HLV Harry Redknapp (Tottenham) phát biểu trước khi đội này xuất hiện trở lại ở giải Vô địch châu Âu tầm CLB, lần đầu tiên trong 48 năm: “Chúng tôi sẽ không sử dụng sơ đồ 4-4-2. Chơi như thế là tự sát, nhất là khi phải làm khách ở Champions League”. Có 2 điều quan trọng rút ra từ phát biểu này.
Thứ nhất, tuy Champions League nằm ở “khoảng giữa” so với đấu trường VĐQG và World Cup, nhưng nó giống World Cup nhiều hơn, xét về tính chất. Ở giải VĐQG với thể thức vòng tròn 2 lượt, người ta có thể mạo hiểm, chấp nhận sai sót để thiên về trình diễn. M.U, Barcelona, Bayern Munich, AC Milan… đều đã nếm mùi thất bại (thua hoặc hòa nhiều trận) trong giai đoạn đầu mùa, ở giải VĐQG của họ. Nhưng không thể xóa tên các đội ấy khỏi danh sách ứng cử viên vô địch. World Cup có ít trận hơn, lại có thể thức loại trực tiếp sau vòng bảng, nên người ta phải tuyệt đối tránh sai sót, chơi thận trọng chứ không mạo hiểm. TBN vô địch World Cup sau 4 trận thắng 1-0 liên tiếp. Ở Champions League, đa số các đội cũng sẽ chủ trương an toàn là chính, dù không đến mức tuyệt đối như World Cup. Phải nhớ kỹ đặc điểm này để ít ra chúng ta cũng không phải quá ngỡ ngàng khi thấy các trận đỉnh cao ở Champions League tẻ nhạt hơn so với dự đoán. Vì sao không thể chơi 4-4-2 trên sân đối phương ở Champions League? HLV Redknapp nói luôn: “Chơi như thế thì sẽ chuốc lấy thất bại, như Anh thất bại 1-4 ở World Cup. Chơi như thế có nghĩa là mở toang khu vực giữa sân cho đối thủ tấn công”.
Đấy là điều quan trọng thứ hai mà chúng ta có thể rút ra từ phát biểu của HLV Redknapp. Giới bóng đá vẫn hay… lòe bịp, rằng đừng nên bàn về sơ đồ chiến thuật trong bóng đá đỉnh cao. Họ cho rằng vấn đề chỉ là sự di chuyển của các cầu thủ trên sân, trong từng tình huống cụ thể mà thôi, chứ không có sơ đồ rõ rệt nào. Đúng là cũng tùy tình huống, tùy yêu cầu cụ thể. Nhưng đừng nói là bóng đá không có sơ đồ cụ thể. Chẳng những có, người ta còn phải chuốc lấy thất bại nặng nề nếu không quan tâm đến sơ đồ chiến thuật.
Cứ phải có 5 cầu thủ giữa sân và phải có ít nhất 4 hậu vệ, bằng không chẳng bao giờ có sự chắc chắn cần thiết, trừ phi đối thủ ở một đẳng cấp yếu hơn hẳn. Mới đây, UEFA vừa có cuộc hội thảo thường niên, quy tụ hầu hết các HLV xuất sắc nhất châu Âu. Giám đốc kỹ thuật Andy Roxburgh của UEFA đúc kết: “Các HLV tán thành ở mức đội gần như tuyệt đối: 4-2-3-1 là sơ đồ hoàn chỉnh nhất, phổ biến nhất hiện nay”.
Tất nhiên, có thể cách chơi 4-2-3-1 của Inter Milan tẻ nhạt, trong khi cách chơi 4-2-3-1 của TBN là hấp dẫn. Ấy là do khác biệt ở cách chơi bóng chứ không do sơ đồ quyết định. Đấy là chưa kể còn phải phân biệt 4-2-3-1 “kiểu Brazil” hay 4-2-3-1 “kiểu châu Âu” nữa. Ở châu Âu, sơ đồ 4-2-3-1 là bước tiến hóa từ 4-4-2 (kéo 1 tiền đạo về thành tiền vệ “đỉnh”, cặp tiền vệ trung tâm và 2 tiền vệ cánh trở nên chuyên trách hơn). Còn 4-2-3-1 “kiểu Brazil” là bước tiến hóa từ sơ đồ 4-2-2-2 (chỉ có cặp tiền vệ trụ chơi như cũ, 1 tiền đạo và 1 tiền vệ công dạt ra thành 2 tiền vệ biên, tiền vệ công còn lại là tiền vệ đỉnh).
Do đặc điểm của tiền đạo và tiền vệ biên vốn đã khác nhau, nên sở trường sở đoản của 2 kiểu 4-2-3-1 nêu trên cũng khác nhau. Từ đó giới quan sát có thêm đề tài để bàn về Champions League. Chứ bảo rằng trong bóng đá không có sơ đồ thì… hết chuyện.
Nguyễn Minh
Bình luận (0)