Doanh nghiệp Trung Quốc tăng mua nông sản Việt

Ngày 14.2, Bộ NN-PTNT phối hợp với UBND tỉnh Lạng Sơn tổ chức hội nghị "Thúc đẩy giao thương nông sản, thủy sản Việt - Trung trong bối cảnh mới". Bộ trưởng NN-PTNT Lê Minh Hoan và Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn Hồ Tiến Thiệu đồng chủ trì và điều hành hội nghị.

Bán hàng trực tuyến cho Trung Quốc

Tại hội nghị, nhiều doanh nghiệp (DN) Trung Quốc tỏ ra hào hứng với nguồn cung hàng hóa từ VN. Ông Ngô Tuấn Dật, Tổng giám đốc mảng trái cây Đông Nam Á, Công ty quản lý chuỗi cung ứng thương mại quốc tế Sunwah (Quảng Đông), cho biết: "Năm ngoái, chúng tôi đã ký kết hợp đồng với đối tác VN, thu mua hơn 2.000 container hàng hóa các loại như: sầu riêng, mít, chanh leo, xoài, khoai lang tím… Con số này gần như là định mức thường niên trong những năm gần đây. Tuy nhiên, kế hoạch của chúng tôi trong năm 2023 sẽ tăng số lượng thêm 500 đơn vị lên 2.500 container. Với nhu cầu mới đang tăng cao, chúng tôi kỳ vọng có thể thông qua hội nghị kết nối được thêm nhiều đối tác lớn có uy tín và tiềm năng ở VN để cùng nhau hợp tác và phát triển".

PHAN HẬU

Để đẩy mạnh bán hàng vào thị trường Trung Quốc, ông Ngô Tuấn Dật hiến kế: Ngoài các kênh bán hàng truyền thống như chợ và siêu thị, công ty ông đang đẩy mạnh kênh thương mại điện tử, các kênh bán hàng trực tuyến đang phát triển mạnh ở Trung Quốc. "Chúng tôi hiện đang tiêu thụ một lượng hàng hóa lớn trên nền tảng mạng xã hội Douyin và chúng tôi cũng là đối tác chiến lược của họ", vị này dẫn chứng.

Theo ông Vương Chính Ba, Chủ tịch Hiệp hội DN Quảng Tây, nông sản VN rất được yêu thích ở Trung Quốc, nhất là những mặt hàng quen thuộc như sầu riêng, mít, thanh long, cà phê… Hiệp hội có mạng lưới thu mua nông sản hoạt động rất tốt, có nhiều kinh nghiệm trong nhập khẩu hàng từ VN qua nhiều kênh như đường bộ, đường sắt và cả đường biển. "Chúng tôi kiến nghị phía VN tạo điều kiện cho hoạt động thu mua online, tìm cách giảm bớt hơn nữa thời gian thông quan. DN hai bên cũng cần bàn bạc, đàm phán kỹ để thông quan thuận lợi. Sắp tới, Hội chợ thường niên Trung Quốc - ASEAN sẽ được tổ chức tại thủ phủ Nam Ninh, tỉnh Quảng Tây. Chúng tôi hy vọng DN hai bên sẽ gặp nhau tại đây và có nhiều hợp đồng lớn được ký kết", ông Ba thông tin và cho biết thêm hiệp hội dự định tổ chức một cuộc triển lãm và bán sầu riêng VN quy mô lớn tại Nam Ninh, chủ yếu thông qua mô hình bán trước trực tuyến như một cách đổi mới mô hình bán trái cây VN tại Trung Quốc.

Bên lề hội nghị (trong phòng chat/nói chuyện trực tuyến), các hoạt động giao thương giữa DN hai bên diễn ra khá sôi nổi. Phía DN Trung Quốc liên tục gửi thông tin liên lạc cũng như nhu cầu nhập khẩu hàng hóa. Ở chiều ngược lại, các DN VN cũng giới thiệu thông tin và chào hàng sản phẩm. Những sản phẩm được quan tâm trao đổi nhiều như: gạo, thanh long, sầu riêng, mít, cà phê, hạt điều…

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả, cho biết Trung Quốc đang tăng cường nhập khẩu rau quả từ khối ASEAN. Đây cũng là một trong những điều kiện thuận lợi để DN VN có thể dễ dàng tiếp cận thị trường 1,4 tỉ dân. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất trong việc đẩy mạnh xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc là còn tới 7/12 mặt hàng xuất khẩu chưa có nghị định thư như thanh long, xoài, mít... khó phát huy hết tiềm năng. Với các mặt hàng đã có nghị định thư thì thời gian xét duyệt mã số vùng trồng, mã số đóng gói còn chậm. Cụ thể như thanh long cần khoảng 6 - 7 tháng để được phê duyệt, sầu riêng có tiềm năng và giá trị lớn nhưng mã số cấp còn ít, chiếm khoảng 5% tổng diện tích vùng trồng. "Qua hội nghị, đề nghị các cơ quan quản lý VN và Trung Quốc quan tâm hơn nữa đến mặt hàng rau quả, để sản phẩm này đáp ứng nhu cầu sản xuất và tiêu thụ của người dân cả hai nước", ông Nguyên đề xuất.

Đào Ngọc Thạch

Trọng điểm Quảng Tây, mở rộng lân cận

Năm 2022, kim ngạch xuất nhập khẩu VN - Trung Quốc đạt 175,5 tỉ USD, chiếm 24% tổng xuất nhập khẩu của VN. Trung Quốc cũng là thị trường xuất khẩu quan trọng đối với nhiều mặt hàng nông sản VN.

Ông Đỗ Nam Trung, Tổng lãnh sự VN tại Nam Ninh, Quảng Tây (Trung Quốc), cho biết: DN Quảng Tây tỏ ra rất hào hứng tham gia hội nghị hôm nay. Tỉnh này cũng vừa có một số lãnh đạo mới, cũng rất quan tâm đến nông sản VN. Địa phương này vẫn sẽ là địa bàn trọng điểm trong xuất khẩu nông sản VN sang Trung Quốc với nền tảng hạ tầng tốt và đang tiếp tục được đầu tư, phát triển. Trong suốt thời gian dịch bệnh, hầu như chỉ có cửa khẩu Hữu Nghị là thông quan không ngừng. Đây là điểm sáng trong thương mại hai nước và sẽ tiếp tục phát triển mạnh trong năm nay.

Ông Tô Ngọc Sơn, Phó vụ trưởng Vụ Thị trường châu Á - châu Phi (Bộ Công thương), nhận xét trong quan hệ kinh tế với Trung Quốc, hợp tác kinh tế với tỉnh Quảng Tây đóng một vai trò quan trọng khi chiếm đến 95% kim ngạch thương mại biên giới giữa hai nước. Bên cạnh đó, DN VN có thể mở rộng sang các địa phương lân cận có chung đường biên giới với VN và thâm nhập sâu vào các thị trường nội địa. Cụ thể như tỉnh Vân Nam, thương mại giữa tỉnh này với VN năm 2022 mới đạt 3,2 tỉ USD chiếm tỷ trọng 5% trong thương mại VN-Trung Quốc. Vân Nam có dân số tới 47 triệu người, chung đường biên giới với 4 tỉnh của VN và là cửa ngõ phía tây của Trung Quốc. "Mỗi tỉnh của Trung Quốc với quy mô dân số đông và thói quen tiêu dùng rất khác nhau. Chính vì vậy bản thân mỗi địa phương đã là một thị trường tiêu dùng rộng lớn mà DN cần chú ý để khai thác hiệu quả", ông Sơn cho hay.

Theo ông, bản thân thị trường Trung Quốc đã thay đổi rất nhiều trong 5 năm qua. Trong những lần tiếp xúc với các cơ quan chuyên môn của tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc, họ cho biết 90% dưa hấu nhập khẩu có nguồn gốc từ VN nhưng là hàng đi đường tiểu ngạch. Do chưa ký kết nghị định thư, giá trị xuất khẩu của dưa hấu chưa tương xứng với tiềm năng. Các cơ quan phía Trung Quốc cũng muốn tăng cường nhập khẩu hàng hóa VN bằng đường chính ngạch để kiểm soát chất lượng sản phẩm. 

"Chúng ta cần tận dụng hiệu quả hơn nữa cơ chế hợp tác giữa hai nước để tháo gỡ khó khăn, hàng rào kỹ thuật; đồng thời xây dựng lộ trình, kế hoạch mở cửa thị trường cho mặt hàng xuất khẩu, đánh giá kỹ năng lực sản xuất trong nước và nhu cầu của thị trường Trung Quốc. Các DN cần thường xuyên cập nhật và tuân thủ quy định về tiêu chuẩn chất lượng, kiểm nghiệm, kiểm dịch, bao bì đóng gói, truy xuất nguồn gốc của thị trường Trung Quốc. Cùng với đó, DN phải chú trọng xây dựng thương hiệu, bảo vệ thương hiệu và nghiên cứu kỹ nhu cầu, xu thế phát triển của thị trường ", ông Sơn chia sẻ.

Quan trọng nhất là đảm bảo an toàn thực phẩm

Ông Lỗ Siêu, đại diện Tổng cục Hải quan Trung Quốc, nhấn mạnh: Vấn đề an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nông sản nhập khẩu là vấn đề quan trọng hàng đầu và "Tổng cục Hải quan Trung Quốc luôn sẵn sàng phối hợp với các cơ quan liên quan của VN trong việc bảo đảm môi trường xuất nhập khẩu lành mạnh, nguyên tắc cao nhất là đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm".

Là địa phương có đường biên giới với tỉnh Quảng Tây và có 5 cửa khẩu đang hoạt động tích cực, ông Hồ Tiến Thiệu, Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn, nói: "Các mặt hàng nông sản của VN xuất khẩu sang Trung Quốc đang chiếm khoảng 80% tổng giá trị kim ngạch hàng hóa xuất khẩu qua địa bàn tỉnh Lạng Sơn. Các mặt hàng thủy sản xuất khẩu chiếm tỷ trọng không đáng kể. So với nhu cầu từ phía bạn và tiềm năng xuất khẩu của VN thì số lượng sản phẩm xuất khẩu vẫn còn hạn chế. Bên cạnh đó, sản phẩm của chúng ta cũng đang phải chịu sự cạnh tranh gay gắt về chất lượng, giá cả, thương hiệu, hình thức phân phối từ một số nước khác trong khu vực. Ngoài ra, việc xây dựng đăng ký thương hiệu tại Trung Quốc cho các sản phẩm nông sản, thủy sản của VN chưa chú trọng, vẫn còn tập trung vào hình thức phân phối thông qua kênh thương mại truyền thống; trong khi đó, lĩnh vực thương mại điện tử đang phát triển mạnh ở nước này thì các DN của chúng ta chưa chưa tận dụng được".

"Tỉnh Lạng Sơn kiến nghị Chính phủ quan tâm chỉ đạo tập trung đầu tư đồng bộ hạ tầng vùng biên giới, chú trọng ưu tiên lựa chọn một số khu vực cửa khẩu có tiềm năng, có điều kiện phát triển nhanh, để tạo động lực và liên kết vùng trong hoạt động thương mại biên giới. Bên cạnh đó Bộ Công thương, Bộ NN-PTNT tăng cường trao đổi, đàm phán với Tổng cục Hải quan Trung Quốc, sớm ký kết Nghị định thư về kiểm dịch thực vật đối với các loại hoa quả còn lại để giảm bớt các thủ tục kiểm tra, kiểm soát tại các cửa khẩu; mở rộng danh mục các mặt hàng hoa quả, nông sản của VN được phép xuất khẩu vào Trung Quốc", ông Thiệu đề xuất.

Không coi Trung Quốc là thị trường buôn chuyến

ĐINH TÙNG

Trung Quốc là thị trường quan trọng khi tiêu thụ một lượng lớn hàng hóa nông sản của VN. Đây cũng là thị trường truyền thống có lịch sử lâu đời với chúng ta. Để khai thác hiệu quả thị trường này, điều quan trọng là phải xác lập tầm nhìn đúng đắn. Đầu tiên cần phải bỏ tư duy buôn chuyến mà cần xem thị trường Trung Quốc là thị trường quan trọng, khó tính từ đó xác định các DN làm ăn với chúng ta là những đối tác để hợp tác lâu dài. Mỗi người dân, DN không chỉ mang sứ mệnh cá nhân hay làm ăn kiếm lời mà còn đại diện cho hình ảnh đất nước và con người VN. Khi đã xác lập được tầm nhìn đúng đắn về thị trường quan trọng này, thì bước tiếp theo là phát triển ổn định bằng các sản phẩm chất lượng cao, có thương hiệu để gia tăng giá trị cho hàng hóa xuất khẩu. Chúng ta không nên bằng lòng với những con số lợi nhuận hiện tại thông qua việc buôn chuyến mà cần phải tạo ra một hệ sinh thái ngành hàng, cũng như sức lan tỏa trong toàn xã hội, giúp người dân yên tâm sản xuất trên chính cánh đồng của mình.

Về phần mình, lãnh đạo các bộ ngành có liên quan như: Bộ NN-PTNT, Bộ Công thương, Bộ Ngoại giao cùng các đơn vị liên quan cam kết sẽ làm mọi cách để thúc đẩy quan hệ hợp tác giao thương với Trung Quốc, để hai bên có thể đồng hành một cách bền vững, lâu dài theo định hướng chiến lược mà lãnh đạo cấp cao hai nước đã thống nhất.

Ông Lê Minh Hoan, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT

Sử dụng dịch vụ chứng nhận chất lượng độc lập để rút ngắn thời gian

ĐINH TÙNG

Trong những năm qua, Trung Quốc đã hoàn thiện hệ thống pháp luật, thông qua việc 2 lần sửa đổi luật An toàn thực phẩm, đồng thời ban hành Lệnh 248, 249 vào năm 2021 và Lệnh 259 năm 2022. Một điểm quan trọng mà ít người để ý là Lệnh 259 cho phép các đơn vị, tổ chức nước ngoài đang tham gia giám sát, cấp chứng nhận các tiêu chuẩn cho nông sản, hàng hóa của nước xuất khẩu. Chứng nhận sẽ có hiệu lực với điều kiện đơn vị hoặc tổ chức đó phải có đăng ký và được Tổng cục Hải quan Trung Quốc đồng ý. Các đơn vị, tổ chức hoạt động trong lĩnh vực giám sát chất lượng hàng hóa nông sản cũng nên đăng ký hoạt động với phía Trung Quốc để khai thác dịch vụ này. Bên cạnh đó, các DN xuất khẩu cũng có thể sử dụng các dịch vụ cấp chứng nhận chất lượng độc lập để rút ngắn thời gian thông quan.

Ông Tô Ngọc Sơn, Phó vụ trưởng Vụ Thị trường châu Á - châu Phi (Bộ Công thương)

Cam, bưởi, dừa… đang đẩy nhanh đàm phán

ĐINH TÙNG

Trung Quốc có nhiều thay đổi trong quản lý chất lượng nông sản, hàng hóa nhập khẩu và đã là một thị trường khó tính. Tổng cục Hải quan Trung Quốc áp dụng các biện pháp kiểm soát chặt chẽ hàng hóa qua biên giới, trong đó bao gồm cả hình thức biên mậu (tiểu ngạch). Trung Quốc yêu cầu đàm phán, mở cửa thị trường đối với từng loại sản phẩm; thực hiện quản lý sản phẩm nhập khẩu thông qua ký kết nghị định thư; sản phẩm nhập khẩu phải có mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói.

VN đã có các sản phẩm được ký nghị định thư, gồm: cám gạo, gạo, măng cụt, thạch đen, sầu riêng, chuối, khoai lang. Ngoài ra, VN đang đàm phán để ký nghị định thư với: thanh long, dưa hấu, vải, nhãn, chôm chôm, xoài, mít. Ớt và chanh leo đang được cho phép xuất khẩu tạm thời. Nhóm trái cây có múi (cam, bưởi…) và dừa đang trong giai đoạn đàm phán kỹ thuật. Cục Bảo vệ thực vật cũng đã nộp hồ sơ đề nghị mở cửa thị trường cho quả na, thảo quả.

Ông Huỳnh Tấn Đạt, Phó cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN-PTNT)