Làm sao phát hiện sớm ung thư vú?

Năm 2011, trên thế giới có hơn 508.000 phụ nữ tử vong do ung thư vú (theo World Health Organization 2013). Ở VN, mỗi năm ước tính có khoảng 11.000 ca ung thư vú mới và hơn 4.500 người tử vong vì căn bệnh này (Globocan 2012). Theo thống kê của phòng khám nhũ hoa Bệnh viện Hùng Vương (TP.HCM) năm 2014, trong tổng số 23.624 ca khám vú phát hiện được 136 ca ung thư vú, chiếm tỷ lệ 18%.

Trong phát biểu gần đây, PGS-TS Trần Văn Thuấn, Phó giám đốc Bệnh viện K Trung ương, cho biết: Tầm soát và phát hiện sớm ung thư vú có ý nghĩa rất lớn đối với việc điều trị. Nếu phát hiện ở giai đoạn đầu có thể chữa khỏi bệnh tới hơn 80%, ở giai đoạn 2 tỷ lệ này sẽ là 60%, sang giai đoạn 3 khả năng khỏi hẳn thấp và giai đoạn 4 thì thường việc điều trị chỉ để kéo dài cuộc sống, giảm bớt các triệu chứng đau đớn.

Nguyên nhân ung thư vú đến nay vẫn chưa được xác định chính xác, nhưng các chuyên gia y tế tìm thấy có một số yếu tố nguy cơ liên quan đến sự phát triển ung thư vú như sau: Tuổi tác - đa số ung thư vú xảy ra sau tuổi 50; sắc tộc - phụ nữ da trắng nguy cơ ung thư vú cao hơn phụ nữ cùng tuổi người Latin, châu Á, Mỹ da đen; tiền sử gia đình - có người thân (thế hệ thứ 1 như cha mẹ, anh chị em ruột, con ruột) bị ung thư vú thì nguy cơ ung thư vú sẽ cao hơn. Nếu bị ung thư vú dưới 40 tuổi thì cần khảo sát đột biến gien; di truyền - đột biến gien BRCA1 và BRCA2 có liên quan đến ung thư vú. Thường các gien BRCA1 và BRCA2 kiểm soát và ngăn chặn quá trình phân chia tế bào bất thường, nghĩa là chúng giúp cơ thể ngăn chặn sự phát triển khối u.

8 dấu hiệu cảnh báo ung thư

Ung thư có các triệu chứng thường thấy như: giảm cân đột ngột, khối u trên ngực,.. các chuyên gia khuyến cáo mọi người cần phải để ý nhiều hơn các dấu hiệu để sớm phát hiện bệnh, theo Healthista.

Nếu 2 gien này bị đột biến thì khả năng bị ung thư vú rất cao. Đột biến 2 gien này có khả năng di truyền từ cha mẹ sang con. Đột biến BRCA1 liên quan đến khoảng 50% các ca ung thư vú khởi phát sớm và khoảng 90% ung thư buồng trứng di truyền. Trong khi đó, đột biến BRCA2 liên quan đến khoảng 35% ung thư vú khởi phát sớm và nguy cơ ung thư buồng trứng thấp hơn nhiều so với BRCA1.

Theo BS CKI Trần Thị Anh Lan - Phòng khám đa khoa quốc tế Yersin, TP.HCM, những người cần xét nghiệm gien BRCA1 và BRCA2 là những người mà trong gia đình có thành viên (cha mẹ, anh chị em ruột, con ruột) mắc ung thư vú hay ung thư buồng trứng, đặc biệt thời điểm mắc bệnh dưới 50 tuổi; một thành viên trong gia đình bị cả 2 loại ung thư vú và ung thư buồng trứng; hơn 1 thế hệ bị ung thư vú hay buồng trứng (ví dụ bà ngoại, mẹ, chị em ruột); tuổi bắt đầu hành kinh sớm (<12 tuổi) và mãn kinh muộn (>55 tuổi) thì nguy cơ ung thư vú khá cao; không có con, không cho con bú; phụ nữ có mô vú dày; tăng cân nhiều sau mãn kinh; lạm dụng rượu bia. Chi phí xét nghiệm gien BRCA1 và BRCA2 ở VN là 25 triệu đồng (Khoa Sinh vật học phân tử của Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM).

Ở giai đoạn rất sớm, ung thư vú thường chỉ tình cờ phát hiện khi chụp nhũ ảnh. Thông thường ung thư vú biểu hiện rõ nhất là xuất hiện khối u ở vú với các đặc điểm: cứng chắc, không di động. Ngoài ra, còn có một số dấu hiệu bất thường khác có thể gặp khi bị ung thư vú là màu da ở vú thay đổi, núm vú tụt vào trong, xuất hiện vết lõm hoặc nếp nhăn kéo lõm bề mặt vú, tổn thương dạng chàm khiến núm vú trở nên đỏ, đóng vảy hoặc loét, tiết dịch núm vú có máu. Ung thư vú phát hiện càng muộn thì tỷ lệ tử vong càng cao.

Các loại thực phẩm ngừa ung thu vú

Thói quen ăn uống hằng ngày có thể làm tăng hoặc hạn chế nguy cơ mắc ung thư. Tờ Daily Mail đã dẫn nghiên cứu về các loại thực phẩm giúp ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh ung thư vú.

Bác sĩ Anh Lan cho biết phẫu thuật là phương pháp điều trị chính khi bị ung thư vú. Phẫu thuật mới có cơ may khỏi bệnh. Phẫu thuật không làm “bướu chạy chỗ khác” còn các phương pháp điều trị khác (xạ trị, hóa trị) chỉ có tác dụng hỗ trợ giúp giảm nguy cơ tái phát tại chỗ và di căn xa. Phẫu thuật có thể đoạn nhũ hay chỉ cắt bỏ khối u bảo tồn vú nếu ung thư phát hiện ở giai đoạn sớm.

Để tầm soát sớm ung thư vú, phụ nữ nên tự khám vú hằng tháng, khám vú lâm sàng mỗi 6 tháng, siêu âm vú mỗi 6 tháng, chụp nhũ ảnh mỗi 2 năm từ 40 - 50 tuổi và mỗi 1 năm từ sau 50 tuổi. Đối với nhóm nguy cơ cao (mang đột biến gien BRCA hay có người thân bị ung thư vú trước 40 tuổi), nhũ ảnh nên tầm soát bắt đầu từ 30 tuổi hay 5 - 10 năm trước tuổi của người thân bị ung thư vú.