Qua nghiên cứu gần đây ở nhóm người cao tuổi tại TPHCM đã ghi nhận tỉ lệ bệnh sa sút tâm thần là 7,8%, trong đó có 50% là do bệnh Alzheimer đơn thuần và 30% là do hỗn hợp giữa bệnh lý mạch máu và bệnh Alzheimer. Đa số trường hợp bệnh xuất hiện sau 65 tuổi, tuy nhiên, hiện nay đã có một số nhỏ trường hợp xuất hiện trước 65 tuổi.
Sa sút trí tuệ nhưng tử vong do nhiễm trùng
Cứ trong 100 người ở lứa tuổi 65 thì có khoảng 5 người bị bệnh sa sút tâm thần Alzheimer, còn đối với lứa tuổi 85 thì trong 100 người có gần 50% người bị bệnh này. Trong khi đó, xu hướng hiện nay người già ngày càng sống thọ nên tỉ lệ người bị sa sút tâm thần cũng ngày càng gia tăng.
Bệnh Alzheimer hủy diệt từ từ các tế bào thần kinh trong não, tiến triển ngày càng nặng dần. Bệnh thường khởi phát rất chậm và nặng dần theo thời gian. Các triệu chứng xuất hiện đầu tiên thường là thay đổi tính tình và giảm trí nhớ. Người bệnh dễ mệt mỏi, tức giận hoặc lo âu, thường hay quên đồ dùng mình để chỗ nào. Họ ủi quần áo hoặc vặn nước thường quên tắt sau khi làm xong, đi đến những nơi quen thuộc thì dễ dàng nhưng đến những nơi lạ thì dễ lạc đường.
Họ thường quên tên của món đồ mà họ muốn gọi, quên tên bạn thân, không hiểu các con số trên hóa đơn, không hiểu những câu trong sách báo, không thể viết và không thể lập kế hoạch làm việc hằng ngày.
Cuối cùng, người bệnh trở nên lú lẫn, không biết ngày tháng năm, không nói được địa chỉ đang sống, nếu đi khỏi nhà thì thường đi lang thang và không tìm được đường về, đêm khó ngủ, không thể nói chuyện mạch lạc với người chung quanh, không nhận ra con cái, không thể tự làm những việc cơ bản hằng ngày như tắm rửa, ăn uống, vệ sinh cá nhân. Nhưng cuối cùng họ thường chết vì suy dinh dưỡng (không biết đòi ăn khi đói) hay do các bệnh lý đa khoa khác như viêm phổi (do lạnh nhưng không biết kêu để mặc áo ấm hoặc sốt nhưng người nhà không biết), cao huyết áp, loét nhiễm trùng...
Nguyên nhân bệnh Alzheimer cho đến nay vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, một số yếu tố làm tăng nguy cơ bị bệnh này bao gồm: di truyền (40% bệnh nhân có người thân trong gia đình bị bệnh này), nguy cơ nữ giới bị sa sút tâm thần cao hơn nam giới, bệnh cũng dễ xảy ra ở những người có tiền sử chấn thương đầu hoặc bị hội chứng Down.
30% bệnh nhân có triệu chứng hoang tưởng
Cho đến nay chưa có loại thuốc nào có thể chữa khỏi được loại bệnh này. Tuy nhiên, có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách phát hiện và điều trị sớm các yếu tố nguy cơ gây bệnh tim mạch như tình trạng tăng cholesterol, tình trạng cao huyết áp, đái tháo đường. Nên có nhiều bạn, tham gia nhiều hoạt động xã hội, thường xuyên tập luyện trí não như chơi cờ, ô chữ, đọc sách hoặc vận động thể lực như đi bộ, thể dục nhịp điệu... Điều quan trọng là khi thấy những người cao tuổi trong gia đình có các biểu hiện quên ngày càng tăng thì nên đưa họ đi khám bệnh ngay, đừng chủ quan cho rằng người cao tuổi nào cũng sẽ quên như thế. Có thể đưa người bệnh đến bác sĩ tâm thần hay bác sĩ lão khoa để điều trị. Ngoài ra, nếu bệnh nhân có ảo giác, hoang tưởng, mất ngủ hay trầm cảm thì cũng cần được điều trị các biểu hiện kèm theo này. Nếu không điều trị thì chứng quên và sự giảm khả năng trí tuệ ngày càng nặng dần và gây ảnh hưởng đến sinh hoạt.
Người mắc bệnh Alzheimer sẽ trở thành tàn phế, ngoài ra, bệnh này còn làm cho bệnh nhân tăng nguy cơ dễ bị té ngã, dễ đi lạc, dễ bị bệnh khác kèm theo mà không biết do bệnh nhân không nhận thức được nên không phàn nàn, không khai bệnh... Nhiều bệnh nhân còn có hoang tưởng bị hại nghi ngờ người trong gia đình ăn cắp hay giấu đồ đạc của mình hoặc ban đêm không ngủ được mà cứ nghĩ là đang đi chơi nên đi lung tung trong nhà suốt đêm làm cho mọi người mất ngủ theo. Giai đoạn cuối, bệnh nhân quên luôn cả cách ăn uống và vệ sinh cá nhân nên người nhà phải chăm sóc bệnh nhân suốt cả ngày. Khoảng 30% bệnh nhân có ảo giác, 30% có hoang tưởng và 40% - 50% bệnh nhân có các triệu chứng trầm cảm và lo âu.
| Phân biệt với đãng trí đơn thuần ở người già Nhiều người thường nhầm lẫn giữa sự đãng trí thông thường của một người có tuổi và một bệnh nhân bị sa sút tâm thần Alzheimer. Nếu chỉ đãng trí đơn thuần, người già thường quên một phần của sự kiện nhưng thường nhớ lại sau đó. Những người này sẵn sàng chấp nhận sự giảm sút trí nhớ và thường yêu cầu người khác giúp mình nhớ lại. Các kỹ năng đọc, viết thường còn nguyên vẹn và có thể tuân theo các hướng dẫn bằng lời nói hay chữ viết, có thể sử dụng các ghi chép nhắc nhở. Thông thường, những người già bình thường mà bị đãng trí còn đủ khả năng tự chăm sóc bản thân. Còn bệnh nhân Alzheimer thường quên toàn bộ các sự kiện, nhưng họ thường phủ nhận sự suy giảm trí nhớ và tìm cách che giấu nó như tìm cách thay đổi chủ đề câu hỏi, nói đùa... |
Bác sĩ Lê Quốc Nam - Báo Người Lao Động
Bình luận (0)