Những dòng sông... không ngủ

Chặt đầu này, mọc đầu kia

Theo Sở TN-MT, Đà Nẵng chỉ cấp phép khai thác cho 5 đơn vị tại một số vị trí dọc sông Hàn, sông Cẩm Lệ, sông Cu Đê. Nhưng trên thực tế, con số các địa điểm và đơn vị tham gia khai thác cát trên các tuyến sông và vịnh Đà Nẵng không chỉ dừng lại đó.

Liên tục trong nhiều năm qua, nạn trộm cát hoành hành gây mất ăn, mất ngủ cho người dân sống dọc tuyến sông Túy Loan (Hòa Vang), trở thành điểm nóng về nạn khai thác cát trái phép. Tại huyện, có trên 50 phương tiện ghe, thuyền hoạt động, và đây chính là nguồn thu nhập chính của họ. Tuy nhiên, kể từ cuối năm 2010, đầu năm 2011, khi UBND huyện Hòa Vang đưa ra giải pháp vận động các chủ phương tiện khai thác cát chuyển đổi ngành nghề, huyện hỗ trợ vốn để làm ăn, sinh sống (tương đương 20 triệu đồng/phương tiện) thì nạn trộm cát tại khu vực này đã cải thiện rõ rệt.

Nhưng, H.Hòa Vang vừa tạm dẹp nạn sa tặc thì tình trạng này lại nổi trội tại sông Cẩm Lệ và sông Cổ Cò. Theo Phòng Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường - CA TP Đà Nẵng, từ ngày 16.6 đến 6.9, có gần 20 tàu khai thác cát bị phát hiện, xử phạt và thu giữ phương tiện. Phần nhiều trong số này là các phương tiện đăng ký tại các tỉnh phía Bắc như: Nam Định, Hà Nam. Ở các địa phương như Q.Ngũ Hành Sơn, có ngày lực lượng truy quét, xử phạt đến 8 tàu. Sự phối hợp kiểm tra truy quét của các lực lượng khá gắt gao nhưng tình trạng trộm cát vẫn tái diễn với nhiều hình thức tinh vi. Dù là lực lượng chủ công nhưng theo quy định hiện nay, Phòng Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường vẫn chưa được xử phạt trực tiếp đối với các đối tượng khai thác  trái phép cát, sạn, mà phải chờ sự phối hợp của biên phòng, các đơn vị thuộc sở TN-MT. Vì vậy, tính kịp thời, răn đe vẫn chưa được phát huy triệt để nhằm  giải quyết dứt điểm sự lộng hành của nạn trộm cát. 

Vũ Phương Thảo

“Giải cứu” sông Hương

Nạn khai thác cát sạn trái phép đã trở thành vấn đề “nóng” được đưa ra chất vấn tại diễn đàn HĐND tỉnh, trong kỳ họp giữa tháng 8 vừa qua. Báo cáo của UBND tỉnh giải trình trước HĐND tỉnh, đã thừa nhận: “Công tác quản lý, khai thác cát, sạn sỏi lòng sông trong thời gian qua còn buông lỏng; việc khai thác cát sạn, sỏi trái phép thường xuyên diễn ra, việc mở bến bãi tùy tiện, chưa đảm bảo đầy đủ thủ tục đất đai vẫn được cấp phép hoạt động; chính quyền cấp xã cho thuê đất sai thẩm quyền, sử dụng đất sai mục đích; phương tiện khai thác cát sạn, sỏi trên sông có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường vẫn hoạt động” Đặc biệt, nạn khai thác cát, sạn ồ ạt, thiếu kiểm soát trên sông Hương, đã gây sạt lở đe dọa trực tiếp đến hệ thống lăng tẩm, đền chùa, di tích, thắng cảnh... thuộc quần thể di sản cố đô Huế, phân bố ở hai bờ sông.

Đầu năm 2011, ông Phan Ngọc Thọ, Phó chủ tịch UBND tỉnh, đã chỉ đạo quyết liệt chấn chỉnh hoạt động khai thác cát, sỏi trái phép trên sông. Theo đó, UBND tỉnh đã triệu tập hàng chục cuộc họp với các ban ngành, địa phương, thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành và triển khai quyết liệt các giải pháp nhằm “giải cứu” các dòng sông.

Tại thời điểm Đoàn kiểm tra liên ngành vào cuộc, ở hai bờ sông Hương (đoạn từ cầu Tuần đến đập Thảo Long) có 33 bãi tập kết cát, sỏi hoạt động trái phép (UBND xã cho thuê đất, sử dụng đất nông nghiệp để làm bến bãi mà không chuyển mục đích sử dụng đất v.v…). Sau hơn 3 tháng kiểm tra, xử lý, giải tỏa 25 bãi tập kết cát, sỏi trái phép và bàn giao mặt bằng trắng cho địa phương quản lý; xử lý 42 trường hợp khai thác, vận chuyển, mua bán trái phép cát sạn, xử phạt hành chính với tổng số tiền 141 triệu đồng…

Trao đổi với PV Thanh Niên, ông Phan Ngọc Thọ, cho rằng: “Lâu nay, các ngành các cấp đùn đẩy trách nhiệm cho nhau nên việc xử lý đã không đến nơi đến chốn. Đợt này, Đoàn kiểm tra liên ngành vào cuộc sẽ xử lý, giải tỏa triệt để các bến bãi, điểm khai thác trái phép. Với phương châm, sau khi kiểm tra giải tỏa, sẽ bàn giao mặt bằng trắng cho các địa phương. Địa phương nào để tái diễn tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép thì phải chịu trách nhiệm trước UBND tỉnh”.

B.N.L