Nhiều áp lực với dự án đường dây 500 kV

Dự án đường dây 500 kV mạch 3 có chiều dài 514 km nối từ Quảng Trạch (Quảng Bình) tới Phố Nối (Hưng Yên) với tổng vốn đầu tư khoảng 23.000 tỉ đồng (gần 1 tỉ USD). Dự án đi qua 9 tỉnh gồm Quảng Bình, Hà Tĩnh, Nghệ An, Thanh Hóa, Ninh Bình, Nam Định, Thái Bình, Hải Dương, Hưng Yên. Dự án được chia thành 4 dự án thành phần và đều được khởi công tháng 10.2023 và tháng 1.2024.

EVNNPT

Nhiều vướng mắc ảnh hưởng đến tiến độ

Theo báo cáo của Tập đoàn Điện lực VN (EVN) vừa gửi Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phó thủ tướng Trần Hồng Hà mới đây, công tác chuẩn bị đầu tư theo quy định pháp luật đã hoàn thành, công tác lựa chọn nhà thầu theo từng gói (gồm 226 gói thầu) cũng đã được triển khai. Đến nay, các địa phương đã bàn giao mặt bằng được 1.118/1.180 (đạt 95%) vị trí móng cột và 179/502 (đạt 36%) khoảng néo, còn 379 khoảng néo chưa bàn giao mặt bằng. Nhiều địa phương đều đang có vướng mắc liên quan thủ tục tác động vào rừng để mở đường thi công, bàn giao mặt bằng...

Chẳng hạn, dự án Quảng Trạch - Quỳnh Lưu, trong số 285 vị trí đã bàn giao nêu trên, chưa thể thi công được 96 vị trí. Trong đó, có đến 60 vị trí vướng thủ tục tác động vào rừng để mở đường thi công vào vị trí móng; vị trí của hộ dân mới bàn giao một phần và 35 vị trí móng cột chưa được tổ chức chặt hạ, thanh lý cây cao su… Hay tại Nghệ An mới vận động bàn giao được 161/202 vị trí, trong đó có 40 vị trí vướng mắc thủ tục tác động rừng; Thanh Hóa còn một hộ chưa nhận tiền phần đất giải tỏa do chưa thống nhất về nguồn gốc đất; Hưng Yên đang vướng các mặt bằng trong Khu công nghiệp Minh Đức.

EVNNPT

Riêng phần bàn giao mặt bằng, EVN cho hay phần bàn giao mặt bằng móng cột tại các địa phương hiện đã chậm so với tiến độ được Thủ tướng giao (hoàn thành ngày 15.2.2024). Các vị trí móng cột chưa hoàn thành bàn giao mặt bằng gồm tại Nghệ An (41 vị trí), Thanh Hóa (19 vị trí) và Hưng Yên (6 vị trí).

Đáng lưu ý, một số nơi tuy được bàn giao mặt bằng, song nhiều nhà thầu vẫn chậm thi công các vị trí móng cọc của dự án. Chủ đầu tư dự án là Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia (EVNNPT) mới đây cũng có văn bản gửi các đơn vị thầu, thi công đôn đốc đẩy nhanh tiến độ. Cụ thể, qua rà soát thực tế, nhiều nhà thầu xây lắp đang chậm tiến độ thi công, chậm triển khai đào móng. Nhiều vị trí móng cọc đã bàn giao mặt bằng nhưng nhà thầu chưa đưa máy ép cọc vào vị trí để thi công. Điều này nguy cơ ảnh hưởng tới tiến độ toàn dự án. Do thời gian còn lại rất ngắn, EVNNPT đã yêu cầu Ban Quản lý dự án các công trình điện miền Bắc, miền Trung, nhà thầu tư vấn giám sát, xây lắp thi công liên tục 3 ca, 4 kíp, 24/7, xuyên lễ để đảm bảo tiến độ.

"Các nhà thầu tư vấn giám sát phải rà soát và báo cáo danh sách các nhà thầu thi công chậm tiến độ để Ban quản lý dự án có phương án xử lý. Nếu nhà thầu tiếp tục chậm tiến độ, không nghiêm túc thi công sẽ có chế tài xử lý", chủ đầu tư cho biết và nhấn mạnh chế tài nặng nhất cho việc tiếp tục chậm tiến độ là chấm dứt hợp đồng để lựa chọn nhà thầu khác có đủ năng lực nhằm đáp ứng tiến độ các dự án.

Theo Quy hoạch điện VIII, các dự án thành phần thuộc đường dây 500 kV mạch 3 Quảng Trạch - Phố Nối dự kiến vận hành vào năm 2025 - 2026. Tuy nhiên, do diễn biến phức tạp của thời tiết từ năm 2023, gây ảnh hưởng lớn đến nguồn điện từ các nhà máy thủy điện. Cùng với đó, việc triển khai các dự án nguồn mới khó kịp để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ điện khu vực miền Bắc. Hiện tại, việc truyền tải điện từ miền Trung ra Bắc gặp khó do đường dây 500 kV Bắc - Trung luôn ở ngưỡng giới hạn cao (tối đa 2.500 - 2.700 MW). Nếu vượt quá mức này, nguy cơ rã lưới, ảnh hưởng đến cấp điện toàn hệ thống rất cao.

Ngoài nguy cơ chậm tiến độ do phía nhà thầu, đường dây 500 kV mạch 3 còn gặp vướng mắc do chưa có quy định và hướng dẫn liên quan tới chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng và thủ tục tác động vào rừng để mở đường thi công tạm. Theo số liệu của EVN, diện tích rừng phần đường tạm của đường dây 500 kV Quỳnh Lưu - Thanh Hóa gần 3,5 ha, đoạn Quảng Trạch - Quỳnh Lưu là hơn 6 ha.

Khối lượng công việc nhiều, thời gian ít

Lãnh đạo EVN lo lắng khối lượng công việc còn lại của dự án rất nhiều nhưng thời gian chỉ còn hơn 4 tháng. Tập đoàn đã kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ NN-PTNT và các bộ ngành liên quan hoàn thiện Nghị định 156 cho riêng nội dung liên quan sử dụng đất rừng cho các dự án điện theo quy trình rút gọn để Chính phủ ban hành có hiệu lực ngay ngày 28.2 tới. Với diện tích đất rừng thuộc phạm vi đóng cột đã được phê duyệt chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng, EVN cũng đề nghị Chính phủ cho phép UBND tỉnh chấp thuận mà không cần phải báo cáo lại Thủ tướng. Thứ hai, kiến nghị các đơn vị liên quan cho chặt hạ, thanh lý cây cao su tại mặt bằng của 35 vị trí móng cột, hoàn thành bàn giao hành lang tuyến trước ngày 29.2. Đặc biệt, do mặt bằng thi công bị vướng tại các tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Hưng Yên, EVN kiến nghị UBND các địa phương này chấp thuận chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng rừng thuộc thẩm quyền địa phương.

Chuyên gia năng lượng Đào Nhật Đình đánh giá dự án đường dây 500 kV mạch 3 là nỗ lực và quyết tâm lớn của cả hệ thống chính trị. Tuy vậy, những vướng mắc nội tại và những vướng mắc phát sinh có thể sẽ xuất hiện và ảnh hưởng đến tiến độ thi công cũng như thời gian hoàn thành của dự án. Nhưng quan trọng lúc này là các vướng mắc từ địa phương có đường dây đi qua phải được giải quyết càng nhanh càng tốt.

Một chuyên gia từng tham gia thi công đường dây 500 kV bày tỏ lo ngại về mốc thời hạn 30.6. Bởi đến cuối tháng 2, công tác bàn giao mặt bằng còn vướng nhiều hộ dân và doanh nghiệp chưa chịu bàn giao thì rất khó có thể kịp tiến độ. Chưa nói đến các gói thầu vật tư thiết bị đa số là hàng nhập khẩu. Trong khi đó, các thiết bị điện nhập khẩu nói chung đang bị chậm giao hàng vì ảnh hưởng bởi xung đột ở vùng biển Đỏ. Hiện nay giá cước vận chuyển trên thế giới đều tăng nên vật tư thiết bị về ngoài việc có nguy cơ tăng giá, còn muộn hơn so với dự kiến. Đây là tình huống vượt ngoài dự kiến, nên có thể nhà thầu thi công, chủ đầu tư thời gian tới cần có thêm báo cáo về thiết bị, tiến độ đưa hàng về kho nữa…

Về những khó khăn của dự án, ngày 17.2 vừa qua, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà đã yêu cầu các địa phương hoàn thành bàn giao mặt bằng các vị trí móng trước ngày 20.2 và phần hành lang tuyến trước ngày 15.3. Chính phủ cam kết trong tuần cuối tháng 2 sẽ ban hành Nghị quyết để giải quyết khó khăn về chuyển đổi mục đích sử dụng rừng để mở đường tạm, công trình tạm phục vụ công tác thi công.