Bàn chân nóng

m, dương thịnh suy, sinh bệnh tật

Bệnh nóng chân mà nhiều người hay gặp phải, theo y học cổ truyền là bệnh thuộc về chức năng, chứ không phải là bệnh thực thể, do vậy rất khó chẩn đoán. Không thể dựa vào chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm hay triệu chứng lâm sàng mà kết luận được mà phải căn cứ vào y lý của y học cổ truyền và kinh nghiệm của thầy thuốc mới có thể chẩn đoán và đưa ra cách điều trị thích ứng để khỏi bệnh được.

Theo y học cổ truyền, âm dương là hai phần quan trọng trong cơ thể con người, khi âm dương cân bằng thì cơ thể khỏe mạnh, khi âm dương mất cân bằng (thiên thắng hoặc thiên suy) thì sinh ra bệnh tật biểu hiện của bệnh là hàn (lạnh), nhiệt (nóng), hư (yếu, thiếu), thực (thừa, mạnh), biểu (ở ngoài cơ thể), lý (ở trong cơ thể).

Những người có tình trạng gan bàn chân nóng như đốt là thuộc chứng âm hư. Gan bàn chân nóng như bỏng cháy là do hỏa hư thiếu đốt chân âm, huyệt dũng tuyền (là huyệt thuộc kinh thận nằm ở điểm 1/3 trước của đường chính giữa nối 2 đầu gan bàn chân), y học cổ truyền đã chỉ rõ: nhiệt khởi dũng tuyền, thận âm hư chi cực (nhiệt ở gan bàn chân nơi có huyệt dũng tuyền là do thận âm hư).

Bài thuốc chữa

Theo y học cổ truyền phép chữa chứng hư nên bồi bổ chỗ bất túc, mà không nên công phạt chỗ hữu dư. Phàm đã vì hư tổn mà sinh bệnh, lại còn công phạt chỗ hữu dư thời 2 đằng đều bại hoại mà hư tổn cả. ở đây, thận âm là chính. Mà chữa chứng hư không có phép nhanh, mà cần phải kiên trì mới mong khỏi bệnh.

Để chữa bệnh nóng bàn chân mà nguyên nhân là do thận âm hư có thể dùng bài thuốc bổ thận âm "Lục vị địa hoàng hoàn", với thành phần như sau: thục địa 20g, sơn thù 16g, trạch tả 12g, hoài sơn 16g, phục linh 12g, đan bì 12g. Các vị trên cho vào 750 ml sắc kỹ, chắt lấy 250 ml nước thuốc chia 3 lần uống trong ngày. Uống liên tục 3 tuần lễ. Thuốc có thể tán bột hoàn viên uống thay cho thuốc sắc. Đây là bài thuốc có tính tư bổ thận âm. Trong đó, thục địa tư thận, dưỡng tinh là chủ dược. Sơn thù dưỡng can, sáp tinh; hoài sơn bổ tỳ, cố tinh, trạch tả thanh tả thận hỏa và làm giảm bớt nê trệ của thục địa; đan bì thanh can hỏa, giảm bớt tính ôn của sơn thù; bạch linh kiện tỳ trừ thấp, giúp hoài sơn kiện tỳ. Sáu vị thuốc hợp lại vừa bổ vừa tả giúp cho tác dụng bổ tốt hơn, là một bài thuốc chữa thận âm hư rất tốt. Khi thận âm không còn hư thì chứng nóng gan bàn chân sẽ hết. Đó là cách chữa gốc. Biết được ngọn mà chữa gốc, khí huyết là gốc, ngoại dương là ngọn.

Sơn thù và Hoài sơn - Ảnh: K.Vy

Lương y Quốc Trung