Ăn cà na, sung muối nhớ tuổi thơ

>> Nhớ cà na mùa nước nổi

Cầm trên tay những món mình yêu thích ngày bé, bao ký ức tuổi thơ của tôi ùa về. Nhớ ôi da diết món ăn ngày xưa. Nhưng cũng tiếc da diết, giá như ngày xưa mình biết chế biến những món ăn đa dạng từ quả cà na và sung thì đã không phải "hối hận". 

Tôi gọi điện cảm ơn món quà dễ thương từ 2 người bạn thân nhưng cũng bắt luôn bạn chỉ cho cách làm để truyền lại cho bà con quê tôi. Vậy là bạn tôi trổ tài và hơn cả nhiệt tình kể về cách làm cà na cùng món muối ớt xanh quá đặc biệt của bạn. Bởi bạn vốn là dân miền Tây. Bạn đã kể tỉ mỉ cho tôi rằng, cà na vốn dĩ là thứ cây trái mọc ven sông, bên bờ nước...miền tây nam bộ.

Từ đầu mùa cà na đến giờ, ngày nào ở nhà người dân xóm bạn cũng rang một chảo muối hột ớt xanh bự chảng. Ta nói, mùi ớt xộc lên cả mũi, đánh thức cả nhà dậy vào mỗi sáng. Riết rồi có cái cảm giác mùi ớt quen thuộc như sáng nào cũng sẽ có cơm rang chờ sẵn vậy.

Tất nhiên là mấy món cà na ngâm đường phèn ở nhà bạn tôi không nhất thiết phải có muối ớt mới tuyệt. Ấy vậy mà thực tế chị em vẫn cứ thích ăn kèm từng trái cà na đã ngấm vị đường phèn chấm thẳng vào muối hột rang lên sau khi đã đâm giã cùng ớt xanh. Mấy bữa đầu, nhà bạn tôi chỉ dám giữ lượng ớt theo tỷ lệ 10 muối 4 ớt, về sau thể theo yêu cầu của chị em đã tăng dần lên thành 5/10 rồi 7/10 với ớt xanh trộn chung muối hột.

Gia đình bạn tôi đâm ớt, rang ớt phải bịt mặt che chắn các kiểu để không phải chảy nước mắt. Như đã kể, cà na ngâm đường phèn nhà bạn tôi có tới ngũ vị (từng vị riêng như: tắc, gừng, sả, ớt xanh và thuần vị kiểu truyền thống). Vị nào cũng có thể pha chế thành nước giải khát uống như kiểu trái sấu, trái mơ ở phương Bắc. Chúng tôi vẫn gọi là vừa uống nước vừa ăn cái mới thấy sướng cùng mình….Mỗi vị, nếu muốn bạn có thể thêm cục đá, pha loãng ra một chút là có ngay ly nước giải khát ngon tuyệt.

Riêng cà na ngào (còn gọi là sên hoặc rim) với đường thì nhà bạn tôi cũng làm thành mấy loại, bao gồm loại thuần ngọt như kiểu mứt trái chùm ruột mùa tết, loại trộn ớt (đương nhiên dành cho mấy bạn thích ăn ngọt thèm cay) với nhiều cấp độ, tùy sức… để chị em lựa chọn cho vừa ý thỏa lòng. 

Cà na muối ớt, cà na đường phèn, cà na ngâm ớt, mứt cà na…

Khi tôi thắc mắc với bạn là tại sao phải là cà na ngâm đường phèn mà không phải là đường cát bình thường. Bạn bảo, đơn giản là đường phèn không ngọt bằng đường cát, và luôn tạo ra cái vị khá là thanh cảnh. Vị chát chua của riêng trái cà na như được giữ lại nguyên vị, không bị ngấm đường đến độ biến nó thành cục đường có hột.

À thì ra là thế. Riêng món sung ngâm muối, giờ tôi có thể tự tay làm được sau khi xin bạn mình vài bí quyết.

Ngày bé, nhà tôi có một cây sung lớn, hơn 1 người ôm mới hết. Ấy vậy mà có ai biết làm món dưa muối để mà ăn giữa cái khó, cái nghèo. Sung từng chùm, từng chùm phủ từ thân đến tận gốc. Sung chín rụng đầy sân. Lũ nhóc chúng tôi chỉ biết hái sung chín chơi mua bán đồ hàng, mang cho cá ăn. Rồi có khi mang mắm, mang muối bỏ tí ớt ra ngồi dưới gốc cây nhấm nháp các trái non. Nhưng cũng chỉ ăn được vài trái. Mỗi khi tết đến, cây sung nhà tôi được chia cho khắp xóm bỏ lên mâm cổ cầu mong một năm sung túc…

Đến khi khôn lớn, biết cách để làm món dưa sung vừa giòn, vừa ngon có thể ăn với cơm, ăn những lúc trời mưa thì cây sung nhà đã không còn nữa. Nhưng may mắn là hàng xóm vẫn kiên trì giữ cây sung. Vậy là tôi gọi điện về cho từng người quen, bảo họ rằng hãy làm món sung muối thật ngon. Nhớ đừng chặt sung đi mà phí. Bạn bè tôi có những cây sung kiểng ra trái chi chít tôi cũng bày họ làm.

Thật ra những ai từng muối cà pháo, muối dưa hành, củ kiệu, cải chua đều có thể muối sung rất ngon. Nếu như bạn dùng 1kg sung thì nên kết hợp 1 lít nước, 50gr muối, 30gr đường cùng một ít tỏi, ớt trái. Phần ngâm sung trong nước phải nhớ pha 1 tí dấm loãng để sung không bị đen. Thường thì ngâm khoảng từ 6-8 tiếng là được. Sung vớt ra để ráo và bạn nhớ nên ngâm trong lọ thủy tinh để đạt độ an toàn cao cho thực phẩm. Đường, muối sẽ bỏ vào 1 lít nước sôi để hòa tan, sau khi nước còn ấm thì thái vài quả ớt và đập dập vài tép tỏi bỏ vào nhằm tăng hương vị cho sung.