Không tăng vì tâm lý
Trao đổi với Thanh Niên, một lãnh đạo cấp cao của NHNNVN cho biết: chỉ số giá tăng cao vào tháng Tết là chuyện bình thường. Bên cạnh đó, các yếu tố khác về kinh tế vĩ mô chưa gặp vấn đề gì lớn, thanh khoản của các ngân hàng đang được cải thiện nên chưa cần thiết phải điều chỉnh lãi suất cơ bản.
Nhưng trên thực tế, chỉ số giá của 2 tháng đầu năm đã lên tới 3,35% trong khi chỉ tiêu lạm phát của cả năm có 7%. Những con số này gợi lên những lo lắng về nguy cơ lạm phát. Đặc biệt, điều này còn bị tác động bởi yếu tố tăng giá xăng dầu vài ngày trước và tăng giá điện sẽ áp dụng từ 1.3 sắp tới.
Đối với các chuyên gia về ngân hàng, việc tăng tỷ giá vào trước Tết Nguyên đán về mặt bản chất đã gây áp lực làm tăng nhẹ lãi suất VND. Yếu tố này cộng với nỗi lo lạm phát gia tăng càng làm cho áp lực tăng lãi suất VND trở nên lớn hơn. Tuy nhiên, các chuyên gia về ngân hàng lại nhìn nhận việc giữ nguyên lãi suất cơ bản ở một góc độ khác.
Tổng giám đốc một ngân hàng cổ phần lớn tại TP.HCM bình luận: Tâm lý về lạm phát còn quan trọng hơn cả lạm phát thật nên NHNNVN cần phải điều hành theo định hướng ổn định tâm lý. Đây chính là lý do NHNNVN giữ nguyên lãi suất cơ bản vào thời điểm hiện nay. Tuy nhiên, vị chuyên gia này cũng nhận định: về mặt thực tế, lãi suất VND trên thị trường đang chịu áp lực buộc phải tăng.
Lãi suất VND thực tế ra sao?
Theo khảo sát của Thanh Niên, vào thời điểm hiện tại, tất cả các ngân hàng, kể cả NHNNVN đều nhận thấy sự bất hợp lý của cơ chế điều hành lãi suất theo lãi suất cơ bản. Với mức lãi suất trần là 12%/năm (lãi suất cơ bản là 8%/năm), các ngân hàng cho vay sẽ bị lỗ. Với mức lãi suất huy động đồng loạt là 10,5%/năm, cộng lãi suất thưởng vào khoảng gần 11%, chưa kể dự trữ bắt buộc, dự trữ thanh toán, chi phí ngân hàng, dự phòng rủi ro..., nên riêng chi phí đã vượt quá lãi suất trần.
Trên thực tế, hầu hết các ngân hàng đều tìm cách "lách" mức lãi suất trần bằng nhiều cách khác nhau như thêm phí thẩm định, tư vấn, dùng dịch vụ khác với giá cao... Tuy nhiên, việc "lách" này cũng có những hệ quả xấu. Một chuyên gia ngân hàng (đề nghị không nêu tên) cho biết: "Ở các ngân hàng cho vay 12%/năm mà không thu phí hoặc làm các dịch vụ khác để có mức lãi suất thực tế cao hơn mức trần cũng đồng nghĩa với việc sẽ có những khoản "tiền đen". Vụ hối lộ bị bắt quả tang tại Ngân hàng Đầu tư là một ví dụ".
Tổng giám đốc một ngân hàng tại TP.HCM thì tiết lộ: "Với lãi suất trần là 12%/năm, nếu cho vay mà không có các mức phí khác thì sẽ nảy sinh xin-cho. Cơ chế điều hành theo lãi suất cơ bản với mức lãi suất như hiện nay đang làm méo mó quan hệ cung cầu về tín dụng trên thị trường và tạo ra các thị trường tín dụng đen (chỉ việc hối lộ nhân viên ngân hàng để vay tiền với lãi suất trần với lãi suất rất thấp so với lãi suất thực tế mà không bị thu phí phụ thêm - PV) ngay trong lòng ngân hàng".
Ông này còn nói thêm: "Kể cả tại các ngân hàng cổ phần, tình trạng tín dụng "đen" cũng đang tăng. Do lãi suất tối đa theo quy định của pháp luật quá thấp, việc thu phí phụ thêm là không hợp lệ, phải "lách" nên đây là lỗ hổng để nhân viên lợi dụng. Nếu nhân viên nói là khách hàng đó khó lắm, họ không chịu trả thêm phí, rồi nhân viên vẫn cho họ vay thì ngân hàng cũng khó mà kiểm soát được 100% nếu họ có chuyện đưa tiền bên ngoài". Ông này kết luận: trần lãi suất đang là "phiên bản quái dị" của cơ chế điều hành lãi suất bởi hiện nay không còn quốc gia nào áp dụng cơ chế này. Thêm vào đó, nó còn là một nhân tố góp phần tạo ra tiêu cực mạnh trong hoạt động cho vay vốn.
Theo tìm hiểu của Thanh Niên, điều mà các ngân hàng thương mại đang mong chờ nhất không phải là việc nâng lãi suất cơ bản mà là cho phép áp dụng lãi suất thỏa thuận đối với các khoản vay trung dài hạn của ngân hàng, rồi tiếp đó là lãi suất thỏa thuận đối với cho vay ngắn hạn. Trao đổi với Thanh Niên chiều 25.2, đại diện cấp cao của NHNNVN cho biết: văn bản cho phép áp dụng lãi suất cho vay thỏa thuận với các khoản vay trung dài hạn sẽ được ký trong tuần này.
Hoàng Ly
Bình luận (0)