Người viết ca khúc nổi tiếng nhất về Trường Sa

Ca khúc nổi tiếng khi tác giả chưa đến đảo

Tôi bất ngờ khi Hình Phước Long nói: mình viết bài hát Gần lắm Trường Sa khi hề đặt chân đến quần đảo này. Năm 1980, lúc đang là cán bộ Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Cam Ranh (Khánh Hòa), mình được mời vào Lữ đoàn 146 - hậu cứ Trường Sa, đóng tại huyện này để dàn dựng chương trình của đơn vị tham gia hội diễn văn nghệ quần chúng tỉnh Phú Khánh (cũ). Lúc ấy không khí của tỉnh đang rất rộn ràng khi huyện đảo Trường Sa được chuyển từ đặc khu Bà Rịa-Vũng Tàu về Phú Khánh. Đúng dịp có đợt chuyển quân từ đảo về đất liền, mình lân la hỏi thăm anh em bộ đội để có “không khí” làm ý tưởng cho chương trình văn nghệ. Đại loại là mình tò mò “đảo lớn cỡ nào, đi mấy ngày mới tới…?”; mấy anh lính trẻ trả lời mình: đảo lớn thì như sân vận động, đảo nhỏ thì như sân bóng chuyền, có đảo thì chìm lúc nước lên, đi từ Cam Ranh thì mấy ngày mới tới… Chưa thỏa, mình nói với Lữ trưởng 146: “Anh có hình ảnh gì về Trường Sa thì cho xem thêm”, thế là được dắt tới phòng truyền thống để xem một số ảnh trắng - đen chụp cảnh sinh hoạt trên đảo. May sao, lữ trưởng chợt nhớ: “Mình mới nhận bộ phim tài liệu Tổ quốc trên một vùng đảo nhỏ, sẵn đây chiếu cho cậu xem luôn”. Đúng là kỳ vĩ và lãng mạn thật, sóng nước mênh mang, chim hải âu bay rợp trời, hình ảnh kiên cường và những giây phút bâng khuâng của những người lính trẻ nhớ về hậu phương đất liền, biết bao tình cảm dạt dào chỉ biết tỏ bày qua những cánh thư… Mình cảm thấy một cái gì đó rất lạ dấy lên trong suy nghĩ và quả quyết ghi vào lưu bút của lữ đoàn: Sẽ có một bài hát về Trường Sa nhưng… chưa biết bài gì!

Nhạc sĩ Hình Phước Long - Ảnh: Hùng Phiên

Thế nhưng bài hát ấy vẫn chưa được viết trong năm 1980. Đến năm 1982, dự một trại sáng tác tại Nha Trang, Hình Phước Long và người em ruột là nhạc sĩ Hình Phước Liên viết xong một tiểu nhạc kịch, nhưng cả hai cảm thấy còn canh cánh vì “món nợ” với Trường Sa. Một chiều, Phước Long đạp xe trên đường Trần Phú dọc biển Nha Trang, chợt thấy một cô gái đang đứng nhìn ra biển, mái tóc bay bay trong gió. Ông bỗng nghĩ: nếu cô gái này có người yêu đang ở Trường Sa, chẳng biết cô có nghe được tiếng lòng của chàng trai gửi về đất liền qua sóng biển? Trong đầu chợt hiện tứ thơ không xa đâu Trường sa ơi… Nghĩ thế, ông liền rút bút kê lên xe đạp chép lại, rồi sau đó lên xe cùng Phước Liên về Ninh Hòa thăm nhà. Phước Long nhớ lại: Trên xe, cảm xúc với những dòng nhạc về Trường Sa cứ ngồn ngộn trong lòng. Tới nhà, má mình dọn cơm nhưng mình nói sẽ ăn sau, rồi ngồi ngay tại sân trong ánh sáng mờ mờ của bóng đèn chạy máy nổ (hồi đó chưa có điện lưới) viết một mạch cả lời lẫn nhạc bài Gần lắm Trường Sa; bản nhạc viết trong đêm đó cũng chẳng sửa chữa, thêm bớt một chữ nào nữa. Bài hát này sau đó được Đài Phát thanh Phú Khánh, Đài Tiếng nói Việt Nam, các đoàn ca múa nhạc dàn dựng biểu diễn, phổ biến rất nhanh qua sự thể hiện của nhiều ca sĩ tên tuổi như Ánh Tuyết, Anh Đào, Long Nhật,...

Chuyến đi không bao giờ quên 

Nhạc sĩ Hình Phước Long sinh ngày 9.7.1950 tại làng Hà Liên, xã Ninh Hà, huyện Ninh Hòa, Khánh Hòa; hiện sống và làm việc tại TP Nha Trang (Khánh Hòa). Đã sáng tác trên 300 ca khúc, trong đó nhiều ca khúc đã được dàn dựng biểu diễn, xuất bản.

Nhạc sĩ Hình Phước Long cho biết, mãi đến năm 1984, ông mới chính thức được ra thăm Trường Sa. Chuyến đi dài đến gần một tháng, Phước Long cùng đoàn đi tất cả được 13 đảo. Ông thổ lộ: Hồi hộp lắm vì đây coi như là chuyến kiểm nghiệm lại những gì đã viết, kiểm nghiệm lại chính mình đối với Trường Sa. Hóa ra, dẫu chưa đặt chân tới Trường Sa, nhưng  những gì mình cảm nhận và viết về nơi này đều rất chân thực.

Khi biết có tác giả Gần lắm Trường Sa ra đảo, anh em bộ đội đứng chờ trước đó rất lâu, khi Phước Long vừa xuống tàu thì anh em túa đến vây quanh ôm chầm thân thiết như người quen lâu ngày gặp lại. Quá xúc động, trong khi còn chếnh choáng vì say sóng nhưng anh em bộ đội yêu cầu, Phước Long đã cầm đàn guitar đứng hát mộc giữa đảo. Ông trầm giọng: Khi ấy, mình và nhiều anh em bộ đội đã khóc…

Kỷ niệm về Trường Sa có lẽ mãi in khắc trong tâm hồn người nghệ sĩ: Ấn tượng nhất đối với mình là khi ở đảo Sơn Ca, một đảo tương đối lớn của Trường Sa, là sau khi chơi thể thao vui vẻ nhưng đến lúc hoàng hôn buông xuống, nhiều anh em bộ đội đã dồn về mé tây đảo ngồi nhìn ra biển, đảo bỗng yên ắng lạ thường. Mình lạ lắm, lân la hỏi chuyện thì được biết đó là một lệ quen. Đấy là giờ phút lính đảo gửi lòng nhớ về hơi ấm đất liền, nơi ấy có bản quán, cha mẹ, vợ con, người yêu… cùng biết bao nỗi nhớ không thể thốt thành lời giữa trùng khơi biên cương Tổ quốc. Tâm sự với nhiều anh em, mình nghiệm ra một điều: Lính đảo Trường Sa không sợ gian khổ, không sợ cái chết mà chỉ sợ cô đơn, sợ người đất liền có lúc nào đó quên rằng nơi đây đang có họ.

Dẫu đến nay, đó vẫn là chuyến duy nhất của nhạc sĩ Hình Phước Long đến thăm Trường Sa,  nhưng đề tài về vùng đảo này vẫn luôn thường trực ám ảnh trong ông. Đến nay, ông đã sáng tác 15 ca khúc về Trường Sa in thành tập nhạc Gần lắm Trường Sa. Ông cho biết sẽ còn tiếp tục viết về đất và người nơi huyện đảo ruột thịt này, bởi Trường Sa đã coi ông như một cư dân danh dự. 

Gần lắm Trường Sa   Ảnh: Diệp Đức Minh Mỗi cánh thư về từ đảo xa Anh thường nói rằng Trường Sa xa lắm em ơi Nơi anh đóng quân là một vùng đảo nhỏ Bên đồng đội yêu thương vẫn có loài chim biển Sóng vỗ ngàn trùng quanh đảo trúc san hô Trường Sa ơi bên đảo quê hương Vẫn đứng hiên ngang giữa sóng cồn bão dạt Đảo quê hương canh giữ đêm ngày giữa biển khơi Thương nhớ sao vơi người chiến sĩ Trường Sa ơi Không xa đâu Trường Sa ơi Không xa đâu Trường Sa ơi Vẫn gần bên em vì Trường Sa luôn bên anh Vẫn gần bên anh vì Trường Sa luôn bên em Mong cánh thư về từ đảo xa Nơi thành phố này Trường Sa vẫn bên em Anh ơi có nghe lời người từ Phố Biển Khi ngọn triều dâng cao, khi cánh hải âu về Sóng vỗ điệp trùng quanh đảo trúc san hô Trường Sa ơi bên đảo quê hương Vẫn thấy anh đang giữa sóng cồn giữ đảo Đảo quê hương canh giữ đêm ngày giữa biển khơi Thương nhớ sao vơi người chiến sĩ Trường Sa ơi Không xa đâu Trường Sa ơi Không xa đâu Trường Sa ơi Vẫn gần bên em vì Trường Sa luôn bên anh Vẫn gần bên anh vì Trường Sa luôn bên em Vẫn gần bên em vì Trường Sa luôn bên anh Vẫn gần bên anh vì Trường Sa luôn bên em.

Hùng Phiên