Người cao tuổi Trung Quốc sắp tái định hình kinh tế thế giới?

Trong nhiều thập niên, Nestle cố gắng đưa sữa bột dành cho trẻ sơ sinh đến tay các bà mẹ Trung Quốc bằng lời hứa thông minh hơn, khỏe mạnh hơn. Giờ đây, hãng đang cố làm điều tương tự với lớp người cao tuổi. Tháng trước, công ty tung ra sản phẩm sữa bột dành cho người cao tuổi Nestle YIYANG Fuel, với công thức được thiết kế để giúp người già Đại lục “nạp lại năng lượng cho não, bắt đầu cuộc sống mới”.

Sản phẩm hẳn nhiên không nổi bật như một số loại nhắm đến người trẻ, song vẫn chứng minh hiệu quả tốt. Với 222 triệu người trên 60 tuổi, Trung Quốc là nước có nhiều người cao tuổi nhất thế giới. Sức mạnh kinh tế của dân số trong nhóm tuổi này sẽ tăng lên trong tương lai. Có ước tính cho hay giá trị các sản phẩm, dịch vụ nhắm đến độ tuổi này có thể đạt 33% GDP vào năm 2050.

Nếu xu hướng trên tiếp tục, chăm sóc người cao niên sẽ là ngành công nghiệp lớn ở Trung Quốc. Điều này đặt ra nhiều thách thức với chính phủ, song đem lại không ít cơ hội cho doanh nghiệp.

Người cao tuổi đã đóng vai trò then chốt trong việc chuyển hướng nền kinh tế Trung Quốc ra khỏi việc phụ thuộc và xuất khẩu để hướng đến tiêu dùng. Chủ tịch trang web du lịch lớn nhất Trung Quốc Fan Min dự báo rằng người cao tuổi sẽ là động lực chính của thị trường du lịch nước này trong một thập niên tới. Hiện có khoảng 5 triệu người già đi du lịch nước ngoài mỗi năm và đến năm 2030, con số này sẽ tăng gấp đôi. Khi người cao tuổi đổi “gu”, ngành du lịch cũng điều chỉnh theo nhu cầu của họ, chẳng hạn như cung cấp nhiều tour theo nhóm với chỗ ở rẻ hơn. Thay đổi không chỉ diễn ra trong ngành du lịch. Những năm gần đây, các doanh nghiệp từ ô tô đến trang web bán hàng trực tuyến đều xây dựng tính năng để tiếp thị đến người cao tuổi.

Chăm sóc sức khỏe cũng là một ngành có thể thay đổi. Không như Nhật Bản và các nước Tây Âu, Trung Quốc đang già đi trước khi đủ giàu để phát triển các cơ sở, chẳng hạn như viện dưỡng lão, cần thiết để cung ứng cho số dân lớn. Vì vậy, ngày càng nhiều hãng tư nhân bước vào lĩnh vực này. Đối với những người không có khả năng du lịch nước ngoài, chăm sóc ở cơ sở tư nhân đang ngày càng trở nên phổ biến. Nhiều công ty khác thì phát triển các sản phẩm “chăm sóc thông minh”, cung ứng các thiết bị kết nối internet theo dõi sức khỏe khách hàng. Bắc Kinh cũng đang mở rộng chương trình sử dụng thẻ mua sắm giảm giá để theo dõi người cao tuổi rồi phân tích dữ liệu để dự đoán nhu cầu của họ.

Nestle hiểu rõ những xu hướng này. Khi cho ra mắt sản phẩm sữa mới, một nhân viên Nestle nhắc đến quan niệm chữa trị bằng chế độ ăn từ lâu của người Trung Quốc. Hãng còn cho biết các khoản đầu tư vào trí tuệ nhân tạo tập trung vào chăm sóc sức khỏe và big data của các công ty như Alibaba và Baidu sẽ thay đổi ngành chăm sóc sức khỏe, cả ở Trung Quốc lẫn trên thế giới.

Dù vậy, lĩnh vực mà người cao niên Trung Quốc có sức ảnh hưởng lớn nhất là nhà ở. Năm 2015, Đại lục chỉ có trung bình 26 giường chăm sóc dưỡng lão cho mỗi 1.000 người cao tuổi. Trong những thập niên tới, chính phủ Đại lục khó có khả năng xây dựng đủ cơ sở để đáp ứng dân số già đang gia tăng. Vì vậy, họ cần phát triển các mô hình mới, sáng tạo hơn để chăm sóc người già. Điều này đồng nghĩa với việc gia tăng tự động hóa, phát triển dịch vụ giao nhận hàng hóa qua internet để người cao tuổi có thể được chăm sóc tại gia.

Thế hệ cao niên Đại lục, những người già đi ở thời điểm kinh tế thế giới đóng cửa hơn và kinh tế trong nước gặp nhiều khó khăn, hiện đang nắm trong tay sức ảnh hưởng mà họ khó mường tượng được khi còn trẻ.