Vật vạ chờ quyết toán thuế

Chỉ còn một ngày nữa (1.4) là thời điểm quyết toán thuế cuối cùng đối với những trường hợp quyết toán thuế thu nhập cá nhân nên đến gần 12 giờ trưa hôm qua, tại tầng trệt của Cục Thuế TP.HCM, hàng trăm người vẫn đứng ngồi đông nghẹt chờ quyết toán thuế thu nhập cá nhân.

Vì cao điểm, nhiều người sốt ruột đứng xếp hàng chờ khá lâu mới tới lượt mình. Cục thuế đã bố trí nhiều dãy máy tính dành cho người khai thuế, nhưng theo quan sát của phóng viên, đa số phải chật vật mất 15 - 20 phút mới xong một tờ khai để nhấn nút gửi đi.

Giờ sắp hết hạn quyết toán, DN thì đã “chết” mà vẫn chưa quyết toán thuế xong, tôi đành bỏ mặc đó chứ không biết làm gì Ông C., chủ một DN kinh doanh sách nộp thuế theo phương thức khoán

Chị H.M, ngụ Q.Gò Vấp, ngồi vào máy không biết bắt đầu từ đâu nên nhân viên cục thuế hướng dẫn từng bước một, thậm chí có lúc phải trực tiếp gõ tìm file trên máy thì chị mới lần mò điền xong thông tin trên tờ khai. “Tờ khai chi tiết và phức tạp quá, không có hướng dẫn chắc tôi chịu, không làm được”, chị H.M than.

Sau khi gửi dữ liệu, chị M. lại phải đi bấm số để chờ nộp hồ sơ giấy. Trong lúc hướng dẫn chị M., nhân viên cục thuế đồng thời hướng dẫn và giải thích cho 2 - 3 người ngồi khai thuế trên máy.

Phía bàn đối diện, 2 - 3 nhân viên cơ quan thuế phải đứng hướng dẫn một trường hợp khai thuế khác. Người phụ nữ liên tục gọi điện hối thúc người nhà mang chứng từ để bổ sung hồ sơ, trong khi người thân cận của bà đang khai thuế giúp bà trên mạng. “Không bổ sung là phải nộp thuế thêm hơn 5 triệu đồng, không còn thời gian nữa”, bà này hối thúc người nhà rồi quay lại nói với một người đang xếp hàng chờ đến lượt: “Chị đi sang máy khác đi, kiểu này tôi còn làm lâu lắm”. Còn chị L., đang ôm bộ hồ sơ quyết toán thuế xếp hàng, cho biết chị phải xin nghỉ việc để làm quyết toán thuế cho xong hôm nay để tránh bị phạt với những trường hợp quyết toán thuế mà phải nộp thuế.

Nhiều người xếp hàng quyết toán thuế tại Cục Thuế TP.HCM - Ảnh: Diệp Đức Minh

Nhưng cá nhân vất vả một thì doanh nghiệp (DN) vất vả gấp nhiều lần. Mỗi năm hàng trăm ngàn DN đi quyết toán thuế nhưng cứ đến hẹn lại lên, họ lại khổ sở vì thuế hành.

Năm nào cũng vậy, cứ đến mùa, ông C., chủ một DN kinh doanh sách nộp thuế theo phương thức khoán (thuế khoán), cho biết đã làm đơn xin giải thể DN từ tháng 12 năm ngoái, nhưng đến nay vẫn... ngắc ngoải vì thuế. “Tôi lên xuống chi cục thuế cả tháng trời mà vẫn không được xác nhận công nợ thuế. Nộp hồ sơ giải thể qua Sở KH-ĐT thì bị từ chối vì không có xác nhận công nợ thuế. Trong khi DN đã làm quyết toán thuế nộp lên cho cơ quan thuế và... chờ hoài không thấy cơ quan thuế kiểm tra DN”, ông C. than và “buông xuôi”: “Giờ sắp hết hạn quyết toán, DN thì đã “chết” mà vẫn chưa quyết toán thuế xong, tôi đành bỏ mặc đó chứ không biết làm gì”.

Một chủ DN khác kể, ông thành lập DN nhưng chỉ xuất đúng 1 hóa đơn rồi không hoạt động nữa. Sau đó, ông nộp hồ sơ giải thể nhưng “thiếu điều đi năn nỉ cơ quan thuế xuống kiểm tra để quyết toán thuế, xác nhận công ty làm hồ sơ giải thể, mà 7 - 8 năm rồi cơ quan thuế vẫn không đá động gì đến quyết toán thuế của DN để cấp giấy xác nhận đã hoàn tất thủ tục khóa mã số thuế”.

Cũng vướng mắc khâu quyết toán thuế, giám đốc một công ty dịch vụ kế toán kể, trên bàn của ông có nhiều hồ sơ không quyết toán thuế được. Một hồ sơ xin giải thể công ty nộp từ 5 năm trước, nhưng cơ quan thuế không kiểm tra quyết toán thuế nên vẫn cứ nằm “vật vờ”, cho dù giám đốc người nước ngoài đã về nước từ lâu. Một hồ sơ khác đã nộp từ 10 năm trước mà cũng vẫn không thấy bóng dáng cơ quan thuế xác nhận công nợ, quyết toán thuế với DN. “Hồ sơ nằm đóng bụi 10 năm trời rồi mà vẫn chưa được quyết toán thuế”, ông này than.

Cũng theo vị giám đốc công ty dịch vụ kế toán, trong quá trình làm báo cáo thuế DN còn bị hành hạ bởi những văn bản của cơ quan thuế. Chẳng hạn, luật Quản lý thuế quy định thời hạn kiểm tra thuế không quá 5 ngày làm việc, kể từ ngày công bố quyết định kiểm tra. Trường hợp kiểm tra theo kế hoạch đối với hàng hóa xuất nhập khẩu thì không quá 15 ngày, thời hạn thanh tra không quá 30 ngày. Thế nhưng, Thông tư 156 lại hướng dẫn “thời hạn kiểm tra thuế tại trụ sở của người nộp thuế không quá 5 ngày làm việc thực tế” và “thời hạn thanh tra thuế tiến hành không quá 45 ngày làm việc, trường hợp phức tạp không quá 70 ngày”. “Với thông tư này, Bộ Tài chính đã vượt cấp để có lợi cho cơ quan thuế bằng hai chữ “thực tế”. Đây cũng là điểm chết của DN. Vì như vậy, kể từ ngày công bố, cơ quan thuế có thể xuống làm việc một ngày, rồi “nhảy cóc” vài tháng sau một ngày, chứ không làm liên tục, thành ra việc thanh kiểm tra thuế có khi kéo dài vài tháng đến nửa năm, làm phiền nhiễu, gây khó dễ và hành hạ DN”, vị giám đốc này phân tích và đặt vấn đề: Những thiệt hại cho DN trong trường hợp cơ quan thuế vận dụng văn bản trái luật, ai chịu trách nhiệm?