Thủ tướng Chính phủ tại kỳ họp này của Quốc hội khóa XI. Đề nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Chủ tịch nước giới thiệu một đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị để Quốc hội bầu vào chức vụ Thủ tướng".

Trong tờ trình đề nghị Quốc hội chấp nhận đơn đề nghị của Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch nước Trần Đức Lương đánh giá: "Trong thời gian giữ chức vụ Thủ tướng Chính phủ, ông Phan Văn Khải với chức trách của mình đã góp phần tích cực vào thành tựu đổi mới và phát triển của đất nước".

Trình bày đơn xin thôi giữ chức vụ Chủ tịch nước, ông Trần Đức Lương giãi bày: "Trong hai mươi năm qua, tôi đã hết sức cố gắng, toàn tâm toàn ý thực hiện các chức trách nặng nề mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó, góp phần nhất định cùng toàn Đảng, toàn dân thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc theo đường lối đổi mới của Đảng. Trong tiến trình chuẩn bị Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng, vì tuổi đã cao và thực hiện chủ trương trẻ hóa đội ngũ cán bộ, tôi đã nêu nguyện vọng xin không tái cử vào Ban Chấp hành Trung ương khóa X. Nguyện vọng của tôi đã được Ban Chấp hành Trung ương khóa IX và Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ X chấp nhận".

Chủ tịch nước Trần Đức Lương đề nghị: "Quốc hội cho tôi được thôi giữ chức vụ Chủ tịch nước, đồng thời là Chủ tịch Hội đồng quốc phòng an ninh để chuyển giao nhiệm vụ cho người kế nhiệm. Mong được Quốc hội chấp nhận nguyện vọng chính đáng của tôi".

Kế tiếp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An đã đọc Tờ trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội chấp nhận đơn xin thôi làm nhiệm vụ của Chủ tịch nước. Sau phần khẳng định vị trí của Chủ tịch nước Trần Đức Lương đối với công cuộc đổi mới của đất nước, nâng cao vị thế của nước ta trên trường quốc tế, Chủ tịch Quốc hội dẫn dắt: "Căn cứ Điều 84 của Hiến pháp năm 1992, Điều 87 của Luật Tổ chức Quốc hội năm 2002 và các Điều 32, Điều 33 của Nội quy kỳ họp Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội xem xét quyết định để ông Trần Đức Lương được miễn nhiệm chức vụ Chủ tịch nước".

Trong đơn xin thôi làm nhiệm vụ, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An thổ lộ: "Trong 5 năm qua tôi đã có nhiều cố gắng thực hiện lời hứa trước Quốc hội và cử tri cả nước. Tuy còn không ít những hạn chế và yếu kém chưa đáp ứng yêu cầu, mong đợi của nhân dân, song cũng đã góp phần tích cực cùng với các cơ quan của Quốc hội và các đại biểu Quốc hội tiếp tục đổi mới hoạt động, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả trong công tác lập pháp, giám sát tối cao và quyết định những vấn đề hệ trọng của đất nước. Trước Đại hội toàn quốc lần thứ X của Đảng tôi đã có đơn xin không tham gia ứng cử Ban Chấp hành Trung ương khóa X, đồng thời cũng xin thôi giữ chức Chủ tịch Quốc hội ngay sau Đại hội X của Đảng vì tuổi cao sức yếu và đã được Ban Chấp hành Trung ương khóa IX đồng ý". Chủ tịch Quốc hội tha thiết "đề nghị Quốc hội cho tôi được thôi giữ chức vụ Chủ tịch Quốc hội tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XI".

Các đại biểu đề nghị: có số dư khi bầu

Buổi chiều, các đại biểu nghe Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo kết quả thảo luận ở đoàn và kết quả phiếu xin ý kiến về việc miễn nhiệm chức vụ Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ. Cuối buổi sáng, đoàn thư ký kỳ họp đã nhận đủ biên bản thảo luận và phiếu xin ý kiến của 64 đoàn đại biểu Quốc hội.

Có 49 đoàn nhất trí hoàn toàn với tờ trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội miễn nhiệm các chức vụ Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội và tờ trình của Chủ tịch nước về việc miễn nhiệm chức vụ Thủ tướng Chính phủ. 15 đoàn cơ bản nhất trí với các tờ trình trên nhưng có thêm một số ý kiến. Các đoàn Hà Nam, Đắk Lắk, Ninh Bình, Đắk Nông, Kon Tum, Bà Rịa-Vũng Tàu, Long An, Đà Nẵng và An Giang đề nghị đồng chí Nguyễn Văn An tiếp tục đảm nhiệm chức vụ Chủ tịch Quốc hội. Đoàn đại biểu Quốc hội Tiền Giang đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải thích việc đồng chí Nguyễn Văn An thôi giữ chức vụ Chủ tịch Quốc hội để tạo sự đồng bộ.

Kết quả phiếu xin ý kiến việc miễn nhiệm chức Chủ tịch Quốc hội đối với ông Nguyễn Văn An: Số phiếu xin ý kiến thu về 470 phiếu, số phiếu đồng ý 387 phiếu (82,34% số phiếu thu về) và bằng 78,5% so với tổng số đại biểu Quốc hội. Có 83 phiếu không đồng ý, bằng 17,66% số phiếu thu về và bằng 16,84 % so với tổng số đại biểu Quốc hội.

Việc miễn nhiệm chức vụ Chủ tịch nước đối với ông Trần Đức Lương, số phiếu xin ý kiến thu về là 465 phiếu, số phiếu đồng ý là 458 phiếu, bằng 98,49% số phiếu thu về và bằng 92,9% so với tổng số đại biểu Quốc hội, có 7 phiếu không đồng ý, bằng 1,51% số phiếu thu về và bằng 1,42% so với tổng số đại biểu Quốc hội.

Việc miễn nhiệm chức vụ Thủ tướng Chính phủ đối với ông Phan Văn Khải, số phiếu xin ý kiến thu về 459 phiếu, số phiếu đồng ý 452 phiếu, bằng 98,47% số phiếu thu về và bằng 91,68% so với tổng số đại biểu Quốc hội. Có 7 phiếu không đồng ý, bằng 1,53% số  phiếu thu về, bằng 1,42% so với tổng số đại biểu Quốc hội.

Trong quá trình thảo luận, các đại biểu có thêm một số ý kiến liên quan đến công tác nhân sự tại kỳ họp này. Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Định và Nghệ An đề nghị Đảng, Nhà nước có hình thức tuyên dương sự đóng góp của các đồng chí Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ cho sự nghiệp cách mạng của đất nước. Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Nam, Thái Bình và Bắc Ninh đề nghị có số dư khi bầu các chức danh Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ. Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh đề xuất nghiên cứu các cấp bầu cử tập trung vào một năm: Đảng, Quốc hội, Hội đồng nhân dân. Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Nam đề nghị giải trình về việc không kết hợp hai chức danh Tổng bí thư và Chủ tịch nước.

Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Bình: "Đề nghị những người ứng cử để Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn đều phải có bản kê khai tài sản, phải có chương trình hành động, phải có cam kết không tham nhũng và cương quyết chống tham nhũng, có hình thức thích hợp để các đại biểu có điều kiện nghiên cứu về lý lịch, hồ sơ của những ứng cử viên trình Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn".

Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội kiến nghị: "Nếu có trường hợp tự ứng cử, Chính phủ phải có ý kiến". Đoàn đại biểu Thái Bình: "Đề nghị giới thiệu thêm nhân sự ít tuổi hơn Thủ tướng để trình Quốc hội phê chuẩn giữ chức vụ Phó thủ tướng, giới thiệu đồng chí Hoàng Trung Hải, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Công nghiệp để Quốc hội phê chuẩn giữ chức vụ Phó thủ tướng".

Cuối buổi chiều, Quốc hội đã tiến hành bỏ phiếu miễn nhiệm chức vụ Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ đối với các ông Trần Đức Lương, Nguyễn Văn An, Phan Văn Khải. Thứ hai 26/6, các đoàn sẽ thảo luận và ghi phiếu xin ý kiến về nhân sự giới thiệu ứng cử chức Chủ tịch Quốc hội. Buổi chiều cùng ngày, các đại biểu bỏ phiếu, bầu Chủ tịch Quốc hội.

Xuân Toàn