Xung đột dẫn đến chiến tranh là đi ngược xu thế thời đại
Hỏi: Vấn đề Biển Đông luôn là một điểm nóng thời gian qua và được dự báo sẽ còn làvấn đề lớn trong lâu dài. Người dân kỳ vọng Đảng và Nhà nước có những động thái mạnh mẽ hơn trước những đe dọa đối với chủ quyền, an ninh của Việt Nam. Ngành ngoại giao có chiến lược và sách lược gì để giữ vững chủ quyền biển đảo nói riêng và độc lập chủ quyền đất nước nói chung?
Phó thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh: Biển Đông là một trong những vấn đề tác động đến môi trường an ninh của Việt Nam. Chúng ta khẳng định chủ quyền ở Biển Đông, chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa. Đối với Trường Sa, đây là khu vực có tranh chấp giữa 5 nước 6 bên đối với các đảo đá ở Trường Sa. Quan điểm của chúng ta là phải đảm bảo chủ quyền ở các đảo mà Việt Nam hiện nay đang quản lý, chủ quyền 200 hải lý của vùng đặc quyền kinh tế theo luật pháp quốc tế.
Chúng ta khẳng định Việt Nam bảo vệ chủ quyền trên cơ sở luật pháp quốc tế. Tại Đại hội Đảng 12 vừa qua đã nêu rõ kiên trì, kiên quyết bảo vệ chủ quyền. Điều này được hiểu rằng chúng ta kiên trì, kiên quyết bảo vệ chủ quyền bằng các biện pháp hòa bình, giải quyết các tranh chấp trên cơ sở thương lượng, đàm phán. Những vấn đề gì liên quan tranh chấp giữa hai nước thì hai nước giải quyết, vấn đề liên quan nhiều bên thì nhiều bên cùng tham gia vào giải quyết.
Nhưng xin nhắc lại là chúng ta bảo vệ chủ quyền một cách hòa bình trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế và yêu cầu các nước cũng phải tôn trọng luật pháp quốc tế. Vì đây là thế mạnh của các nước nhỏ và vừa, phải dựa trên luật pháp quốc tế mới bảo vệ được chính mình và yêu cầu các nước cũng phải tuân thủ luật pháp quốc tế. Đó là chủ trương của chúng ta. Đương nhiên có vấn đề gì xâm phạm lợi ích của chúng ta thì chúng ta phải kiên quyết đấu tranh để chống lại, cũng bằng mọi biện pháp để bảo vệ chủ quyền của chúng ta.
Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh khẳng định sẽ không có ai chiến thắng nếu xảy ra chiến tranh ở Biển Đông
|
Biển Đông là vấn đề không chỉ của riêng các nước trong khu vực. Biển Đông là tuyến đường hàng hải hết sức quan trọng trên thế giới. Để đảm bảo an ninh, an toàn hàng hải là nhu cầu chung của các nước trong và ngoài khu vực. Do đó tất cả các nước đều có trách nhiệm đóng góp vào việc đảm bảo duy trì hòa bình ổn định ở Biển Đông. Bởi vì bất cứ vấn đề gì xảy ra ở Biển Đông sẽ làm chặn toàn bộ tuyến đường hàng hải huyết mạch vận chuyển hàng hóa của các nước trên thế giới.
Biển Đông đúng là có sự tranh chấp giữa các nước trong khu vực ở một số đảo, đá. Việc giải quyết phải do các bên liên quan giải quyết. Đó cũng là yêu cầu của các nước. Vì các nước không thể tham gia giải quyết vấn đề chủ quyền đối với từng vấn đề giữa các quốc gia với nhau, mà các quốc gia liên quan phải giải quyết thông qua các biện pháp đàm phán, thương lượng. Còn việc để xảy ra tình trạng leo thang là trách nhiệm của các nước để xảy ra tình trạng leo thang đó.
Việc xung đột dẫn đến chiến tranh xảy ra là đi ngược lại xu thế của thời đại. Xu thế chung là ngăn chặn chiến tranh, kiểm soát xung đột bằng các biện pháp kiềm chế, tự kiềm chế trong các khuôn khổ. Tình hình hiện nay là các nước đang yêu cầu kêu gọi các bên kiềm chế. Điều đó thể hiện sự quan tâm của các nước. Trong ASEAN cũng vậy, khi nêu vấn đề này, ASEAN bày tỏ lo ngại sâu sắc là việc tình hình không được kiểm soát.
Về xu thế chung, các nước đều yêu cầu kiềm chế, kiểm soát các hành động, không để có những va chạm dẫn đến xung đột và các xung đột đó sẽ không thể lường trước được. Hậu quả của tất cả các cuộc chiến tranh là không có kẻ nào chiến thắng.
Tất cả các nước đều phải đánh giá, xem xét và các biện pháp hiện nay đang tiến hành đó là ASEAN và Trung Quốc đang thực thi Tuyên bố ứng xử ở Biển Đông (DOC) tiến tới xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).
Trong các phiên họp vừa qua giữa ASEAN và Trung Quốc, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cũng đã nói là cố gắng hoàn thành được COC giữa ASEAN và Trung Quốc vào 2017. Đó là những tín hiệu hết sức tích cực để chúng ta hy vọng là các nước có trách nhiệm, các nước càng lớn càng phải có trách nhiệm lớn trong việc đảm bảo duy trì hòa bình, ổn định. Còn khi đã xảy ra chiến tranh thì cộng đồng quốc tế sẽ lên tiếng để phản đối các cuộc xung đột, chiến tranh. Vấn đề là kiểm soát chặt chẽ tình hình hiện nay.
Toàn cảnh cuộc gặp gỡ báo chí của Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh ngày 18.8
|
Về vấn đề Biển Đông, năm 2002 giữa ASEAN và Trung Quốc đã ký DOC và trong DOC có điều khoản là mong muốn các nước tiến tới xây dựng COC. Có nghĩa là COC có tính chất ràng buộc hơn so với DOC. DOC là một tuyên bố chính trị. Trong tuyên bố chính trị thì nói lên mong muốn của các bên, trong đó việc duy trì nguyên trạng ở Biển Đông, giải quyết bằng các biện pháp hòa bình, kiềm chế không sử dụng vũ lực. Mục đích xây dựng COC khi các nước đề ra là làm sao xây dựng một văn kiện pháp lý giữa ASEAN và Trung Quốc để duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông.
Việc thảo luận về COC đã có từ lâu. Đây là quá trình diễn ra quá chậm so với mong muốn của các nước, của ASEAN, của Việt Nam. Việt Nam luôn là nước tích cực thúc đẩy sớm hoàn thiện COC. Vì COC nếu đặt được những nội dung quan trọng có tính chất ràng buộc thì sẽ là cơ sở pháp lý nữa để kiềm chế, kiểm soát tình hình Biển Đông, giúp giải quyết tranh chấp Biển Đông. Chính vì vậy, chúng ta luôn yêu cầu đề nghị sớm đi đến ký kết COC.
Thực tế khi Việt Nam là điều phối viên ASEAN - Trung Quốc thì chúng ta đã đưa ra những thành tố của COC và cũng đã đạt được trong ASEAN về những thành tố quan trọng của COC. Nhưng tiến trình đó vừa qua đã bị chậm lại do các yếu tố, do tình hình Biển Đông phức tạp lên, do một vài nước chưa thúc đẩy được việc này. Vừa qua chúng ta cũng hy vọng với tuyên bố của Trung Quốc thúc đẩy nhanh tiến trình COC, và trên thực tế trong 1-2 tháng qua đã có những cuộc họp có nội dung liên quan đến COC, nếu đạt được COC trong 2017 thì đó sẽ là văn kiện pháp lý quan trọng ở Biển Đông.
tin liên quan
Báo Trung Quốc kêu gọi cản trở đi lại ở Biển ĐôngTruyền thông Trung Quốc lần đầu đe dọa cản trở hoạt động đi lại ở Biển Đông nhằm trả đũa kế hoạch của Nhật Bản tăng cường phòng thủ tại biển Hoa Đông.
Hỏi: Phán quyết của Toà Trọng tài về vụ kiện Biển Đông vừa qua được cho là phép thử đối với ASEAN. Có nhiều ý kiến cho rằng một số nước ASEAN tỏ ra muốn đứng ngoài những tranh chấp ở Biển Đông, xin Phó thủ tướng cho biết đánh giá về lo ngại này?
Biển Đông chỉ là một trong những nội dung trong các thảo luận của ASEAN, không phải là tất cả. ASEAN còn có các vấn đề khác như xây dựng cộng đồng ASEAN, cộng đồng kinh tế… vậy ASEAN có lo ngại về tranh chấp Biển Đông hay không? Có một số nước ASEAN có quan điểm khác nhau, đây là một thực tế. Trong ASEAN có những vấn đề tất cả cùng mục tiêu, có những vấn đề do sự quan tâm của các nước khác nhau thì có mức độ đề cập và quan điểm cũng khác nhau.
Nhưng trong ASEAN phải hiểu rằng, dù là nước nào thì môi trường Biển Đông cũng sẽ tác động đến các nước, tác động đến hoà bình và ổn định của khu vực.
Ngoài ra, cũng phải khẳng định là vấn đề gì ở Biển Đông, tranh chấp chủ quyền giữa những nước nào thì do những quốc gia đó đàm phán giải quyết với nhau, vấn đề nào song phương thì đàm phán song phương, vấn đề nào đa phương thì đàm phán đa phương, nhưng một nguyên tắc cốt lõi của ASEAN là duy trì được hoà bình, ổn định của khu vực. Nguyên tắc này không thể bỏ được, dù nước này, nước kia có đề cập ở mức độ khác nhau song cũng phải bảo đảm được hoà bình, ổn định trong khu vực, phù hợp với luật pháp quốc tế, kiềm chế và không sử dụng vũ lực… đó là mẫu số chung của ASEAN. Đến nay, trong ASEAN có 7/10 nước đã sử dụng công cụ pháp lý hay trọng tài.
Hỏi: Thời gian qua có ý kiến cho rằng Việt Nam có thể bị cuốn vào cuộc cạnh tranh chiến lược giữa Mỹ và Trung Quốc. Bên cạnh đó cũng có những xu hướng tâm lý “bài Trung Quốc” và “ủng hộ Mỹ” vì cho rằng Mỹ có thể kiềm chế Trung Quốc ở Biển Đông, xin Phó thủ tướng cho biết quan điểm về vấn đề này?
Cạnh tranh giữa các nước lớn xuất phát từ lợi ích chiến lược, vì vậy ở thời điểm nào cũng luôn luôn có sự cạnh tranh, nơi nào cũng có sự cạnh tranh chiến lược. Tuy nhiên, sự cạnh tranh giữa các nước lớn nếu xử lý không tốt sẽ dẫn đến đối đầu. Chúng ta đã rút ra được những bài học và chúng ta không để cho bất cứ ai lôi kéo chúng ta vào cạnh tranh xung đột.
Việt Nam chỉ thực hiện đúng đường lối độc lập và tự chủ thì mới đảm bảo được độc lập và tự chủ và bảo vệ chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ. Chúng ta có chủ trương không liên minh, liên kết để chống lại bất kỳ nước thứ 3 nào. Tuy nhiên, chính sách đối ngoại của chúng ta là để có độc lập tự chủ, chúng ta phải phát triển quan hệ với các nước, đi từ chính sách đối ngoại “thêm bạn bớt thù” đến chính sách “làm bạn” để chúng ta không bị rơi vào sự cạnh tranh nào của các nước và không bị lôi kéo vào lợi ích xung đột của các nước.
Việc bảo vệ độc lập, chủ quyền của chúng ta là do chính chúng ta và dựa trên cơ sở sự ủng hộ của các nước, không có nước nào giữ hộ độc lập chủ quyền cho chúng ta.
Bình luận (0)