Bệnh tim mạch: Nguy cơ và cách phòng ngừa từ dinh dưỡng

Còn theo số liệu từ Tổ chức Y tế thế giới (WHO) 2019 và Tổ chức Ung thư toàn cầu (Globocan) 2022, tử vong do tim mạch tại VN là 260.000 người (trong đó, số người tử vong do đột tử và thiếu máu tim cục bộ lần lượt là khoảng 165.000 người và 95.000 người.

Các yếu tố khiến bệnh nhân tim mạch ngày càng trẻ hóa

Cách đây khoảng 4 tháng, cứ mỗi khi đi giám sát công trình xây dựng, anh Đ.V L (ngoài 40 tuổi) thường xuyên thấy đau ngực, khó thở và mệt mỏi. Về đến nhà, anh Lưu nghĩ mình bị say nắng nên đổ mồ hôi, chóng mặt, xay xẩm. Mới đây, anh bỗng nhiên khó thở rồi ngất xỉu. Người nhà nhanh chóng đưa anh nhập viện.

Qua các xét nghiệm, bác sĩ chẩn đoán anh mắc bệnh động mạch vành cấp, một bệnh lý tim mạch thường gặp do sự tích tụ mỡ trong các thành mạch máu, làm cản trở dòng máu đến tim. Bệnh nhân cho biết có tiền sử huyết áp cao và thường xuyên sử dụng bia rượu, hút thuốc.

Các bác sĩ cảnh báo đây là một ví dụ điển hình cho sự gia tăng bệnh tim mạch ở nhóm người trẻ tuổi. Theo các bác sĩ, tỷ lệ người trẻ bị bệnh tim mạch đang có xu hướng tăng mạnh do chế độ ăn uống không khoa học, lười vận động và các yếu tố nguy cơ khác như căng thẳng, thuốc lá và bia rượu.

Tại VN, bệnh tim mạch đang là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong, vượt qua cả ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và đái tháo đường cộng lại (theo Bộ Y tế). Dự báo, trong những năm tới, tình hình sẽ ngày càng nghiêm trọng hơn khi tỷ lệ người mắc bệnh tim mạch tiếp tục tăng.

TS-BS Nguyễn Thị Hậu, nguyên Phó trưởng khoa Tim mạch, Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, yếu tố nguy cơ về hành vi quan trọng nhất của bệnh tim mạch và đột quỵ là chế độ ăn uống không lành mạnh, ít vận động, sử dụng thuốc lá và rượu có hại. Hậu quả của các yếu tố nguy cơ này gây ra các "yếu tố nguy cơ trung gian" của bệnh tim mạch, đó là cao cholesterol huyết, cao huyết áp và cao đường huyết.

Cholesterol toàn phần là nguyên nhân gây ra 13% số ca tử vong do đột quỵ và 48% số ca tử vong do bệnh tim thiếu máu cục bộ (bệnh mạch vành). Cao huyết áp làm gia tăng nguy cơ tử vong do bệnh tim cao gấp 3 lần và nguy cơ tử vong do đột quỵ cao gấp 4 lần so với người có huyết áp bình thường. Trong khi đó, cao đường huyết, bệnh tim mạch chiếm tới 80% số ca tử vong ở những người mắc bệnh đái tháo đường tuýp 2; tử vong do các biến cố tim mạch ở người đái tháo đường tuýp 2 cao gấp 3 lần so với dân số chung.

Chìa khóa phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh tim mạch

Theo bác sĩ Nguyễn Thị Hậu, chế độ ăn uống khoa học đóng vai trò rất quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tim mạch. Nên bổ sung đạm từ cá, đặc biệt là cá thu, cá hồi và cá trích... Các loại cá này chứa omega-3, chất béo không bão hòa có tác dụng làm giảm cholesterol xấu trong cơ thể, từ đó giúp bảo vệ tim mạch. Omega-3 còn có khả năng làm giảm huyết áp, ngăn ngừa tình trạng viêm trong mạch máu, giảm nguy cơ đột quỵ và các cơn đau tim.

Bên cạnh đó, các loại rau củ quả tươi chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất xơ cũng rất quan trọng trong chế độ ăn uống của người có nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Theo khuyến cáo, người trưởng thành nên tiêu thụ ít nhất 800 gr rau củ mỗi ngày để cung cấp đủ chất xơ và dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể. Đặc biệt, trong một số loại hạt như hạt chia, hạt hạnh nhân, hạt óc chó, rau củ quả chứa Plant sterols (sterols thực vật) - một dưỡng chất có tác dụng giảm cholesterol xấu (LDL) trong máu. Mỗi người trưởng thành nên bổ sung khoảng 28-30 gr hạt mỗi ngày để duy trì sức khỏe tim mạch và giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch. Các hạt này vừa cung cấp chất béo lành mạnh vừa giúp duy trì huyết áp ổn định, giảm tình trạng viêm trong cơ thể.

Ở chiều ngược lại, việc tiêu thụ quá nhiều muối có thể làm tăng huyết áp, một trong những yếu tố nguy cơ chính dẫn đến bệnh tim mạch. Sử dụng quá nhiều thực phẩm chứa chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa sẽ làm tăng cholesterol trong máu, gây tắc nghẽn động mạch. Chế độ ăn chứa quá nhiều calo, dư thừa năng lượng cũng là nguyên nhân dẫn đến béo phì, một yếu tố nguy cơ khác đối với bệnh tim mạch. Hơn nữa, các thực phẩm có chỉ số đường huyết (GI) cao, như thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt, thực phẩm chiên rán, có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Anlene Heart Plus hỗ trợ chăm sóc sức khỏe tim mạch, là nhãn hàng dinh dưỡng tham gia Đại hội Tim mạch toàn quốc lần thứ 19 năm 2024 diễn ra mới đây.