Cùng với việc đổi mới hoạt động của QH, các kỳ chất vấn gần đây đã giúp làm sáng tỏ nhiều vấn đề bức xúc phát sinh trong xã hội. Đặc biệt việc thay đổi phương thức chất vấn từ chỗ lần lượt từng đại biểu hỏi - Bộ trưởng trả lời, sang chất vấn theo nhóm vấn đề đã giúp nghị trường tiệm cận một cuộc tranh luận chung - bản chất của một phiên chất vấn. Tuy nhiên, việc đánh giá kết quả một phiên chất vấn tốt hay không tốt, quan trọng nhất vẫn là chất vấn đó có áp đặt được chế độ trách nhiệm cao hơn với Chính phủ hay không.
Việc chọn chủ đề chất vấn chính là cách thể hiện thái độ của QH trước những vấn đề của quản lý Nhà nước gây bức xúc trong dư luận. Nhưng một ĐBQH hỏi ông Bộ trưởng, tại sao lại bổ nhiệm một người đã từng mắc nhiều sai phạm vào một vị trí cao hơn? Ông Bộ trưởng đương nhiên sẽ dẫn ra hàng loạt văn bản, quy định, chỉ đạo để chứng minh rằng việc bổ nhiệm đó là đúng quy trình. Nếu như các ĐBQH không tìm ra được bằng chứng về việc có sai lệch trong những thông tin đó thì coi như việc “trả bài” hoàn thành.
Diễn biến thông thường ở QH ta là vậy, ít khi có được những tranh luận đến cùng để tạo nên một sức ép trách nhiệm lên những người trả lời chất vấn. ĐBQH dù có không hài lòng với trả lời của một thành viên Chính phủ nào đó thì cùng lắm cũng chỉ thốt lên đầy bất lực “Nói thế thì ai cũng làm Bộ trưởng được…”.
Để các phiên chất vấn không trở thành nơi trình diễn của ngôn từ và “múa con số” thì trước hết các ĐBQH cần phải có năng lực thu thập và phân tích thông tin.
Chất vấn về lạm phát, về bội chi ngân sách, về chất lượng của tăng trưởng GDP, điều đó đúng, vì đều là những vấn đề thiết yếu đối với sự phát triển đất nước. Nhưng chất vấn về hiệu quả của việc sử dụng đầu tư công từ ngân sách nhà nước, về nợ công và nguyên nhân sẽ căn cơ hơn, nó giúp cho QH biểu quyết ngân sách hàng năm với tất cả hiểu biết và trách nhiệm.
Chất lượng xăng dầu, giá xăng dầu và giá gas đang là những vấn đề nóng; số trường hợp xe bỗng dưng cháy mấy tháng gần đây khá cao, một cách không bình thường. Hỏi về nguyên nhân cũng quan trọng nhưng ĐBQH cần đủ lý lẽ để chỉ ra trách nhiệm của các bộ, ngành chức năng, các tập đoàn, tổng công ty nhà nước liên quan trong việc quản lý mạng lưới phân phối hai mặt hàng này. Thiếu quy định của pháp luật hay vì một lợi ích nào đó, liệu có sự buông lỏng quản lý hay không?...
Chất vấn là để làm rõ trách nhiệm chính trị mà chế tài là sự bất tín nhiệm của QH hoặc cử tri. Nhưng chất vấn nhằm để các bộ trưởng luôn thấy áp lực mà làm việc tốt hơn đã là thành công.
An Nguyên
Bình luận (0)