Tổng thống Ba Lan tử nạn trên đất Nga

Tổng thống Lech Aleksander Kaczynski, Tổng tham mưu trưởng quân đội - Đại tướng Franciszek Gagor và Thống đốc Ngân hàng Trung ương Ba Lan Slawomir Skrzypek nằm trong số những người thiệt mạng.

Một chuyến thăm mang tính hòa giải cuối cùng đã kết thúc trong thảm họa.

Hãng tin RIA Novosti cho hay, một máy bay quân đội Ba Lan chở Tổng thống Lech Aleksander Kaczynski cùng phu nhân Maria Kaczynska, Tổng tham mưu trưởng quân đội - Đại tướng Franciszek Gagor, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Slawomir Skrzypek và Thứ trưởng Ngoại giao Andrzej Kremer cùng hơn 100 người khác đã gặp nạn vào lúc 11 giờ sáng (14 giờ Việt Nam) ngày 10.4 tại thành phố Smolensk của Nga, cách không xa biên giới Belarus. Theo một số nguồn tin, chiếc máy bay này chở tất cả 132 người, cất cánh từ Moscow và khi đang tìm cách đáp xuống sân bay ở Smolensk thì bị rơi khi còn cách đường băng chừng 300 - 400 mét, trong điều kiện sương mù dày đặc. Theo thông tin từ giới chức Nga, máy bay đã đụng phải cây khi đang hạ cánh.

Chuyển thi thể một nạn nhân trong vụ tai nạn

Lãnh đạo Nga chia buồn Sau khi nhận được tin Tổng thống Ba Lan Kaczynski tử nạn, Tổng thống Nga Dmitry Medvedev đã gửi lời chia buồn: "Tôi, cũng như tất cả mọi công dân Nga, nhận được tin về tai nạn của ngài Tổng thống cùng phu nhân và phái đoàn Ba Lan với một sự đau buồn và tiếc thương vô hạn”. Thủ tướng Nga Vladimir Putin cũng đã gọi điện để gửi lời chia buồn tới Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk.

Tổng thống Kaczynski cùng phu nhân và đoàn đại biểu cấp cao Ba Lan đang ở thăm Nga theo lời mời của Thủ tướng Nga Vladimir Putin tới dự lễ tưởng niệm 70 năm vụ thảm sát Katyn. Sự kiện đặc vụ Liên Xô giết hàng loạt tù binh người Ba Lan vào năm 1940 lâu nay vốn là một trong rất nhiều đề tài gây căng thẳng quan hệ giữa Ba Lan và Nga. Giờ đây, việc ông Putin mời lãnh đạo Ba Lan tới thăm và dự lễ tưởng niệm được coi là một cử chỉ hòa giải. Thế nhưng, khi niềm hy vọng về sự cải thiện quan hệ giữa hai nước vừa được nhen nhóm thì tai nạn đã xảy ra.

Theo ông Vladimir Markin, Giám đốc Ủy ban điều tra thuộc Viện Công tố Liên bang Nga, chiếc máy bay bị nạn thuộc loại Tu-154 do Liên Xô sản xuất, đã hoạt động khoảng 20 năm. Khi gặp nạn, có tất cả 132 người trên máy bay.

Trước dinh Tổng thống ở Warsaw - Ảnh: Reuters

“Vào hôm thứ bảy, tại quận Pechorsk thuộc vùng Smolensk, chiếc máy bay Tu-154 của Tổng thống Ba Lan đã bị rơi khi đang hạ cánh trong điều kiện sương mù dày đặc tại sân bay Severny. Có 132 người trên máy bay, bao gồm tổng thống và phu nhân", ông Markin nói trên kênh truyền hình Rossiya-24. Thống đốc Sergei Antufiev của vùng Smolensk cho biết chi tiết hơn: “Khi đang hạ dần độ cao, chiếc máy bay của Tổng thống Ba Lan đã không bay vào khu vực đáp. Theo các báo cáo ban đầu thì máy bay đã rơi trúng ngọn cây, đâm xuống đất và vỡ vụn. Không có ai sống sót”.

Một số nạn nhân Tổng thống Ba Lan Lech Aleksander Kaczynski và phu nhân Maria; Chánh văn phòng Tổng thống Wladyslaw Stasiak; Giám đốc Văn phòng An ninh quốc gia Aleksander Szczyglo; Thống đốc Ngân hàng Trung ương Slawomir Skrzypek; Phó chủ tịch Hạ viện Jerzy Szmajdzinski; Thứ trưởng Ngoại giao Andrzej Kremer; Thứ trưởng Quốc phòng Stanislaw Komorowski; Tổng tham mưu trưởng - Đại tướng Franciszek Gagor.

Hầu hết các nguồn tin từ Nga đều khẳng định có 132 người trên máy bay. Trong khi đó, hãng tin BBC dẫn lời phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Ba Lan nói rằng phái đoàn nước này có 96 người. Chưa có tổ chức chính thức nào xác nhận con số nạn nhân thiệt mạng, nhưng các nguồn tin khác nhau đều cho rằng khoảng 90 - 100 người đã chết trong vụ tai nạn thảm khốc này.

Sau khi vụ tai nạn xảy ra, Tổng thống Nga Dmitry Medvedev đã chỉ đạo Thủ tướng Vladimir Putin điều tra vụ việc. Về phía Ba Lan, Thủ tướng Donald Tusk đã triệu tập một cuộc họp nội các khẩn cấp vào hôm qua để xử lý thảm họa.

Chưa có một sự khẳng định chắc chắn nào từ nhà chức trách về nguyên nhân vụ việc. Tuy nhiên, hầu hết các nguồn tin từ Nga đều nói rằng thời tiết vào lúc xảy ra tai nạn là rất xấu. Một số tờ báo ở Nga cho rằng có thể tổ bay đã không tuân thủ nguyên tắc an toàn bay.

Sau khi Tổng thống Lech Aleksander Kaczynski tử nạn, Chủ tịch Hạ viện Bronislaw Komorowski giữ vai trò quyền tổng thống theo luật định.

Ông bà Kaczynski lúc còn sống - Ảnh: Reuters Lech Aleksander Kaczynski sinh 18.6.1949 tại Warsaw. Ông là một chính trị gia thuộc đảng Prawo i Sprawiedliwosc (Luật pháp và Công lý). Ông trở thành Tổng thống Ba Lan vào ngày 23.12.2005. Ông Kaczynski là anh em sinh đôi của cựu Thủ tướng Ba Lan Jaroslaw Kaczynski (nắm quyền từ 2006 - 2007). Lech có khác biệt với người anh em sinh đôi của mình bởi một nốt ruồi bên cằm trái. Lúc còn trẻ con, hai anh em đã là ngôi sao trong bộ phim năm 1962 của Ba Lan, Hai kẻ đánh cắp mặt trăng, dựa trên một câu chuyện trẻ em nổi tiếng của tác giả Kornel Makuszynski. Ông Lech tốt nghiệp ngành luật và hành chính tại Đại học Warsaw. Năm 1980, ông nhận bằng tiến sĩ tại Đại học Gdansk. Sau đó ông làm giáo sư tại Đại học Gdansk, Đại học Cardinal Stefan Wyszynski ở Warsaw. Phu nhân của ông, bà Maria Kaczynska, sinh năm 1943. Hai người kết hôn vào năm 1978 và có một con gái tên là Marta, sinh năm 1980. Đây là lần đầu tiên một nguyên thủ Ba Lan tử nạn khi đang công du nước ngoài.

Máy bay quá cũ Chiếc máy bay của ông Lech Kaczynski - Ảnh: Reuters   Tu-154 là sản phẩm của hãng Tupolev (Liên Xô ngày trước, giờ là Nga). Loại máy bay này bay lần đầu tiên vào năm 1968. Đến nay, tổng cộng Tupolev đã xuất xưởng khoảng 1.000 chiếc loại này. Theo thông tin từ hãng Tupolev, vào thời điểm tháng 12.2009, trên thế giới còn có khoảng 200 chiếc Tu-154 đang hoạt động. Tu-154 thuộc dòng máy bay chở khách tầm trung, có thể chở từ 110 đến 180 khách, tầm bay từ 2.500 đến 5.000 km. Tính đến nay, có ít nhất 64 vụ tai nạn đã xảy ra với loại máy bay này. Chiếc Tu-154 của Tổng thống Lech Kaczynski có tuổi đời khoảng 20 năm tính đến lúc gặp nạn. Theo hãng tin BBC, trong vài năm trở lại đây, tại Ba Lan, đã có nhiều lời kêu gọi tổng thống nâng cấp máy bay của mình, nhưng vẫn chưa có hành động nào được thực thi trước khi vụ tai nạn xảy ra. Đ.H

Đỗ Hùng