Bài toán nợ quốc gia

Ảnh:  N.T.D

Nợ Chính phủ là khoản nợ phát sinh từ các khoản vay trong nước, nước ngoài, được ký kết, phát hành nhân danh Nhà nước, nhân danh Chính phủ hoặc các khoản vay khác do Bộ Tài chính ký kết, phát hành, ủy quyền phát hành theo qui định của pháp luật. Nợ Chính phủ không bao gồm khoản nợ do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phát hành nhằm thực hiện chính sách tiền tệ trong từng thời kỳ.

Nợ được Chính phủ bảo lãnh là khoản nợ của doanh nghiệp, tổ chức tài chính, tín dụng vay trong nước, nước ngoài được Chính phủ bảo lãnh.

Nợ nước ngoài của quốc gia là tổng các khoản nợ nước ngoài của Chính phủ, nợ được Chính phủ bảo lãnh, nợ của doanh nghiệp và tổ chức khác được vay theo phương thức tự vay, tự trả theo quy định của pháp luật VN.

(Trích Điều 3, Luật Quản lý nợ công)

* ICOR là một chỉ số cho biết muốn có thêm một đơn vị sản lượng trong một thời kỳ nhất định cần phải bỏ ra thêm bao nhiêu đơn vị vốn đầu tư trong kỳ đó. Đây là tập hợp các chữ cái đầu của cụm từ tiếng Anh Incremental Capital - Output Ratio. Trong tiếng Việt, ICOR còn được gọi là hệ số sử dụng vốn, hay hệ số đầu tư tăng trưởng, hay tỷ lệ vốn trên sản lượng tăng thêm...

ĐB Trần Du Lịch (TP.HCM): Bội chi chủ động thì không sợ nữa

Quan điểm của tôi rất rõ, bản chất nợ không phải là xấu, vấn đề là người ta nói rằng một quốc gia hay một doanh nghiệp kinh doanh được, xài được tiền của người khác là giỏi, chỉ có điều người ta không cho mượn tiền mới là xấu. Chúng ta cần phải xác định muốn phát triển nhanh phải sử dụng tiền người khác. Nhưng sử dụng thế nào có hiệu quả và đặc biệt không để tình trạng không trả nợ đúng hạn. Tránh khuynh hướng là chúng ta không phân tích kỹ rồi chúng ta lo lắng. Bây giờ đầu tư cái gì cũng sợ nợ không dám làm thì lo là đúng, nhưng nếu lo quá không dám vay để làm gì thì chúng ta không phát triển nhanh được.

Tôi đề nghị Ủy ban Tài chính ngân sách phân tích kỹ về cơ cấu nợ hiện nay, nợ quốc gia, nợ Chính phủ, nguồn sử dụng và đặc biệt chúng ta phải dự báo từ nay đến năm 2020 chẳng hạn, hằng năm nợ đáo hạn phải trả bao nhiêu và cân đối sổ nợ đáo hạn phải trả với nguồn thu ngân sách để chúng ta thu trả nợ, còn đầu tư được không. Tất cả cái đó chúng ta gọi là chủ động để chúng ta chuyển quan điểm từ cân bằng ngân sách nhà nước thụ động sang bội chi chủ động để đầu tư, nếu ta chủ động rồi thì chúng ta không sợ nữa.

Tuệ Nguyễn (ghi)

Bộ trưởng Bộ Tài chính Vũ Văn Ninh: VN không phải là nước có gánh nặng về nợ

Cơ cấu nợ hiện nay của chúng ta là vay nợ nước ngoài thì vay trung hạn, dài hạn là chủ yếu, chiếm 86,5%, vay Ngân hàng Thế giới có thời hạn 40 năm, trong đó 10 năm ân hạn lãi suất 0,75%/năm, vay ADD là 30 năm trong đó 10 năm ân hạn lãi suất 1%/năm... Với các dự án vay ODA này chủ yếu cho các trục đường quan trọng và các công trình có tầm cỡ quốc gia. Tôi ví dụ như đường cao tốc Long Thành - Dầu Giây, cải tạo QL1, cầu Cần Thơ, cầu Mỹ Thuận, cầu Thanh Trì, cầu Nhật Tân, cảng Cái Nước, Thị Vải, các công trình điện và thủy điện, thủy lợi... đều đã phát huy tác dụng rất tốt. Chính vì thế cho nên cơ cấu nợ của chúng ta cũng khá bền vững và được các nước đánh giá nằm trong tầm kiểm soát và không nằm trong nhóm các nước có gánh nặng về nợ.

ĐB Phùng Quốc Hiển, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách của QH: Dư nợ quốc gia tăng hơi nhanh so với mức bình thường

Rõ ràng tăng dư nợ quốc gia trong 3 năm trở lại đây hơi nhanh so với mức bình thường. Theo dự kiến, đến cuối năm nay, tổng dư nợ của Chính phủ cũng phải tăng tới 44,6% GDP, như vậy thì rõ ràng trần an toàn của chúng ta không còn nhiều nữa và điều hành ngân sách, đảm bảo an ninh tài chính trong năm 2010 cũng sẽ gặp nhiều khó khăn hơn.

Theo tôi, GDP cao hay thấp không quan trọng bằng chúng ta có đủ khả năng trả nợ hay không. Muốn vậy, một trong những biện pháp cần thực hiện là rà soát lại chi tiêu tài chính công, cơ cấu lại chi ngân sách, nhất là chi đầu tư xây dựng cơ bản, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, nâng cao hiệu quả chi ngân sách, thận trọng với những dự án đòi hỏi nguồn vốn ngân sách lớn.

ĐB Vũ Quang Hải (Hưng Yên): Cần làm rõ các loại nợ

Chính phủ cần làm rõ trong tổng dư nợ 41,9% GDP năm 2009, nợ Chính phủ là bao nhiêu và trong dư nợ của Chính phủ thì tỷ lệ nợ của các doanh nghiệp mà Chính phủ bảo lãnh là bao nhiêu? Các kỳ họp sau cũng phải thể hiện rõ trong báo cáo để các ĐBQH có thể giám sát tốt hơn.

ĐB Nguyễn Văn Tuyết (Yên Bái): Sắp đến ngưỡng mất an toàn

Dư nợ Chính phủ đến 31.12.2009 đã 41,9% GDP và dư nợ nước ngoài là 38,9%, tuy Chính phủ khẳng định nằm trong giới hạn an toàn cho phép nhưng sắp tới ngưỡng mất an toàn. Một vấn đề nữa tôi cũng như nhiều đại biểu rất lo lắng, đó là chỉ số ICOR ngày càng tăng. Năm 2007 là 5,2%, năm 2006 là 6,6% và đến năm 2009 chúng ta đã trên 8%. Chỉ số này cho thấy hiệu quả đầu tư rất thấp, cần làm rõ những nguyên nhân để có những giải pháp khắc phục trong thời gian tới.

Nguyệt Minh (ghi)