Gian lận trong kinh doanh xăng dầu: Chuyện dài không có điểm dừng

Xảo thuật

Tỉnh Bình Dương là địa phương đầu tiên cả nước công bố danh tính các cây xăng gian lận lên báo. Một thống kê giật mình là có đến 62% cây xăng được kiểm tra là có gian lận. Riêng chuyện đo đếm, theo quy định sai số là 0,5% trong khi các cây xăng sai số này là từ 1 - 8%. Trong quá khứ, Bình Dương cũng từng phát hiện có cây xăng ăn gian đến 12,9% khi bơm xăng cho khách. "Ba năm nay, tình hình dường như không có cải thiện gì. Chủ cây xăng cứ ăn gian còn người tiêu dùng cứ phải chịu thiệt" một cán bộ trong đoàn kiểm tra xăng dầu của Bình Dương nói. Theo danh sách mới được công bố thì trên địa bàn tỉnh Bình Dương có đến 9 doanh nghiệp nằm trong "danh sách đen".

Tại TP.HCM, ngày 12.10.2006, Đội kiểm tra liên ngành của thành phố phát hiện DNTN Trung Quân (161/8B tỉnh lộ 8, khu phố 2, thị trấn Củ Chi) do bà Nguyễn Ngọc Hạnh làm chủ đã gắn chíp điện tử vào bảng điện tắt mở 2 trụ bơm xăng và 1 trụ bơm dầu nhằm làm giảm lượng xăng bơm ra bán cho khách từ 3,36 - 3,42%. Tinh vi hơn, cây xăng Ngọc Trân (huyện Tân Uyên, Bình Dương) cài mật khẩu trong các IC đã lập trình. Khi chuyển từ mật khẩu này sang mật khẩu khác thì lượng xăng bơm ra thiếu từ  2,6 - 5,5%. Theo các chuyên gia, việc điều chỉnh sai số ở trụ bơm thông qua chíp điện tử "2 trong 1" hoạt động theo nguyên tắc đảo công tắc (chỉ cần cắt cầu dao này mở cầu dao khác) và được điều khiển từ xa nên không thể phát hiện bằng "mắt thường". Còn chuyện sử dụng mật khẩu để thay đổi mức chênh lệch thì chỉ có người sử dụng lập trình này mới biết.

Có thể nói nguyên nhân của tình trạng gian lận xăng dầu kéo dài hết năm này đến năm khác chính là việc xử lý chưa đến nơi đến chốn của các cơ quan chức năng. Mức phạt nhẹ, biện pháp chế tài yếu đã tạo tâm lý xem thường pháp luật ở những chủ cây xăng làm ăn gian dối. Thêm vào đó, hoạt động của các đoàn thanh tra kiểm tra lại không kịp thời, trước khi triển khai lại mở cờ gióng trống thì khó có thể vãn hồi trật tự. H.S

Ngoài ra, thủ đoạn có vẻ thủ công nhưng vẫn còn nhiều cây xăng áp dụng là cưa rãnh đầu vít - bộ điều khiển xung - vừa đủ nhỏ để tháo dây kẹp chì, điều chỉnh sai số rồi lắp lại. Thủ đoạn này tương đối dễ phát hiện đối với lực lượng kiểm tra song vẫn là "bất khả phát hiện" đối với người tiêu dùng. Riêng về chất lượng thì ngoài việc pha trộn từ đầu nguồn, các cây xăng cũng có thể áp dụng tại chỗ bằng cách dùng hệ thống 2 ống chìm từ 2 bể chứa khác nhau nhưng cùng dẫn vào một trụ bơm. Khi muốn bán loại xăng nào (A92 và A83 chẳng hạn), chỉ cần đổi đường dẫn là xong. Trường hợp này người tiêu dùng khó lòng phát hiện, ngoại trừ cố ý theo dõi màu xăng. Song, nếu đã có ý đồ "treo đầu dê bán thịt chó" thì chuyện pha màu xăng theo ý muốn là chuyện quá nhỏ.

Bó tay

Cho đến thời điểm này người tiêu dùng thực sự bó tay trước các thủ đoạn ngày càng tinh vi của nhà kinh doanh xăng dầu gian dối. "Chúng tôi nghe râm ran, thậm chí mình cũng là nạn nhân của việc đong thiếu và chất lượng kém nhưng không biết phải làm sao", anh Trần Văn Ngọc, giáo viên ở Q.Bình Thạnh (TP.HCM) than. Qua vụ việc aceton trong xăng vừa rồi người tiêu dùng lại càng thêm thất vọng. "Phải có bằng chứng, nhưng bằng chứng đâu phải dễ tìm. Hơn nữa, chỉ vài ngàn bạc mà bỏ công theo dõi, rình mò các cây xăng thì đố ai thèm làm", anh Ngọc giãi bày. Quả thật, người tiêu dùng đang quá đơn độc. Hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng vừa qua cũng đã làm một động tác tích cực: lấy mẫu kiểm tra và đưa ra công luận một số cây xăng vi phạm ở nhiều tỉnh thành. Hội cũng đã kiến nghị và được Chính phủ phản hồi bằng việc rà soát các việc mà Hội đã nêu (Công văn 5997/ VPCP ngày 19.10.2006). Thế nhưng, tình hình vẫn cứ như cũ.

Hùng Sơn