Ai là chủ mưu trong vụ thứ 5 'đại án AIC' ?

Trong vụ án xảy ra tại Trung tâm ứng cứu khẩn cấp máy tính Việt Nam (VNCERT) thuộc Bộ TT-TT, Cục CSĐT tội phạm về kinh tế, tham nhũng, buôn lậu (C03) Bộ Công an đề nghị truy tố bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Tiến bộ Quốc tế (Công ty AIC), và 12 đồng phạm cùng về tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.

ẢNH: T.N

Đây là vụ án thứ 5 mà bà Nhàn (đang bỏ trốn) bị xử lý vì nhũng loạn, thâu tóm thầu. Trong 3 vụ án trước đó bà Nhàn bị tuyên tổng 30 năm tù và dự kiến cuối tháng 10 này sẽ bị xét xử vắng mặt tại vụ án thứ tư, xảy ra tại Bắc Ninh.

Thâu tóm thầu ngay từ khi lập dự án

Theo kết luận điều tra, năm 2016, Bộ TT-TT phê duyệt dự án "Mua sắm trang thiết bị và thuê dịch vụ kỹ thuật nhằm theo dõi, phân tích sự cố, tấn công an toàn thông tin trên mạng" (viết tắt là dự án), giao VNCERT làm chủ đầu tư.

Ngay từ giai đoạn lập dự án, bà Nhàn đã cử cấp dưới phối hợp với VNCERT xây dựng danh mục trang thiết bị, phần mềm dự kiến sẽ mua sắm và ấn định giá đầu ra. Trong đó phương án ban đầu của AIC giới thiệu là hệ thống sử dụng công nghệ của Israel có giá cao, không tương thích với thiết bị sẵn có của VNCERT nên bị can Nguyễn Trọng Đường, cựu Vụ phó Vụ Kế hoạch tài chính Bộ TT-TT, cựu Giám đốc VNCERT, giao cấp dưới là bị can Ngô Quang Huy, cựu Phó chánh văn phòng Bộ TT-TT, cựu Phó giám đốc VNCERT, chủ trì chỉ đạo các phòng ban của VNCERT khảo sát hiện trạng, tập hợp nhu cầu mua sắm thiết bị để rà soát danh mục cần đầu tư (quy mô dưới 100 tỉ đồng) báo cáo lãnh đạo Bộ TT-TT.

Quá trình VNCERT lập danh mục, Công ty AIC đã đưa nhiều hãng thiết bị đến giới thiệu để VNCERT đưa vào danh mục mua sắm. Cùng với đó, bà Nhàn chỉ đạo cấp dưới liên hệ với các hãng để hỏi giá đầu vào tất cả các thiết bị theo nhu cầu mua sắm của VNCERT, sau đó cộng thêm từ 40 - 60% để ra giá dự toán đầu ra thống nhất với VNCERT đưa vào báo cáo nghiên cứu khả thi. VNCERT đã dùng danh mục, dự toán này và hợp thức các gói thầu tư vấn để trình lãnh đạo Bộ TT-TT phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu; hợp thức tư vấn thẩm định giá để VNCERT duyệt dự toán, triển khai đấu thầu, thiết lập "quân xanh, quân đỏ" giúp Công ty AIC trúng thầu theo danh mục và giá đã thống nhất từ trước.

Chủ mưu, chỉ đạo xuyên suốt

Kết luận điều tra cáo buộc bị can Đường là đại diện chủ đầu tư, có vai trò chủ mưu, cầm đầu trong vụ án khi đã chỉ đạo và dùng nhiều thủ đoạn để gian dối từ giai đoạn tư vấn lập dự án; giai đoạn phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi và kế hoạch lựa chọn nhà thầu; giai đoạn tư vấn thẩm định giá và phê duyệt dự toán; cho đến giai đoạn tổ chức đấu thầu.

ẢNH: BCA

Theo kết luận điều tra, ngoài lập dự thảo thiết kế thi công và tổng dự toán với danh mục thiết bị đã thống nhất với Công ty AIC, giai đoạn tổ chức đấu thầu, bị can Đường chỉ định Công ty Khang Phát làm tư vấn lập hồ sơ mời thầu và đánh giá hồ sơ dự thầu. Quá trình này, Ban quản lý dự án thuộc VNCERT và Công ty Khang Phát đã lập hồ sơ mời thầu đảm bảo chỉ có Công ty AIC mới đáp ứng được.

Khi VNCERT phát hành hồ sơ mời thầu, có 3 doanh nghiệp mua hồ sơ dự thầu, trong đó Công ty ETC dự thầu của Hãng HP, Công ty Mopha ("quân xanh" của AIC) dự thầu Hãng Fujitsu và Công ty AIC dự thầu và được cài trúng thầu thiết bị Hãng Apple.

Quá trình đánh giá hồ sơ, Công ty Khang Phát nhận thấy cả 3 doanh nghiệp dự thầu đều không đáp ứng hồ sơ năng lực và cần bổ sung thêm các tài liệu. Theo quy định phải làm văn bản đề nghị các nhà thầu bổ sung tài liệu, nhưng Ban quản lý dự án đã thống nhất với Công ty Khang Phát cho phép các nhà thầu bổ sung trực tiếp. Do biết Công ty Mopha là "quân xanh" của Công ty AIC, Ban quản lý dự án đã tham mưu, trình bị can Đường ký văn bản gửi doanh nghiệp này để hợp thức, tránh khiếu kiện. Đối với AIC, sau khi được bổ sung tài liệu trực tiếp, hoàn thiện phần năng lực kinh nghiệm thì được đánh giá đạt và được tham gia mở hồ sơ đề xuất tài chính, sau đó được chọn làm gói thầu số 8 của dự án.

C03 kết luận hành vi chỉ đạo dùng "quân xanh, quân đỏ" để thâu tóm gói thầu số 8 của bà Nhàn đã gây thiệt hại tài sản nhà nước hơn 17 tỉ đồng. Ông Đường cũng bị cáo buộc gây thiệt hại số tiền này khi đã chỉ đạo cấp dưới tạo điều kiện cho Công ty AIC tham gia tất cả các giai đoạn để thống nhất trước danh mục và giá thiết bị, phần mềm… giúp doanh nghiệp này trúng gói thầu số 8.

Nhận quà 1 tỉ mang thưởng tết cho nhân viên

Làm việc với cảnh sát, bị can Đường khai giữa năm 2016, ông Trương Minh Tuấn (thời điểm đó là Bộ trưởng Bộ TT-TT, đang thụ án trong vụ MobiFone - AVG) chỉ đạo ông Đường lập và triển khai dự án. Do hiểu là Công ty AIC sẽ cung cấp thiết bị của dự án, bị can Đường đã chỉ đạo bị can Huy và cấp dưới phối hợp cùng nhân viên Công ty AIC lập danh mục, đảm bảo lợi nhuận cho doanh nghiệp này.

Về việc phân chia các gói thầu, bị can Đường khai ngay tại giai đoạn đề nghị phê duyệt dự án, bị can này đã chủ động chỉ đạo cấp dưới tách phần thuê mua dịch vụ và đường truyền thành các gói thầu riêng khoảng 20 tỉ đồng, tách rời với gói thầu mua sắm trang thiết bị và phần mềm để hạn chế việc Công ty AIC là tổng thầu vì nếu AIC làm tổng thầu sẽ giảm hiệu quả và phải mất thêm chi phí cho doanh nghiệp này. Sau khi thống nhất về danh mục, bị can Đường chỉ đạo tạo điều kiện cho Công ty AIC trúng gói thầu số 8 theo giá và danh mục đã thống nhất. Quá trình triển khai đấu thầu, bị can Đường giao việc cho Trưởng ban Quản lý dự án, nói rõ: "phải phối hợp với Công ty AIC để triển khai lập hồ sơ mời thầu và đấu thầu, vì đây là đơn vị có quan hệ từ trên Bộ".

Theo kết luận, sau khi đấu thầu, vào dịp Tết Nguyên đán 2019, bị can Nguyễn Hồng Sơn, Phó tổng giám đốc Công ty AIC, hẹn đến chúc tết nhưng bị can Đường không có mặt ở trụ sở. Sau đó bị can Đường nhận túi quà chứa 1 tỉ đồng từ lễ tân của VNCERT. Trong đó, bị can này lấy 200 triệu đồng, còn lại dùng để thưởng tết 2019 cho các nhân viên VNCERT tham gia dự án và phục vụ các hoạt động chung của đơn vị.