Ông Joe Biden đã chính thức nhậm chức, trở thành tổng thống thứ 46 của Mỹ vào ngày 20.1 nhưng những ngày đầu tiên trong nhiệm kỳ của ông sẽ bị phủ bóng bởi vấn đề của người tiền nhiệm Donald Trump.
Ông Trump đã trở thành tổng thống Mỹ đầu tiên bị luận tội 2 lần sau khi Hạ viện thông qua điều khoản luận tội hôm 13.1. Tổng thống Trump đã mãn nhiệm nhưng chưa bị Thượng viện xét xử, nhưng cũng có khả năng ông sẽ bị cấm tham gia tranh cử trong tương lai.
Liệu cựu Tổng thống Trump có bị cấm tái tranh cử?
Tuy nhiên, cựu Tổng thống Trump sẽ không tự động bị cấm tái tranh cử nếu bị phế truất. Nếu muốn ngăn chặn ông tái tranh cử, các nghị sĩ cần phải thực hiện một cuộc bỏ phiếu riêng, theo AP.
Băng rôn kêu gọi luận tội Tổng thống Trump gần Nhà Trắng Reuters |
Trước đây, chưa từng có tổng thống nào bị Thượng viện kết tội và bị phế truất. Tuy nhiên, đã có những trường hợp thẩm phán liên bang bị luận tội, phế truất và Thượng viện thực hiện cuộc bỏ phiếu riêng sau khi kết án để quyết định có cấm thẩm phán đó giữ chức vụ trong chính quyền nữa hay không.
Khác với việc bỏ phiếu để phế truất cần đến 2/3 thượng nghị sĩ tán thành, việc cấm quan chức tham gia chính quyền trong tương lai chỉ cần đa số nghị sĩ bỏ phiếu ủng hộ.
Mặt khác, do việc này chưa từng xảy ra với một tổng thống nên nhiều khả năng nếu ông Trump lâm vào tình cảnh này, phán quyết sẽ bị kháng nghị tại tòa án.|
Rời Nhà Trắng, ông Trump vẫn đối mặt phiên luận tội |
Tuy nhiên, một vấn đề pháp lý khác gây tranh cãi là phiên xét xử luận tội tại Thượng viện đã không hoàn tất trước ngày 20.1, và ông Trump vẫn chưa bị tuyên có tội trước khi mãn nhiệm. Do đó, nhiều ý kiến đặt ra về việc liệu ông Trump có phải tham gia phiên luận tội ở Thượng viện sau khi đã mãn nhiệm.
Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Tom Cotton tuyên bố phản đối theo đuổi việc luận tội ông Trump vì việc luận tội chỉ nhằm phế truất tổng thống đương nhiệm, không phải người đã mãn nhiệm. Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, đồng minh của ông Trump, cũng phản đối và cho rằng việc luận tội là hành động báo thù chính trị phi hiến pháp, cản trở sự hàn gắn của đất nước.
Trong bài viết trên tờ The Washington Post, cựu thẩm phán Tòa phúc thẩm liên bang Mỹ Michael Luttig cho rằng hiến pháp chỉ cho phép Thượng viện kết án một tổng thống đương nhiệm.
“Một khi nhiệm kỳ của ông Trump kết thúc vào ngày 20.1, quốc hội mất thẩm quyền hiến định để tiếp tục tiến trình luận tội đối với ông ấy, ngay cả khi Hạ viện đã thông qua điều khoản luận tội”, ông Luttig viết.
Một số chuyên gia khác cho rằng có một “vùng xám pháp lý” tại Mỹ khi một tổng thống phạm tội gần thời điểm kết thúc nhiệm kỳ, theo đó bị Hạ viện luận tội khi còn là tổng thống trong khi phiên xét xử lại diễn ra sau khi hết là tổng thống. “Tôi không nghĩ các nhà lập quốc đã từng xét đến diễn biến này”, chuyên gia luật hiến pháp, giáo sư Stephen Vladeck tại Trường Luật thuộc Đại học Texas nói với CBS News.
Phương án khác
Theo Reuters, các nghị sĩ có thể sử dụng một cách khác, không thông qua việc luận tội, để ngăn cựu Tổng thống Trump tái tranh cử sau này. Theo giáo sư luật Bruce Ackerman của Trường Luật thuộc Đại học Yale và giáo sư Gerard Magliocca của Đại học Indiana, Khoản 3 trong Tu chính án 14 của Mỹ quy định việc cấm một người giữ chức vụ liên bang nếu người đó tham gia dấy loạn chống lại hiến pháp.
|
Nhiều điều chưa rõ về lần luận tội Tổng thống Trump thứ 2 |
Các nghị sĩ quốc hội có thể sử dụng cáo buộc này để cấm ông Trump tái tranh cử. Việc bỏ phiếu chỉ cần đa số nghị sĩ tại Hạ viện và Thượng viện thông qua. Nếu muốn dỡ bỏ lệnh cấm, cần 2/3 nghị sĩ tại mỗi viện thông qua.
Ông Trump làm gì sau khi mãn nhiệm?
Theo giới quan sát, việc cựu Tổng thống Trump có tái tranh cử hay không, nếu ông không bị cấm, là điều khó đoán trước. Tổng biên tập Yahoo Finance, ông Andy Serwer đưa ra 2 dẫn chứng là bản tính khó đoán định của cựu Tổng thống Trump và bằng chứng lịch sử với các cựu tổng thống trước đây.
Ông John Quincy Adams quay lại làm nghị sĩ quốc hội trong 9 nhiệm kỳ sau khi thất bại trong nỗ lực tái tranh cử tổng thống lần 2. Ông William Howard Taft thì làm Chánh án Tòa án Tối cao. Tổng thống Jimmy Carter sau khi kết thúc nhiệm kỳ đầu tiên đã nhận thất bại ê chề trong cuộc tranh cử năm 1980. Ông Carter sau đó không tái tranh cử nữa mà tập trung phản biện chính sách của đảng Cộng hòa, viết sách, làm từ thiện và được coi là làm cựu tổng thống tốt hơn khi làm tổng thống.
Theo các chuyên gia, cựu Tổng thống Trump có thể lựa chọn nhiều con đường để tiếp tục cuộc sống hậu Nhà Trắng như điều hành Tập đoàn Trump, tham gia ngành truyền thông để duy trì hình ảnh và sự kết nối với người ủng hộ.
Người ủng hộ Tổng thống Trump tại Palm Beach, Florida ngày 20.1 AFP |
Dựa trên việc ông Trump phủ nhận tính chính thức của Tổng thống đắc cử Joe Biden và hàng triệu người Mỹ tin vào điều này, giáo sư sử học Sean Wilentz tại Đại học Princeton cho rằng ông Trump có thể thành lập một “chính quyền lưu vong” tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của ông ở bang Florida.
Bà Gwenda Blair, tác giả của các cuốn sách tiểu sử về cựu Tổng thống Trump như “The Trumps” và “Donald Trump: The Candidate”, cũng đưa ra dự đoán tương tự. “Ông ấy sẽ dành thời gian để củng cố lực lượng cánh hữu, đưa ra những cáo buộc về việc cuộc bầu cử đã bị cướp mất và xây dựng hình ảnh bản thân như ‘tổng thống lưu vong’, coi Mar-a-Lago như là Nhà Trắng”, bà Blair nói với đài Newstalk.
“Chúng ta không thể quên 74 triệu người đã bỏ phiếu cho ông ấy. Đó là con số khổng lồ. Họ cảm thấy bị bỏ rơi và rất say mê với lập luận rằng họ chính là nạn nhân như điều mà Tổng thống Trump nói”, bà Blair cho biết.
Vào năm 2024, ông Trump mới chỉ 78 tuổi, bằng tuổi của ông Biden lúc cuộc bầu cử năm 2020 diễn ra. Theo tờ Financial Times, từng có 6 cựu tổng thống quay trở lại chính trường để tái tranh cử gồm Martin Van Buren, Millard Fillmore, Ulysses Grant, Grover Cleveland, Herbert Hoover và Theodore Roosevelt. Trong số này, chỉ có ông Cleveland là thành công.
Bình luận (0)