Indonesia, Malaysia tăng cường năng lực biển

Indonesia không tham gia trực tiếp vào tranh chấp trên Biển Đông, còn Malaysia lâu nay vẫn giữ thái độ bị đánh giá là có phần “ngoài cuộc”. Thế nhưng, tình hình đã thay đổi khi cả hai nước gần đây liên tục có nhiều động thái tăng cường năng lực an ninh biển cũng như phản ứng mạnh hơn trước các sự cố.

Theo giới quan sát, Jakarta và Kuala Lumpur không thể ngồi yên khi tình hình Biển Đông đang ngày một biến động theo chiều hướng đáng quan ngại, đồng thời cả hai phải liên tục ứng phó những vụ việc xảy ra “ngay trước cửa nhà”.

Kể từ vụ tàu hải cảnh chặn đường ngăn cản tàu công vụ Indonesia bắt giữ tàu cá Trung Quốc hoạt động trái phép trong vùng biển thuộc quần đảo Natuna của Indonesia ở Biển Đông hôm 19.3, chính quyền Jakarta đã tăng cường huy động tàu hải quân và tàu tuần tra cỡ lớn đến khu vực, theo báo Jakarta Globe. Bộ trưởng Quốc phòng Indonesia Ryamizard Ryacudu cũng cho biết sẽ triển khai chiến đấu cơ F-16 tới Natuna để “chống trộm”, còn giới nghị sĩ thì kêu gọi chính phủ nhanh chóng xây dựng một căn cứ quân sự ở Natuna để bảo vệ khu vực miền trung nước này.

Đến hôm 27.5, giới hữu trách Indonesia tiếp tục phát hiện tàu cá Trung Quốc đánh bắt tại Natuna nhưng lần này tàu hải cảnh đã không dám can thiệp nữa, theo Jakarta Globe. Như đã đề cập, Indonesia không có tuyên bố chủ quyền đối với khu vực tranh chấp ở Biển Đông. Tuy nhiên, khu vực Natuna cũng bị gom vào trong bản đồ đường lưỡi bò phi pháp của Trung Quốc.

Ngoài việc bảo vệ lãnh hải, Indonesia còn đang tích cực hướng tới mục tiêu trở thành cường quốc biển nên liên tục thực hiện các kế hoạch hiện đại hóa hải quân. Chuyên san Defense Review Asia dẫn nguồn tin quốc phòng cho biết trong năm 2017, hải quân sẽ nhận 2 tàu hộ vệ trị giá 220 triệu USD được đóng với công nghệ Hà Lan. Các tàu hộ vệ mới dài 105 m, rộng 14 m, được trang bị bộ cảm biến có thể phát hiện mục tiêu cách xa 200 km, cùng nhiều vũ khí hiện đại như pháo 76 mm OTO Melera, bệ phóng tên lửa phòng không, tên lửa chống hạm và hệ thống phóng ngư lôi được tích hợp với hệ thống kiểm soát - chỉ huy tiên tiến.

Hải quân Indonesia cũng đang chờ nhận 11 trực thăng đa nhiệm Panthers do Pháp sản xuất, với 4 chiếc đầu tiên dự kiến được giao trong năm nay và số còn lại đến vào năm 2017. Đây là loại trực thăng có thể đảm nhận các nhiệm vụ giám sát biển, chống tàu chiến nổi lẫn tàu ngầm, tìm kiếm, cứu hộ, vận tải, hậu cần và sơ tán.

Về tàu ngầm, Jakarta đang chuẩn bị mở một căn cứ tàu ngầm mới ở TP. Palu, sẽ đóng vai trò vành đai an ninh cho khu vực phía đông hướng ra Biển Đông. Dự kiến căn cứ mới cũng sẽ là cảng nhà của 3 tàu ngầm đã đặt mua từ Hàn Quốc trong hợp đồng trị giá tới 1,07 tỉ USD và sẽ được giao vào cuối năm nay. Ba chiếc tàu ngầm mới có độ choán nước 1.400 tấn, dài 61,3 m, có thể chở 40 thủy thủ và được trang bị 8 ống phóng ngư lôi.

Ngoài ra, Hãng tin TASS dẫn lời Đại sứ Indonesia tại Nga Wahid Supriyadi tiết lộ nước ông đang có kế hoạch mua 2 tàu ngầm lớp Kilo và một số thủy phi cơ của Nga.

Tàu tuần tiễu KD Terengganu của Hải quân Malaysia Reuters

Trong khi đó, Malaysia cũng ngày càng có động thái cho thấy phản ứng cứng rắn hơn trước những hành động gây quan ngại của Trung Quốc gần bờ biển nước này.

Lâu nay, Malaysia bị giới quan sát đánh giá là không muốn phản ứng mạnh về tình hình Biển Đông vì quan hệ thương mại, đầu tư khắng khít với Trung Quốc. Theo Reuters, Kuala Lumpur đã không phản đối dữ dội khi Trung Quốc 2 lần tập trận hải quân tại bãi James, cách bờ biển thuộc bang Sarawak chỉ chưa tới 50 hải lý, vào các năm 2013 và 2014 trong khi ngư dân Malaysia liên tục phàn nàn bị tàu cá, tàu công vụ Trung Quốc dọa nạt, xua đuổi.

Tuy nhiên, hồi tháng 3.2016, khi phát hiện nhiều tàu cá Trung Quốc hiện diện gần bãi cạn Luconia, phía tây bang Sarawak, Malaysia lập tức điều tàu hải quân đến ứng phó và bất ngờ triệu tập Đại sứ Trung Quốc để yêu cầu giải trình. Vài tuần sau, Bộ Quốc phòng Malaysia loan báo kế hoạch biến một giàn khoan dầu đã qua sử dụng thành căn cứ hải quân hoạt động tại vùng biển Sarawak.

Hãng thông tấn Bernama dẫn lời Bộ trưởng Quốc phòng Hishammuddin Hussein cho hay căn cứ nói trên có thể hoạt động như một cơ sở triển khai trực thăng, máy bay không người lái và lực lượng đặc nhiệm, nhằm “bảo vệ tài sản dầu khí khỏi những cuộc tấn công tiềm ẩn từ thành phần ủng hộ tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS)”.

Tuy nhiên, nhiều quan chức và giới chuyên gia khẳng định những hoạt động trên biển của Trung Quốc mới là lý do chính. Trong đó, một bộ trưởng Malaysia khẳng định với Reuters rằng Kuala Lumpur phải có hành động quyết liệt để ứng phó tình trạng lãnh hải bị xâm nhập. Một quan chức thì tiết lộ nước ông vừa nhờ Mỹ hỗ trợ thu thập thông tin tình báo và phát triển năng lực cho lực lượng tuần duyên.

Bên cạnh đó, hải quân Malaysia mới đây vừa nhận một tàu hỗ trợ mới mang tên Bunga Mas Lima. Tàu dài 132,8 m này sẽ vận hành để bảo đảm an toàn biển và nâng cao chiến lược phòng thủ biển trong tương lai, theo Bernama.

Đây là một phần trong kế hoạch nâng cấp hạm đội đang ngày càng lão hóa của Malaysia, với trọng tâm là trang bị những loại tàu tân tiến gồm tàu tác chiến cận bờ (LCS), tuần tra thế hệ mới (NGPV), tàu thực hiện sứ mệnh cận bờ (LMS), tàu hỗ trợ đa nhiệm (MRSS) và tàu ngầm, Bernama dẫn lời Tư lệnh hải quân Ahmad Kamarulzaman Ahmad Badaruddin cho biết.

Malaysia, Mỹ, Philippines tập trận chung Hôm nay 4.6, hải quân Malaysia, Mỹ và Philippines sẽ bắt đầu cuộc tập trận chung mang tên Huấn luyện và sẵn sàng hợp tác trên biển (CARAT) tại vùng biển Sulu, tây nam Philippines, nhằm nâng cao khả năng phối hợp hoạt động. Tờ The Manila Times dẫn lời Chuẩn đô đốc Mỹ Charles Williams cho hay tàu và máy bay tuần tra tiên tiến P-8 thuộc hải quân nước này sẽ diễn tập cùng 2 nhóm tàu từ Malaysia và Philippines. Trong đó, khu trục hạm Mỹ USS Stethem sẽ hoạt động cùng với các tàu hải quân Malaysia còn tàu đổ bộ USS Ashland sẽ phối hợp với lực lượng Philippines. Nội dung diễn tập bao gồm liên lạc, điều phối an ninh biển và huấn luyện nhận biết phạm vi biển.