Chữa sốt xuất huyết theo y học cổ truyền

07/07/2007 12:40 GMT+7

Bệnh sốt xuất huyết (SXH) hiện gia tăng dữ dội, nhất là tại các tỉnh phía Nam, đặc biệt là ĐBSCL. Các bệnh viện liên tục tiếp nhận bệnh nhi mắc bệnh SXH. Ở bài viết này, chúng tôi đề cập đến bệnh SXH ở khía cạnh y học cổ truyền.

Quan niệm về bệnh SXH của y học cổ truyền

Ở phương diện Tây y, bệnh SXH được chia làm các độ: I, II, III và IV (độ VI nặng nhất, bệnh nhân đã rơi vào tình trạng sốc, dễ tử vong). Ở khía cạnh y học cổ truyền, theo lương y Phạm Như Tá (Hội Đông y, Q.Bình Thạnh, TP.HCM): bệnh SXH được chia làm 3 thời kỳ: thời kỳ đầu sẽ có triệu chứng vừa sợ nóng, vừa sợ lạnh; biếng ăn, ăn vào thường bị nôn ói; đau bụng; tiêu chảy; trẻ em thì biếng bú, sốt hâm hấp nhưng tay, chân thường lại lạnh. Thời kỳ thứ hai: thường có triệu chứng sốt cao (có trạng thái bị mất nước, thần kinh nhiễm độc); nôn ra máu; chảy máu cam... Ở thời kỳ thứ ba, triệu chứng sốt bắt đầu giảm (thường là giảm đột ngột); mạch vẫn còn nhảy nhanh, nhưng yếu, nhỏ; người mệt; lưỡi vẫn còn đỏ; còn khát, tình trạng nôn ói giảm.

Còn theo lương y Trần Khiết (nguyên giảng viên khoa Y học cổ truyền - ĐH Y Dược, TP.HCM): SXH không phải là một loại bệnh nhiệt đơn thuần, mà là loại bệnh vừa nhiệt, vừa thấp, được xếp trong nhóm "ôn bệnh" theo mùa. Vì vậy, các nhà ôn dịch học thời xưa như Ngô Cúc Thông, Ngô Hựu Khả luận giải rằng, thử khí và thấp khí xâm phạm vào túc dương minh vị, túc thái âm tỳ kinh (nhiệt khí hại vị, thấp khí hại tỳ). Vì thế bệnh có triệu chứng sốt hóa táo và rối loạn tiêu hóa, xuất huyết... còn gọi là bệnh SXH.

Chữa trị theo y học cổ truyền

Nếu bệnh ở thời kỳ đầu, có thể dùng bài thuốc của lương y Trần Khiết, gồm những vị thuốc như: lá sen, cỏ mần trầu, xà xàng tử, liên kiều, huyền sâm, mạch môn, sanh địa, sa nhơn, trúc diệp, ngưu bàng tử, bắc tử thảo, cam thảo, cát căn, hạ khô thảo. Dùng mỗi vị từ 4gr-10gr; có từ 3 - 6 vị trong số các vị thuốc trên là có thể làm bài thuốc được.

Cách làm đơn giản là nấu lấy nước để uống. Cần lưu ý, giai đoạn đầu không cần dùng thuốc hạ sốt mạnh, mà nên dùng phương pháp chườm mát (bằng nước ấm); quạt tay; cho trẻ mặc áo quần mỏng, sạch, rộng thoáng mát. Còn lương y Phạm Như Tá thì có bài thuốc gồm: 3 quả đại táo và mạch môn, cát căn, hạ khô thảo, trúc diệp, liên kiều (mỗi thứ 8gr), huyền sâm, sanh địa (mỗi thứ 10gr), 4gr cam thảo, 6gr sa nhơn. Đem nấu với nước để uống.

Nếu bệnh ở thời kỳ thứ hai, thì có bài thuốc gồm các vị thuốc như: lá tre, rễ tranh, kim ngân hoa, kim tiền thảo, tri mẫu, hoàng liên, phòng sâm, tang bạch bì, bạch thược, hạ khô thảo, liên nhục, trắc bá diệp (đem sao), sài hồ, thiên hoa phấn, sa sâm, hoạt thạch, sanh cam thảo. Không nhất thiết phải đủ các vị thuốc trên, mà chỉ cần từ 4 - 6 vị trong những loại trên (mỗi vị từ 4gr - 10gr) là làm được một thang, đem nấu nước uống.

Nếu bệnh ở vào thời kỳ thứ ba, với các triệu chứng như trên, theo lương y Phạm Như Tá, có thể dùng bài thuốc gồm: cát lâm sâm, thục địa, liên nhục (mỗi thứ 10gr), hoài sơn, ý dĩ, phục linh, mạch môn, huỳnh kỳ (mỗi thứ 8gr) cùng 3 quả đại táo. Người lớn liều dùng gấp đôi trẻ em. Cũng đem nấu với nước để uống một lần/ngày.

Theo lương y Trần Khiết, y học cổ truyền còn có những bài thuốc đơn giản hơn có công dụng phòng và chống bệnh SXH như: bắc tử thảo (từ 20gr-40gr), sơn tra (10gr-20gr), hạ khô thảo (20gr). Các vị thuốc này nấu nước uống thường xuyên lúc bệnh dịch đang xảy ra, có công dụng phòng bệnh là chính. Hoặc bài thuốc gồm: huyền sâm (10gr-20gr), mạch môn (10gr-20gr), hạ khô thảo (20gr-30gr), đem nấu nước uống. Hay bài thuốc khác gồm: cam thảo (4gr-10gr), sài hồ (5gr-10gr), cát căn (10gr-20gr), thiên môn (10gr-20gr), đem nấu uống thay nước...

Cần hết sức lưu ý, một khi trẻ bị sốt sao, mê sảng, bỏ ăn, bỏ bú, xuất huyết... cần đưa trẻ đến bệnh viện sớm để được xử trí kịp thời.

Khánh Vy

Top

Bạn không thể gửi bình luận liên tục. Xin hãy đợi
60 giây nữa.