Một trong những nguyên nhân khiến giới an ninh Mỹ không ngăn chặn được vụ khủng bố 11.9.2001 là do trước đó họ đã không xâu chuỗi được các manh mối nguy cơ lại với nhau. Tám năm sau sự kiện kinh hoàng đó, dường như giới chức Mỹ đã rút ra được bài học.
Hồi tháng 9 vừa qua, sau khi bắt giữ nghi can khủng bố Najibullah Zazi, nhà chức trách Mỹ đã tiến hành hàng loạt vụ bắt giữ trong một chiến dịch mà họ khẳng định là đã phá vỡ một mạng lưới thánh chiến đang lên kế hoạch cho nổ bom tại nhiều nơi ở nước Mỹ.
Người đến từ Afghanistan
Sau khi bị bắt, Zazi ban đầu phủ nhận mọi mối liên hệ với al-Qaeda hoặc bất cứ tổ chức khủng bố nào khác, báo New York Times ngày 16.9 cho hay. Tuy nhiên, ba ngày sau đó, cũng theo tờ báo này, Zazi thừa nhận đã có thời gian trở về Pakistan và gặp một số nhân vật có thể là các phần tử cực đoan thân al-Qaeda. Bản thân lời thừa nhận này chưa thể cho thấy Zazi là một phần tử khủng bố đang lên kế hoạch đánh bom tại Mỹ, nhưng cũng từ đó, báo chí đã lần tìm ra những tài liệu của cơ quan điều tra về thân thế của Zazi.
 |
|
FBI áp giải Zazi tại New York vào ngày 25.9 - Ảnh: News |
Theo tạp chí Time, câu chuyện bắt đầu cách đây 24 năm. Vào năm 1985, Zazi chào đời tại tỉnh Paktia ở Afghanistan. Đây là thời gian mà một số nhóm tay súng Hồi giáo được Mỹ hỗ trợ đang thực hiện cuộc chiến chống lại quân đội Liên Xô. Đây cũng là thời gian mà một triệu phú Ả Rập tên Osama bin Laden xuất hiện trong khu vực. Bin Laden tới đây để nghiên cứu các chiến thuật thánh chiến. Triệu phú Ả Rập xây dựng nhiều trường học và đền thờ Hồi giáo ở cả hai bờ biên giới thuộc Afghanistan và Pakistan. Sử dụng xe ủi và máy xúc, bin Laden còn tạo ra những đường hầm nối khoảng 500 hang động trong khu vực lại với nhau để làm căn cứ chiến đấu cho đạo quân của mình. Mùa xuân năm 1987, quân của bin Laden đã đẩy lùi được một cuộc tấn công của đặc nhiệm Liên Xô ở làng Jaji. Trong trận chiến Jaji, theo Time, ông trùm khủng bố tương lai có thể đã bị thương, nhưng cũng từ đó, một huyền thoại được dựng lên xung quanh triệu phú đến từ bán đảo Ả Rập này.
Tạp chí Time cho rằng những cậu bé như Zazi ở Paktia ngày ấy khi nghe kể về trận chiến Jaji có thể đã coi bin Laden là người hùng. Những hình ảnh của ngày ấy có thể đã lớn dần lên để rồi trở thành một động lực thôi thúc hành động.
Vào năm Zazi 7 tuổi, gia đình cậu ta vượt biên giới sang Pakistan sống. Hành trình đi tìm miền đất mới cuối cùng đã đưa gia đình Afghanistan này tới tận thành phố New York của Mỹ. Người cha của Zazi sau đó đã trở thành công dân Mỹ, còn cậu con trai thì ngoài thời gian học tập thường đến đền thờ Hazrat-i-Abubakr Sadiq.
Khi Zazi 16 tuổi, tổ chức của bin Laden đã thực hiện một loạt cuộc tấn công vào New York và Washington. Đợt tấn công này gây chia rẽ trong cộng đồng người Afghanistan nhập cư, khi một số người thì lên án, một số khác thì im lặng, thậm chí đồng tình. Tạp chí Time dẫn lời một số người thuật lại rằng, khi nghe tin về vụ khủng bố 11.9, Zazi đã thốt lên: “Không biết làm sao người ta có thể làm như vậy. Tôi sẽ không bao giờ làm thế”.
Và sự kiện 11.9 dường như đã làm thay đổi con người Zazi. Cậu ta bỏ học và đi tìm việc làm ở Phố Wall, cách không xa tòa tháp đôi vừa bị đánh sập. Thời gian này, theo Time, Zazi thường phê phán chuyện bạn bè nghe nhạc pop và bày tỏ những quan niệm rất khác thường. Nhiều lúc, cậu ta thay trang phục phương Tây bằng bộ áo dài thụng truyền thống. Cậu ta còn để râu dài.
Và rồi, Zazi trở nên say mê các bài thuyết giảng của giáo sĩ Hồi giáo người Ấn Độ Zakir Naik, người từng gọi nước Mỹ là “tên khủng bố đáng sợ nhất” và từng bày tỏ sự ủng hộ đối với bin Laden. Những bài thuyết giảng này có thể đã gây ra sự xáo trộn trong con người Zazi.
Theo Time, năm 2006, Zazi trở về Pakistan và cưới một cô em họ 19 tuổi. Từ đấy, cậu ta bắt đầu đi về giữa Pakistan và Mỹ. Cuộc sống gia đình cùng những chuyến đi này đã khiến Zazi lâm vào cảnh nợ nần, đặc biệt là sau khi vợ cậu ta sinh được hai đứa con. Zazi muốn đưa gia đình tới Mỹ, nhưng đó là một ước mơ xa vời.
Chuyến đi quyết định
Tạp chí Time cho hay chuyến đi tới Pakistan vào năm 2008 của Zazi đã có những thay đổi quan trọng. Theo tài liệu do FBI lưu giữ, Zazi đã cùng với một số bạn đồng hành bay tới thành phố Peshawar của Pakistan vào ngày 28.8.2008, có quá cảnh tại Geneva và Doha. Một điều gì đó trong chuyến đi này đã khiến giới chức Mỹ quan tâm và họ yêu cầu phía Pakistan để mắt tới Zazi. “Có lý do để tin rằng Zazi đã gặp các phần tử khủng bố tại Pakistan”, Time dẫn lời một quan chức chống khủng bố Mỹ. FBI đã khẳng định điều này, họ nói rằng sau khi bị bắt, Zazi đã thừa nhận từng tới một trại huấn luyện của al-Qaeda và được hướng dẫn sử dụng một số loại vũ khí, theo Time.
Trên cơ sở những nghi vấn, FBI và đồng nghiệp ở Pakistan đã đặt Zazi vào tầm ngắm. Time dẫn lời giới chức Mỹ cho hay, sau khi trở về từ chuyến tập huấn ở Pakistan, Zazi đã rời New York và chuyển tới thành phố Aurora ở Colorado. Tại đây, anh ta xin được việc làm trong một công ty vận chuyển hành khách. Nhìn bề ngoài, chẳng có gì khác lạ cả, nhưng FBI vẫn âm thầm theo dõi.
Theo Time, vào một ngày khoảng cuối tháng 8 vừa qua, giới chức Mỹ bắt đầu nghe lén các cuộc điện thoại của Zazi. Trong một cuộc điện đàm, Zazi nói với ai đó “về các hợp chất hóa học và một số thứ khác”. Đến lúc này, FBI bắt đầu theo dõi chặt chẽ hơn cũng như mở rộng các cuộc điều tra. Theo tài liệu được chuyển lên tòa án, các chuyên gia Mỹ đã phát hiện được Zazi cùng ít nhất ba đồng sự đi mua hóa chất ở một tiệm cung cấp mỹ phẩm tại thành phố Denver. Những người này đã dùng thẻ tín dụng đánh cắp được để thanh toán. Người ta đã tìm thấy hình ảnh của Zazi được lưu lại trong máy quay an ninh ở một tiệm làm đẹp.
Tất nhiên, những chuyến mua sắm này không phục vụ nhu cầu làm đẹp. Các nhà điều tra cho rằng chúng có liên quan tới một loại chất có tên gọi triacetone triperoxide (TATP), được biết đến như một hợp chất dễ bị kích hoạt nhất mà các tay súng ở Palestine từng sử dụng. Nhiều người đã bị bỏng khi cố gắng trộn các hóa chất trong phòng thí nghiệm để tạo ra thuốc nổ. Dù dễ gây tai nạn, nhưng TATP được các nhóm khủng bố ưa thích vì nó có những đặc tính độc đáo. Chất bột màu trắng, rất giống đường này không có mùi và rất nhẹ, lại không chứa nitrogen, nên nó rất khó phát hiện đối với chó nghiệp vụ và các biện pháp kiểm tra an ninh thông thường. Các nguyên liệu chủ yếu để tạo nên TATP, như acetone, hydrogen peroxide và acid, đều có sẵn ở các cửa hàng hóa chất. Từ nhiều năm qua, al-Qaeda đã sử dụng nguồn nguyên liệu này để chế tạo chất nổ.
Các cuộc điện thoại của Zazi bị giới điều tra nghe được trong thời gian đầu tháng 9.2009 đều liên quan tới những chỉ dẫn chế tạo bom. Đến ngày 8.9, Zazi thuê một chiếc xe và bắt đầu lên kế hoạch đi New York. Lúc bấy giờ, theo Time, giới chức an ninh đã đặt nghi vấn: “Zazi để những gì trong chiếc xe và những thứ này chắc hẳn không thể chuyên chở bằng đường hàng không”.
Ngày 9.9, Zazi bắt đầu lái xe từ Aurora lên New York trên một lộ trình gần như xuyên nước Mỹ. Đến lúc này, giới chức an ninh cho rằng họ cần phải hành động để ngăn chặn nguy cơ. Vào ngày 19.9, Zazi cùng cha và một người nữa bị bắt. Sau đó, FBI còn bắt một nghi phạm tên là Naiz Khan. Giới chức an ninh nói rằng họ đã phá được một mạng lưới thánh chiến và qua đó ngăn chặn được những cú đấm từ bên trong lòng nước Mỹ, một sự lặp lại của thảm kịch 11.9.2001. Không biết mối đe dọa đến từ mạng lưới thánh chiến (nếu quả thực có một mạng lưới như vậy) lớn đến đâu, nhưng vụ bắt giữ Zazi cùng các đồng sự của nhân vật này một lần nữa gợi lên những nguy cơ khủng bố tiềm tàng được thực hiện bởi những công dân Mỹ.
Châu Minh Linh
Bình luận (0)