Ký sự Bồ Đào Nha: HLV duy nhất nhận huân chương

Dinh thự Palacio das Necessidades tọa lạc ở vị trí đẹp nhất thủ đô Lisbon, Bồ Đào Nha (BĐN). Dinh thự được xây dựng theo lối kiến trúc baroque một thời là biểu tượng quyền lực cho nền quân chủ của BĐN. Kể từ khi nền cộng hòa được thiết lập vào năm 1910, dinh thự này bị bỏ không 40 năm, cho đến năm 1950, nó trở thành trụ sở của Bộ Ngoại giao BĐN. Ngày nay, từ Necessidades được dùng như một cách gọi tắt của Bộ Ngoại giao hay các chính sách đối ngoại của BĐN, giống như từ Nhà Trắng để chỉ chính quyền Mỹ, Lầu Năm Góc để chỉ Bộ Quốc phòng Mỹ.

Buổi lễ trao Huân chương Công dân danh dự (Honest Civil Medal) cho HLV Calisto được tổ chức vào 15 giờ 30 (tức 22 giờ 30 giờ VN) ngày 15.3 tại dinh thự này, nhưng chúng tôi đã có mặt tại đó vào lúc 14 giờ để tham quan và gặp gỡ các quan chức Bộ Ngoại giao BĐN, các bạn hữu của ông Calisto. Vợ, con gái, con trai và đặc biệt là mẹ ông Calisto đều có mặt để chứng kiến giây phút mà ông Calisto cho rằng đẹp nhất trong cuộc đời của ông.

Bà Manuela, vợ ông Calisto tâm sự: “Ông ấy cứ hứa với tôi là chỉ làm thêm ở VN 1 năm nữa thôi. Hết 1 năm, ông ấy lại hứa tiếp như vậy. Thế mà đã gần 10 năm rồi và bây giờ lại thêm 3 năm nữa. Trời ơi (bà Manuela nói câu này bằng tiếng Việt -NV), ông ấy quả là một người luôn thất hứa với vợ. Nhưng ông ấy đã làm tôi rất hạnh phúc”. Bà kết thúc tâm sự của mình bằng một nụ cười rất tươi. 

Trong căn phòng trước đây là nơi ở của các thái tử, cũng là căn phòng diễn ra lễ trao huân chương, chuông điện thoại của ông Calisto liên tiếp reo, đó là những cuộc điện thoại chúc mừng từ các bạn ông. Giữa những cuộc điện thoại, vẻ mặt ông khá bồn chồn, cử chỉ lóng ngóng, khác hẳn với một Calisto thét ra lửa trên sân bóng. 5 phút trước giờ nhận huân chương, Calisto mới tắt điện thoại.

Tuy nhiên, đến phần phát biểu, Calisto rất mạch lạc: “Trước tiên tôi xin cám ơn Chính phủ, ông Bộ trưởng Ngoại giao và Bộ trưởng Thể thao cùng tất cả quý vị thân hữu. Cho tôi nói lời cám ơn riêng đến với mẹ, vợ và các con tôi, những bạn hữu và đặc biệt là những người bạn VN có mặt nơi đây. Nếu không có họ giúp đỡ nhiệt tình, tôi không thể đóng góp cho thành phố Matosinhos quê nhà, đóng góp cho các lĩnh vực xã hội và cho bóng đá trong gần 40 năm qua, trong đó có gần 10 năm ở VN. Huân chương này có sự đóng góp của mọi người”.

Calisto đặc biệt cám ơn những người VN đã giúp ông có vinh dự này: “Chính 10 năm hoạt động bóng đá ở VN là sự khác biệt của tôi đối với các HLV bóng đá khác khi xét tặng danh hiệu. 10 năm làm việc ở VN, tôi có rất nhiều kỷ niệm. Tôi được các người bạn VN yêu quý, khi gặp tôi, họ biết tôi là người Bồ Đào Nha, là đồng hương của Ronaldo, Mourinho, những người đang rất nổi tiếng trong lĩnh vực bóng đá”.

“Có những lúc tôi cảm thấy rất khó khăn, nhưng chính những người bạn VN, người dân VN đã giúp tôi vượt qua và đạt được những thắng lợi cùng bóng đá VN. Qua buổi lễ này, tôi muốn cảm ơn họ. Chiếc huân chương này chính là điều thôi thúc tôi tiếp tục gắn bó với bóng đá VN thêm một thời gian nữa. Tôi xin khẳng định rằng, nếu Chính phủ BĐN cần bất cứ sự cống hiến nào của tôi về mối quan hệ ngoại giao giữa hai nước VN và BĐN, tôi luôn sẵn sàng”.

Cần nói rằng chiếc huân chương của ông Calisto rất có giá trị vì cho đến nay, ông là người BĐN duy nhất trong lĩnh vực thể thao nói chung và bóng đá nói riêng được Chính phủ BĐN trao tặng huân chương cao quý này. Với huân chương này, ông được công nhận là cấp “Chỉ huy” (Commander), đây là cấp bậc tương đương với tước “Ngài” (Sir) ở nước Anh như của các nhân vật Alex Ferguson (HLV câu lạc bộ bóng đá Manchester United); 2 danh ca Paul McCartney, Elton John.

Vì nước Anh còn chế độ quân chủ nên tước vị của huân chương này là “Ngài” còn ở BĐN là chế độ cộng hòa nên tước vị của huân chương là “Chỉ huy”. Vậy là bây giờ, khi nhắc đến tên của ông Calisto, các phương tiện truyền thông ở BĐN phải gọi ông là Comandante Calisto - “Chỉ huy Calisto”.

“Chiếc huân chương này khiến trách nhiệm của tôi ngày càng cao hơn. Tôi bây giờ không chỉ có trách nhiệm với bản thân mình, tôi phải gánh cả trách nhiệm với đất nước BĐN. Thật không đơn giản chút nào”, ông Calisto mỉm cười sau buổi lễ.

Trước đây, HLV Mourinho sau khi dẫn dắt Porto giành chức vô địch Champions League mùa bóng 2003-2004, không ít người nghĩ rằng ông nhận được huy chương từ Chính phủ BĐN. Nhưng thật sự, ông chỉ nhận bằng Tiến sĩ danh dự của trường ĐH Lisbon, hoàn toàn khác với chiếc huân chương mà ông Calisto được trao tặng.

“Giờ đây ông đã trở thành một trong những người nổi tiếng nhất BĐN. Nếu một CLB lớn hay một ĐTQG ở châu Âu mời ông về làm HLV trưởng thì ông nghĩ thế nào?”, tôi đặt câu hỏi đó cho ông Calisto và nhận được câu trả lời từ ông: “Dĩ nhiên, rất dễ để tôi đi khỏi VN vì nếu tôi nhận lời mời từ một nơi khác thì tôi chỉ phải đền bù cho VFF 2 tháng lương. Nhưng tôi xác nhận rằng, làm việc ở VN là một niềm vinh dự đối với tôi. Lúc này, tôi chỉ chú trọng đến công việc ở VN. Ở quê hương tôi, khi nói đến tôi là người ta nói đến hình ảnh rất đẹp về Việt Nam”.

Đặng Hoàng