Bên trong cuộc chiến chặn đường Donald Trump của đảng Cộng hòa

Ông Romney hôm 3.3 đã dùng những lời lẽ nặng nề nhất để chỉ trích người cùng đảng Donald Trump, cho rằng nếu Trump được chọn làm ứng viên tổng thống đại diện đảng Cộng hòa thì đó không những là tai họa cho đảng mà còn là sự thất bại cho cả nước Mỹ.

Ở lĩnh vực kinh doanh, vốn là niềm tự hào của tỉ phú Trump, ông Romney nói tới một loạt thất bại của Trump: “Ông ta được thừa hưởng doanh nghiệp đó, chứ ông có tạo ra nó đâu? Và chuyện gì đã xảy ra cho Hãng hàng không Trump? Đại học Trump thì sao? Rồi còn tạp chí Trump, rượu vodka Trump, thịt bò bít tết Trump và công ty vay cho vay bất động sản Trump nữa? Một thiên tài kinh doanh ư? Còn lâu!”.

Mà Trump có thù oán gì với Romney cho cam! Đó là người đã hô hào ủng hộ Romney mạnh mẽ trong chiến dịch tranh cử tổng thống Mỹ của ông hồi năm 2012. Coi như Romney đã một lần mắc nợ Trump. Nhưng lần này, đến lượt phải đền ơn, Romney không những không ủng hộ “ân nhân cũ” mà còn gọi Trump là “kẻ giả tạo”, “đồ lừa đảo”. Cựu ứng viên Tổng thống Romney phát biểu: “Chính sách đối nội của ông ta sẽ dẫn tới suy thoái. Chính sách đối ngoại của ông ta sẽ làm cho nước Mỹ và thế giới này trở nên kém an toàn hơn”.

Ngay sau cú đấm tới tấp của Romney, thượng nghị sĩ John McCain cũng lên tiếng, bảo rằng ông cũng có cùng mối lo ngại như Romney (từng là một đối thủ cũ của ông trong cuộc đua tổng thống Mỹ). Ông McCain cho rằng các tuyên bố của ứng viên Trump về vấn đề an ninh quốc gia là lạc lõng, không thuộc đường hướng chung của đảng Cộng hòa và rất nguy hiểm.

Ông Trump nổi tiếng với cái miệng rất "to", chuyên gây sốc - Ảnh: Reuters

Ngay trước đó, hàng chục cựu lãnh đạo thuộc đảng Cộng hòa đã công bố một lá thư chung, tuyên bố họ sẽ không bao giờ ủng hộ ông Trump, bởi “quan điểm của ông ta về sự ảnh hưởng và quyền lực của nước Mỹ đối với thế giới cực kỳ trái ngược với những nguyên tắc cơ bản nhất”. Bức thư cũng chỉ trích quan điểm của Trump về hàng loạt vấn đề khác, từ thương mại, nhập cư, Hồi giáo, tra tấn tới cả sự ngưỡng mộ của ông đối với Tổng thống Nga Vladimir Putin…

“Vũ khí hạt nhân” từ Phố Wall Báo Political hôm 3.3 đưa tin Phố Wall cũng đã sẵn sàng “chơi vũ khí hạt nhân” với ông Trump, chi một số tiền khủng cho Our Principles - chiến dịch quảng cáo ầm ĩ chống Trump. Người dẫn đầu chiến dịch đó cũng chính là một nhà hoạch định chiến sách bên trong nội bộ Cộng hòa, bà Katie Packer.

Nói tới niềm tự hào kinh doanh giỏi của Trump, lá thư có đoạn: “Ông ấy đem kinh nghiệm khôn khéo trong kinh doanh ra mà đánh đồng với chính sách đối ngoại là sai bét. Không phải tất cả những cuộc đối đầu chết người đều có thể giải quyết như lúc thương lượng một hợp đồng bất động sản, và cũng chẳng có một tòa án phá sản nào mà cầu viện tới trong các vấn đề quốc tế”.

Báo Washington Post đưa tin, danh sách ký tên vào lá thư công bố hôm 3.3 bao gồm hàng loạt cái tên nặng ký như Robert Zoellick - cựu chủ tịch Ngân hàng thế giới và cựu Ngoại trưởng Mỹ, Michael Chertoff – cựu bộ trưởng an ninh nội địa Mỹ, Eric S. Edelman – cố vấn cao cấp của cựu phó tổng thống Dick Cheney, David R. Shedd – giám đốc Cơ quan tình báo quốc phòng…

Đã quá muộn?

 Tất cả những hoạt động kể trên đều nhằm tới một đích: cản đà tiến đang như vũ bão của Trump bằng cách gieo sự ngờ vực vào đầu những cử tri ủng hộ ông và tô đậm quyết tâm chống Trump trong hàng ngũ Cộng hòa “chính quy”. Cho tới nay, ông Trump đang là ứng viên tổng thống số 1 của đảng Cộng hòa với 329 suất cử đại biểu ủng hộ tham dự đại hội toàn quốc của của đảng Cộng hòa vào giữa năm nay, cách xa 231 suất của ứng viên về nhì Ted Cruz.

Những người như cựu ứng viên tổng thống Romney vẫn đang tỏ ra lạc quan, bảo rằng “không hề muộn” để chặn Trump. Ông kêu gọi các cử tri dồn phiếu cho ứng viên mà họ tin là mạnh nhất đối đầu với Trump sẽ giành suất đại diện duy nhất của đảng Cộng hòa tranh cử tổng thống trong “vòng chung kết”.

Bất chấp những lời miệt thị, cách ăn nói bỗ bã và những chính sách kỳ quặc của Trump, đông đảo người dân Mỹ đã quá "ngán" những chính trị gia "truyền thống" vẫn đang dồn phiếu cho Trump - Ảnh: Reuters

Nhưng sau những bước tiến dài đầy bất ngờ của ông Trump, liệu đảng Cộng hòa còn có thể cản ông?

Báo Sydney Morning Herald bình luận mọi nỗ lực đều có thể đã là quá muộn, thậm chí chiến dịch chống ông Trump sẽ phản tác dụng, làm đông đảo những người ủng hộ Trump quay qua rút lại sự ủng hộ với đảng Cộng hòa nói chung.

Còn báo Washington Post thì dẫn lời John Lehman, người từng làm cố vấn cho chiến dịch tranh cử tổng thống của ông John McCain hồi năm 2008 cho rằng việc đặt ra vấn đề Trump không thích hợp cho cương vị tổng tư lệnh quân đội Mỹ là hợp lý, nhưng vấn đề là thời điểm. Theo ông tất cả đã quá muộn, trước đây đảng Cộng hòa và các ứng viên Tổng thống đã không đoàn kết mà chống lại Trump vì “không ai nghĩ ông ta có thể tiến xa đến thế”.

Thống đốc New Jersey, một người ủng hộ Trump mạnh mẽ, thì tuyên bố rằng ông Romney hay bất kỳ ai cũng có quyền chống lại ông Trump, nhưng đảng Cộng hòa không nên can thiệp vào tiến trình bầu cử sơ bộ, bởi bây giờ là thời của dân chủ, khi tiếng nói quyết định cuối cùng là của cử tri.