Giải ngựa đua vui nhộn nhất!

Từ tờ mờ sáng, hàng ngàn lượt người từ các nơi lũ lượt tụ về trường đua - một vùng bình nguyên xanh mát, rộng hàng trăm hecta... Tham gia hội đua có 32 vận động viên kỵ sĩ, họ là những nông dân chuyên thồ hàng, nông sản trên những con đường cheo leo vùng núi rừng phía tây Phú Yên. Toàn bộ ngựa đua tại đây đều chính hãng... ngựa thồ; chủ yếu là giống ngựa tía, thấp lùn, nhỏ con, chân to... Giống này chỉ chuyên vận tải, nay đem ra thi đấu nên hầu hết rất bỡ ngỡ!

Một điểm rất vui nữa là chính là những kỵ sĩ trên lưng ngựa đua. Người thì mặc áo sơmi, kẻ áo thun (có số và không số); người mang dép nhựa, dép lê, giày, kẻ... chân chó (chân không, tiếng địa phương),... Thế nhưng chẳng sao, có gì chơi nấy, quan trọng nhất là tinh thần thượng võ của những gã “cao bồi” ngựa thồ...

Khán giả từ đất đến... đọt cây - Ảnh: Mạnh Tâm Xuất phát...! - Ảnh: Hùng Phiên

Cuộc đua chia làm 3 vòng. Vòng 1 gồm 8 lượt, mỗi lượt 4 chiến mã; lấy 8 chiến mã nhất mỗi lượt vào vòng 2. Vòng 2 thi đấu 2 lượt, mỗi lượt 4 “nữ  nhi” (hầu hết là ngựa cái, để vừa thồ vừa tiện sinh sản; “soi” lắm mới thấy 1-2 chú ngựa đực); chọn 4 “em” vào vòng 3 chung kết xếp hạng.

Theo UBND xã An Xuân, hiện nhiều người dân miền núi Phú Yên đã thay dần ngựa thồ bằng các loại xe tải, dẫn đến nguy cơ... phá sản giải đua. Cách đây 5 năm, UBND tỉnh Phú Yên đã chỉ đạo Sở KHCN tỉnh lập dự án cung ứng 3 con ngựa đực giống tốt (khoảng 100 triệu đồng) để góp phần duy trì, phát triển đàn ngựa tại An Xuân. Thế nhưng “ngựa đực giống” vẫn còn nằm trên giấy...

Tiếng loa vang vang cùng dàn hò reo vang trời của khán giả làm nhiều chiến mã hết sức e lệ, các nài buộc phải dỗ dành và huấn luyện viên... vỗ mông mới chịu vào vị trí thi đấu. Đã thế, nhiều tuấn mã chỉ chạy mới nửa vòng đã... dừng lại trò chuyện với khán giả đang đứng kín hai bên đường đua. Tại cửa ra vào của chiến mã và kỵ sĩ, trong lúc một số ngựa đang đứng nghỉ nhấm nháp nước uống, nhiều ngựa đua đang ngon trớn bỗng... rẽ ngang vào kiếm “ly” nước, làm cho các nài ngựa hết sức... bất bình. Có chiến mã đã “nghỉ chơi” là nghỉ hẳn, mặc cho nài, huấn luyện viên và... khán giả cầm các cành cây quật túi bụi vào mông...

Ông Phạm Xuân (55 tuổi, ở An Xuân), vận động viên kỵ sĩ cao tuổi nhất của giải đua Tân Mão, cho biết: “Giải đua này đã có hàng trăm năm, do những người nông dân góp tay tổ chức và chính dân địa phương thưởng thức. Giải ngựa Gò Thì Thùng chỉ đứt quãng mấy năm sau giải phóng, còn lại đều diễn ra sáng mùng 9 tết”. Giải đem lại không khí vui tươi và sức sống mới cho vùng đất cao nguyên mỗi dịp xuân về.

Hùng Phiên