Nhật Bản, Philippines lên án Trung Quốc xây đảo

Tổng thống Aquino và Thủ tướng Abe bắt tay sau ký tuyên bố chung  - Ảnh: Reuters

Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Nhật Bản, Tổng thống Philippines Benigno Aquino III hôm 4.6 đã gặp Thủ tướng Shinzo Abe. Theo Reuters, 2 nhà lãnh đạo đã thảo luận về tình hình an ninh tại Biển Đông, vốn gần đây trở nên căng thẳng do hoạt động xây đắp phi pháp của Trung Quốc.

Phát biểu tại cuộc họp báo sau cuộc gặp, Thủ tướng Abe cho biết ông và Tổng thống Aquino đã đạt được nhất trí về việc cần phải duy trì hiện trạng tại Biển Đông. Ông nhấn mạnh: “Chúng tôi tái khẳng định rằng chúng tôi quan ngại nghiêm trọng về hoạt động cải tạo đất quy mô lớn, và chúng tôi phản đối các nỗ lực đơn phương nhằm thay đổi hiện trạng”.

Dân Philippines phản đối Trung Quốc Theo AP, hơn 100 người Philippines ngày 4.6 đã biểu tình đòi Trung Quốc chấm dứt các hoạt động gây hấn tại Biển Đông. Tập trung bên ngoài Lãnh sự quán Trung Quốc ở Manila, những người biểu tình vẫy cờ và hô vang khẩu hiệu “Trung Quốc cút ngay” nhằm tỏ thái độ với việc Bắc Kinh xây đảo phi pháp. Ông Renato Reyes Jr., một thủ lĩnh của cuộc biểu tình, cho biết dù Philippines có thể lép vế so với quân đội Trung Quốc, “vẫn còn những biện pháp khác để thể hiện sự phản đối”, bao gồm biểu tình và tẩy chay hàng hóa Trung Quốc.

Đài GMA của Philippines đưa tin 2 nhà lãnh đạo ngày 4.6 đã ký Tuyên bố chung Nhật Bản - Philippines về củng cố quan hệ đối tác chiến lược. Theo đó, hai nước nhất trí khởi động các cuộc đàm phán về việc trao đổi trang thiết bị quân sự, tăng cường các cuộc tập trận chung, cũng như đảm bảo an ninh hàng hải tại Biển Đông.

Theo Hãng thông tấn Kyodo News, hai nước sẽ đẩy mạnh các bước chuẩn bị để có thể sớm ký kết một thỏa thuận, theo đó Tokyo có thể xuất khẩu máy bay tuần tra P3-C (do Kawasaki Heavy Industries sản xuất) và các thiết bị liên quan đến ra đa cho Manila.

Theo AFP, Tổng thống Aquino đã kiên trì thuyết phục Nhật cùng với Mỹ giúp tạo đối trọng trước tham vọng độc chiếm Biển Đông của Trung Quốc. Hoạt động xây đắp phi pháp của Bắc Kinh ở Trường Sa được xem là một phần nỗ lực nhằm hiện thực hóa tham vọng này. Ngày 3.6, ông Aquino đã ví hành xử của Trung Quốc tại Biển Đông giống như những gì phát xít Đức từng làm trước Thế chiến 2. Tuyên bố này khiến Bắc Kinh phản ứng mạnh. Reuters dẫn lời phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh coi phát biểu của ông Aquino là “lố bịch và vô lý”. Tân Hoa xã cũng đăng bài chỉ trích Tổng thống Aquino và cả Thủ tướng Abe là “chưa bao giờ đạt điểm A về lịch sử”.

Cũng liên quan đến hoạt động xây đắp của Trung Quốc, Đài ABC ngày 4.6 dẫn lời Thủ tướng Úc Tony Abbott khẳng định nước ông “có lập trường cứng rắn” đối với hoạt động phi pháp này, đồng thời khẳng định Canberra sẽ làm “mọi thứ có thể” nhằm duy trì việc tự do đi lại trên biển và trên không. Đây được xem là tuyên bố mạnh mẽ nhất của chính phủ Úc liên quan đến vấn đề Biển Đông. Cùng ngày, tờ The Korea Times đưa tin Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Daniel Russel vừa thúc giục Hàn Quốc lên tiếng phản đối hành động của Trung Quốc ở Biển Đông.