Bộ TN-MT kiến nghị Chính phủ chỉ đạo dừng dự án lấp sông Đồng Nai

Bộ Tài nguyên - Môi trường vừa kiến nghị Chính phủ chỉ đạo UBND tỉnh Đồng Nai tiếp tục dừng thực hiện dự án lấp sông Đồng Nai - Ảnh: Đ.N.T

Cụ thể, theo văn bản do Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang ký, Bộ Tài nguyên - Môi trường kiến nghị Chính phủ tiếp tục giao cho bộ chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan thẩm định lại Báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) của dự án lấp sông Đồng Nai. Đặc biệt là vấn đề thoát lũ, lưu thông dòng chảy, bồi lắng, sạt, lở lòng, bờ bãi sông.

Nhận xét về quá trình thực hiện dự án, Bộ Tài nguyên - Môi trường cho rằng, dự án lấp sông Đồng Nai đã tuân thủ các quy định của pháp luật hiện hành về đất đai, xây dựng, đầu tư, giao thông đường thủy và đã có đánh giá tác động môi trường. Bên cạnh đó, năm 2008, UBND tỉnh Đồng Nai đã tổ chức nghiên cứu, đánh giá tác động dòng chảy sông, đoạn từ cầu Hóa An đến cầu Ghềnh, nếu xây dựng kè xa bờ. Năm 2009, UBND tỉnh Đồng Nai đã phê duyệt báo cáo này.

Tuy nhiên, còn một số vấn đề dự án chưa tuân thủ chặt chẽ các quy định, như đồ án điều chỉnh quy hoạch chi tiết về xây dựng tỷ lệ 1/2000, phường Quyết Thắng, TP Biên Hòa đã xác định khu đất dự án lấp sông Đồng Nai khi chưa thực hiện quy trình điều chỉnh cục bộ các nội dung liên quan đến đồ án điều chỉnh quy hoạch chung TP Biên Hòa, đã được Thủ tướng phê duyệt từ năm 2003.

Bên cạnh đó, việc thực hiện dự án sẽ phải di dời trạm thủy văn Biên Hòa, khi đó sẽ ảnh hưởng đến chuỗi số liệu trong quá khứ, phải tính toán lại các cấp báo động lũ.

Về mặt tuân thủ pháp luật tài nguyên nước, Bộ Tài nguyên - Môi trường cho rằng, dự án chưa làm rõ sự tuân thủ một số quy định trong luật Tài nguyên nước năm 2012, Nghị định 201 quy định chi tiết thi hành một số điều của luật Tài nguyên nước. Dự án lấp sông Đồng Nai thuộc diện hoạt động gia cố bờ sông, cải tạo cảnh quan, phát triển vùng đất ven sông trên lưu vực sông liên tỉnh, phải lấy ý kiến Bộ Tài nguyên - Môi trường, nhưng đến nay vẫn thiếu.

Ngoài ra, ĐTM của dự án và Báo cáo đánh giá tác động dòng chảy đều chưa làm rõ hoặc chưa nghiên cứu, đánh giá đầy đủ để có thể định lượng các tác động của dự án tới thoát lũ, lưu thông dòng chảy, bồi lắng, sạt lở lòng, bờ bãi sông, làm cơ sở thực hiện dự án.

Theo Bộ Tài nguyên - Môi trường, việc đặt bài toán và giải bài toán ở dự án lấp sông Đồng Nai là chưa đủ, chưa xem xét quá trình diễn biến lòng dẫn trong nhiều năm, nhiều thời kỳ. Các phương án công trình đưa ra trong báo cáo chưa xem xét đến việc đánh giá ổn định lòng dẫn trên toàn tuyến, đặc biệt vị trí đoạn bờ đối diện công trình, chưa đánh giá được sự thu hẹp lòng dẫn ở phần chân, do vấn đề san lấp gây ra. Chưa xét đến trường hợp tính toán khi có lũ lớn trên sông Đồng Nai kết hợp với triều cường, đặc biệt khi có xả lũ của các hồ chứa phía thượng nguồn.

Bộ Tài nguyên - Môi trường cũng đánh giá, nhiều số liệu đầu vào còn thiếu, sử dụng số liệu cũ. Đơn cử như số liệu địa hình, thủy văn từ năm 2008 nên không đáp ứng được yêu cầu bài toán đánh giá tác động dòng chảy do dự án gây ra rên sông Đồng Nai, đoạn từ cầu Hóa An đến cầu Ghềnh.

Không chỉ có vậy, thời gian mô phỏng diễn biến chỉ tính toán trong các ngày từ 16 - 19.9.2008 là chưa đủ, chưa đánh giá mô phỏng với lưu lượng ổn định lòng dẫn, chưa phản ánh được các trường hợp đặc trưng như lũ lớn, mực nước cao, nên chưa đủ thuyết phục.

Kết luận cuối cùng, Bộ Tài nguyên - Môi trường cho rằng, việc UBND tỉnh Đồng Nai chỉ dựa vào kết luận ĐTM và Báo cáo đánh giá tác động dòng chảy để triển khai dự án là chưa đủ có sở khoa học tin cậy.