“Đại gia” làng cờ Việt Nam

Sự đền đáp xứng đáng

“Năm nay được thưởng “dữ” quá phải không?”, Liêm thành thật: “Dạ, 6 tháng cuối năm “thu hoạch” cũng khá”.

Thật ra, không cần Liêm lục tìm trong trí nhớ, chỉ riêng tiền thưởng từ các thành tích bội thu trong năm, con số ấy không hề nhỏ: 6.000 USD cho ngôi quán quân giải Kolkata (Ấn Độ), 7.300 USD từ danh hiệu số 1 giải Chiết Giang (Trung Quốc), hơn 2.000 USD cho vị trí thứ 5 giải vô địch châu Á, 4.000 USD từ danh hiệu vô địch giải Việt Nam Dragon Capital, 4.800 USD cho việc góp mặt cùng các anh tài tại World Cup 2009... (“hòm hòm” đã gần 25.000 USD). Đấy là chưa kể khoản thưởng theo quy định từ Tổng cục TDTT và TP.HCM cho 2 HCV tại giải cờ nhanh – cờ chớp VĐQG, 1 HCV, 1 HCB tại AIGs 3, vô địch trẻ ĐNÁ, HCB đồng đội châu Á…

Lê Quang Liêm (phải) tại AIGs 3, giải đấu VN gây chấn động với HCV cờ chớp khi hạ cả Trung Quốc lẫn Ấn Độ - Ảnh: N.Nguyễn

Thực tế Liêm không bao giờ quan tâm đến những con số này (dù anh là tân sinh viên chính quy chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng, trường Đại học Công nghiệp) như chính Liêm thừa nhận: “Không có nhu cầu gì nên tôi đưa hết cho mẹ”. Nhưng đây là thành quả mà Liêm xứng đáng được hưởng.

Mấy ai biết rằng, khi chưa kịp ngồi “nóng chỗ” ở giảng đường Đại học Công nghiệp vào đầu tháng 9.2009, chàng trai mới hơn 18 tuổi này phải quyết định bảo lưu kết quả 1 năm để toàn tâm cho các giải đấu quan trọng cuối năm 2009. Cũng mấy ai biết rõ được sự đầu tư vô giá về tinh thần lẫn vật chất của gia đình vào nghiệp cờ của Liêm từ khi anh bắt đầu “bay đi bay lại” giữa châu Á – châu Âu để dự các giải đấu từ lứa tuổi U.10 đến nay. Ngày đó, vì Liêm còn quá nhỏ, bà Lệ, mẹ anh, phải bỏ tiền túi, tạm gác công việc để sang tận Tây Ban Nha, Hy Lạp, Nga… giúp con giữ vững tinh thần. Vì nghiệp cờ của con, gia đình đã liên hệ với nhiều HLV có đẳng cấp trên thế giới để giúp Liêm nâng cao trình độ. Đó là sự xuất hiện “từ xa” của HLV Kogan Arthur vào năm 2007 (dạy kèm Quang Liêm trong 2 tuần qua mạng).

Eugenio Torre, đại kiện tướng quốc tế đầu tiên của châu Á đã xoa đầu cậu bé 12 tuổi Lê Quang Liêm vào năm 2003 và nói rằng: "Liêm sẽ là kỳ thủ số 1 Việt Nam". Dự đoán này nay đã thành hiện thực.

Khi đã là Đại KTQT, Liêm dần thừa hưởng giá trị đẳng cấp của mình: Được mời và đài thọ đấu nhiều giải hơn, được TP.HCM và Tổng cục TDTT quan tâm đặc biệt. Cựu kỳ thủ từng vào top 4 thế giới Evgeny Bareev kèm riêng cho Liêm 6 tuần trước các giải quan trọng năm 2009 từ kinh phí TP.HCM đã đem đến phong cách mới và sự tự tin cho kỳ thủ số 1 Việt Nam. Rõ ràng, thành tích và tiền thưởng của Liêm đã tăng dần theo thời gian. Thế nhưng hai từ “chuyên nghiệp” với Liêm vẫn còn mơ hồ lắm: “Tôi chưa thể xác định nghiệp cờ của mình". Ấy là vì chàng trai này vẫn còn chịu một rào cản lớn (mà bất kỳ VĐV VN nào cũng gặp trở ngại): học văn hóa.  Liêm thẳng thắn thừa nhận: "Vào đại học không hẳn đã là tự học, là được nhẹ nhõm hơn  những ngày học phổ thông. Muốn hoàn thành các tín chỉ, tôi phải có mặt ở giảng đường, phải điểm danh. Trước mắt, tôi xin bảo lưu điểm vì muốn an tâm tập trung chơi cờ”.  

Những người bạn lớn

Năm 2005, ngay khi Liêm xuống  sân bay Tân Sơn Nhất với HCV U.14 thế giới, một người Ấn Độ xuất hiện, xin được chụp hình cùng Liêm. Ông tự giới thiệu là giám đốc một công ty dược tại TP.HCM. Ông nhận ra Liêm bởi  thấy cậu thường xuyên xuất hiện trên truyền hình Ấn Độ và được nhiều chuyên gia cờ quốc gia này phân tích. Ấn Độ với Liêm có rất nhiều kỷ niệm ấn tượng như thế. Trong năm 2009, 2 lần đến Ấn Độ, Liêm có 2 danh hiệu: quán quân giải Kolkata và vô địch bàn 1 giải đồng đội châu Á. Quốc gia này để lại ấn tượng đẹp (và nhiều may mắn) với Liêm. Chàng trai này không thể không ngạc nhiên với việc có hàng trăm khán giả nhí hồ hởi theo chân bố mẹ ngồi hơn 5 tiếng đồng theo dõi từng ván đấu. Phóng viên nước này cũng làm Liêm "choáng ngợp" vì đặt hàng loạt những câu hỏi cực hay khi chàng trai Việt Nam trên bục vinh quang giải Kolkata: “Danh hiệu này sẽ được anh đặt ở đâu trong sự nghiệp?”, “Có ai tài trợ cho anh đến đây không?”, “Tại sao có sự chênh lệch trình độ lớn giữa anh, người số 1 VN, elo 2.602 và người đứng thứ 100, chỉ 1.908?”...

Torre, Đại KTQT đâu tiên của châu Á, từng nói: “Tất cả kỳ thủ là người một nhà. Hãy biến cuộc cờ thành Chiến tranh giả - Hòa bình thật”. Cứ sau mỗi ván đấu, ông vui vẻ dành thời gian vào phòng phân tích để cùng bàn lại những nước đi với đối thủ. Năm 2003, Liêm là bại tướng của ông tại giải 3.2A. Sau trận đó, ông chỉ dẫn tường tận những sai lầm của Liêm, xoa đầu “cậu bé” 12 tuổi này và không quên dự đoán: “Liêm sẽ là kỳ thủ số 1 Việt Nam”. Lời dự đoán ấy nay thành hiện thực nhưng hơn hết, kinh nghiệm từ "người bạn lớn" Torre đã cho Liêm một thói quen hữu dụng: luôn dành 5-10 phút trao đổi với mọi đối thủ sau trận đấu. Liêm có một người bạn ngoại quốc rất thân là So Wesley, kỳ thủ Philippines kém Liêm 2 tuổi, cũng là người  trẻ nhất trong top 100 thế giới (hạng 77, elo 2.656). Liêm và So thường xuyên e-mail, chat và đấu trực tuyến. Liêm rất ngưỡng mộ So khi dành lời khen: “Cậu nhỏ hơn tớ lại chuyên tâm luyện cờ, mỗi ngày đến 5 tiếng, cậu hơn tớ là đúng rồi”. Trái lại, Wesley nhìn nhận rất đặc biệt về người bạn của mình: “Tớ cảm giác rằng cậu luôn có thể thắng tớ”.

Thực tế, Liêm có sức mạnh đặc biệt khi đối đầu với các cao thủ có elo tốt hơn mình. Trong 3 lần đối đầu với So, Liêm thắng 1, hòa 2. Năm 2008, khi đối đầu cùng Karjakin (Nga, khi ấy elo là 2.730, hiện xếp hạng 22 thế giới), Liêm xuất sắc thủ hòa. Mới đây, khi gặp Mamedyarov (Azerbaijan, 2.741, hạng 11 thế giới) tại giải Kolkata, Liêm đã thắng. Cả trong 4 lần đối đầu cùng tay cờ Ấn Độ Harikrishna (2.672, hạng 54 thế giới), Liêm đều bất bại: thắng 2, hòa 2. Đồng nghĩa Liêm còn có thể đạt đẳng cấp và tăng elo nếu được tạo thêm điều kiện cọ xát hơn nữa.

Tháng 2, Liêm sang Nga dự liền 2 giải quan trọng: Moscow mở rộng và giải danh tiếng Aeroflot mở rộng, kéo dài đến giữa tháng.

Tết này Liêm lại vắng nhà…

Kỳ Khoa