Tổn thương phổi không hồi phục do khói thuốc lá

Ông Nguyễn Đạt T., 63 tuổi, trú tại TP.Tuyên Quang, vừa vào điều trị tại khoa Nội tổng hợp, Bệnh viện đa khoa (BVĐK) tỉnh Tuyên Quang. Bệnh nhân cho biết, đã hút thuốc lá nhiều năm. Gần đây, thấy ho có đờm, kèm theo khó thở nên đi khám. Tại BVĐK tỉnh Tuyên Quang, sau khám và qua kết quả cận lâm sàng, bệnh nhân được chẩn đoán mắc COPD.

Theo khuyến cáo của các chuyên gia hô hấp, nguyên nhân phổ biến nhất của COPD là khói thuốc lá, thuốc lào. Một người nếu hút thuốc lá một gói/ngày sẽ phải hít khói thuốc lá hơn 70.000 lần/năm, vì vậy niêm mạc miệng, mũi, họng và khí quản, phế quản sẽ phải tiếp xúc trường diễn với khói thuốc lá.

Thực thi cấm hút thuốc lá tại các nơi quy định để phòng tránh các bệnh do hút thuốc lá Ảnh: Thúy Anh

Một số hoạt chất của khói thuốc lá tác động trực tiếp trên niêm mạc nơi nó đi qua, phần còn lại được hấp thu vào máu hay hòa tan vào nước bọt rồi được nuốt vào. So với luồng khói chính, luồng khói phụ chứa nhựa thuốc và nicotine nhiều hơn hai lần; chứa gấp 3 lần chất gây ung thư; gấp 5 lần lượng khí CO và khí amnonia nhiều hơn 50 lần. Ước có đến 2/3 số khói từ đầu điếu thuốc đang cháy (luồng khói phụ) lan tỏa ra môi trường gây ra bệnh cho người xung quanh (hút thuốc lá thụ động).

Thuốc lá chứa cả ngàn hóa chất tồn tại tự nhiên hoặc do phản ứng giữa các hóa chất với nhau khi điếu thuốc được đốt cháy. Khi cháy, các hóa chất này kết tụ với nhau và tạo ra nhựa thuốc (tar), một hợp chất dính như keo, màu vàng sậm. Khi hít vào, nhựa thuốc kích thích cuống họng và phế nang. Các hóa chất có trong nhựa là acetone, ammonia, benzene, cyanide, formaldehyde, phenol, toluene, cadmium, arsenic, thủy ngân, chì... gây hại cho hệ hô hấp và cơ thể.

Các nghiên cứu cho thấy, có mối liên quan rõ rệt giữa nghiện thuốc lá và một số bệnh, trong đó nổi bật là bệnh tim mạch, ung thư và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính COPD.

Nguyên nhân phổ biến nhất của COPD là khói thuốc lá, thuốc lào. Ngay cả khi được điều trị, phổi của bệnh nhân COPD vẫn bị hư hại và không thể hoàn toàn trở lại bình thường. Do đó, COPD là bệnh suốt đời, khó thở và mệt mỏi có thể không bao giờ biến mất hoàn toàn. Để phòng ngừa COPD, cách tốt nhất là không hút thuốc lá, thuốc lào, tạo môi trường sống và làm việc trong lành.