BÀI: Trần Lệ Thủy
Ở Việt Nam đã tiến hành kéo dài chi từ năm 1995, và tại Bệnh viện Chỉnh hình cũng áp dụng từ đó. Cho đến này ở bệnh viện thực hiện kéo dài chân ở hai khoa: Chỉnh hình nhi và Phẫu thuật (PT) chi dưới. Đa số dùng để chỉnh sửa các khuyết tật và di chứng chấn thương làm cho chân người bệnh bị so le. Chúng tôi cũng đã thực hiện một số ca kéo dài chân thẩm mỹ cho những người có nhu cầu chính đáng. Những ca này đều thành công tốt đẹp, không để lại biến chứng nào.
Mong muốn được kéo dài chi là những ai?
Đối tượng muốn kéo dài chi gồm hai nhóm:
- Kéo dài chân cho người bị so le chân: di chứng chấn thương, di chứng sốt bại liêt, khuyết tật bẩm sinh.
- Kéo dài chân thẩm mỹ cho người bình thường có chiều cao chưa đáp ứng nhu cầu tâm lý xã hội hoặc bất tương xứng cơ thể thân dài hơn chân). Tỷ lệ nam nữ muốn kéo dài chân là ngang nhau, đa số là muốn có chiều cao hơn để kiếm việc làm tốt hơn, xóa mặc cảm.
Để kéo dài chân, phải trải qua mấy công đoạn?
Người bệnh phải trải qua 6 giai đoạn:
- Trong ngày mổ người bệnh được đặt một hệ thống dụng cụ ở xung quanh chi và được đặt xuyên qua xương một số cây kim hoặc đinh nhằm cố định các đoạn xương cần kéo dài.
- Sau đó nơi xương được kéo dài sẽ được cắt rời ra, đây là giai đoạn quan trọng vì kỹ thuật cắt rời xương này phải làm sao cho ít tổn thương mạch máu nuôi xương nhất.
- Giai đoạn tiếp theo là giai đoạn chờ đến 17– 10- 15 ngày, tùy theo độ tuổi, thời gian chờ này nhằm làm lành các vết thương mổ vào để tạo một phần của can xương.
- Giai đoạn căng dãn kéo dài chi: kéo dài mỗi ngày 1mm, chia làm 4 lần, mỗi lần 1/4mm, 1cm được kéo dài trong 10 ngày.
- Giai đoạn hóa xương: vì sau khi xương được căng ra ở giữa các khoảng mặt gãy là những mô non gồm có các mô liên kết non, các mô này sẽ biến thành mô sụn hoặc mô xương tùy theo tốc độ căng giãn và thời gian để cac mô này hóa xương tùy theo tổng trạng.
Như vậy thời gian trung bình để kéo dài 1cm được gọi là chỉ số lành xương thường tính từ 1-2 tháng. Muốn căng giãn kéo dài chi 5cm thì thời gian phải tốn ít nhất là 10 tháng có khi lâu hơn vì sau khi chi được kéo dài, tuy xương đã lành còn phải tập vận động phục hồi chức năng một thời gian nữa. Sau khi xương đã lành bình thường, cầu xương tốt thì lấy thiết bị kéo dài chi ra, giai đoạn này cần được thực hiện cẩn thận vì các vùng xương được kéo giãn dễ bị biến chứng như bị gãy lại hoặc lệch.
Có thể kéo dài tối đa bao nhiêu cm?
Thường thì kỹ thuật này có thể cho cao thêm hay dài ra từ 5-15 cm tùytừng trường hợp, nhưng khi kéo càng dài ra thì khả năng biến chứng càng cao. Chiều dài được kéo ra tốt nhất 5cm, với chiều cao này tỷ lệ biến chứng rất thấp, do đó cần phải cân nhắc kỹ trước khi muốn kéo dài bao nhiều vì thời gian kéo dài của 5cm khác hoàn toàn 10cm.
ở độ Tuổi nào kỹ thuật này được thực hiện tốt nhất. Sau khi kéo dài chi, chân có bị yếu và để lại sẹo không?
Kỹ thuật này được thực hiện khi cơ thể bắt đầu phát triển chậm, từ khoảng 16 - 20 tuổi. Tuy nhiên có thể thực hiện ở lứa tuổi 22- 30. Sở dĩ thực hiện kỹ thuật này vào cuối thời kỳ phát triển của cơ thể vì lúc đó phẫu thuật viên có thể xác định được tốc độ tăng trưởng và khả năng tăng trưởng vẫn còn. Xương được kéo dài chưa phải là xong vì các phần mềm (gân, cơ, thần kinh, mạch máu, dây chằng) chưa đáp ứng kịp thời với mọi tình huống. Do đó cần phải tập luyện một thời gian, lâu hay chạm tùy theo cơ địa của mỗi người. Khi cơ xương khớp đã ổn định, đã tập luyện tốt thì chi được kéo dài mạnh không thua gì chi cũ. Nếu cắt ngang bất cứ một công đoạn nào cũng sẽ gây biến chứng trong đó có hiện tượng cong chân, sẹo trên bắp chân sẽ có nhưng không nhiều và lớn.
Có những bệnh viện nào thực hiện phương pháp này? Chi phí?
Ở TP.HCM có BV Chấn thương chỉnh hình, BV Nhân dân Gia Định, BV Chợ Rẫy, BV 108 (Hà nội). Nhiều BV tư cũng thực hiện PT này nhưng không có báo cáo chính thức. Giá cho mỗi lần kéo dài chi trung bình từ 1500USD- 2000USD. Hiện tại tổng chi phí đó dao động từ 12 đến 20 triệu đồng tùy theo từng bệnh viện tại Việt Nam. Còn Thái lan: 460 000 baht khoảng 240 triệu.Hoa Kỳ: 70 000 - 100 000 đô la Mỹ khoảng 1 tỷ 400 triệu đồng đến 2 tỷ đồng.
Phẫu thuật kéo dài chân khởi thủy dùng để chữa trị viêm xương dò mủ, chỉnh hình dị tật bẩm sinh. Để có được đôi chân dài phải cân nhắc đến sự đau đớn của vết thương, thời gian điều trị và những bất tiện trong đời sống. Như vậy, trước khi muốn cho đôi chân được nối dài, hãy xác định thật chắc chắn nhu cầu đó có chính đáng hay không, nếu có hãy quyết tâm thực hiện, y học sẽ giúp bạn biến ước mơ thành hiện thưc. Khi có đủ ý chí và nghị lực, điều còn lại phải cần tìm được một chuyên gia đáng tin cậy. Tuy nhiên, chân được kéo dài phải cân bằng với khuôn mặt, không thể khuôn mặt ngắn mà chân quá dài; không thể để cẳng chân quá dài so với đùi sẽ tạo ra sự kệch cỡm, thậm chí có thể mất cân bằng, không đi được. Đó là chưa kể những vấn đề biến chứng trong phẫu thuật. Dù khả năng thực hiện là an toàn, nhưng trong y khoa, biến chứng vẫn xảy ra, dù rất thấp.
