'Đại gia' Thái thâu tóm thị trường Việt - Kỳ 3: Nâng cao nội lực là sống còn

Chất lượng ổn định, giá thành cạnh tranh và mẫu mã phong phú là giải pháp "sống còn" của hàng Việt trên sân nhà - Ảnh: Diệp Đức Minh

Nói về “người khổng lồ” Thái đang âm thầm vào thị trường VN, ông Trần Bảo Minh, Tổng giám đốc Công ty CP sữa quốc tế IDP, nhận định các sản phẩm trong ngành nông nghiệp và tiêu dùng của Thái thắng hàng Việt do họ phát triển chặt chẽ theo kiểu liên kết. Đặc biệt nhà sản xuất được hậu thuẫn tốt từ chính phủ. “Đã từ lâu, hoàng gia Thái có chính sách ưu đãi phát triển nông nghiệp. Họ có chính sách đầu tư bài bản từ khâu nuôi trồng, thu hoạch đến chế biến theo công nghệ cao. Nhờ vậy, sản phẩm của Thái xuất khẩu ra nước ngoài có giá trị gia tăng hơn hẳn sản phẩm xuất thô của VN. Trong nước, hệ thống siêu thị Thái đều có khu vực chuyên bán các sản phẩm nông nghiệp, được bày biện rất quy mô, điều mà VN chưa làm được”, ông Minh nói.

Làm một thời gian rồi bán là rất nguy hiểm Chúng ta phải đặt ra bài toán để suy nghĩ xem lợi thế của VN là gì nhằm phát triển chắc chắn hơn. Những lĩnh vực hiện do nhiều DN nước ngoài nắm giữ, như phân phối, hoặc vì sao nhiều DN Thái Lan vào VN thâu tóm thì phải trả lời cho được lý do, tìm nguyên nhân và giải pháp để có hướng giải quyết. Chứ DN VN làm ăn một thời gian, phát triển đến một chừng mực nào đó rồi thiếu vốn lại bán cho nước ngoài thì rất nguy hiểm. TS Nguyễn Văn Ngãi

Đồng quan điểm trên, theo bà Vũ Kim Hạnh - Chủ tịch Hội Doanh nghiệp (DN) hàng VN chất lượng cao, nhà đầu tư Thái Lan khi vào VN đã nghiên cứu rất kỹ các chính sách của VN. Họ phát hiện chính sách hỗ trợ cho DN nội địa của ta vẫn còn yếu hơn DN Thái tại Thái rất nhiều. Họ cũng “đo” được tâm lý người tiêu dùng trong nước đang muốn tìm sản phẩm thay thế cho hàng Trung Quốc giá rẻ. “Trong khi sản xuất trong nước chưa có cơ hội đáp ứng, các nhà kinh doanh hàng Thái ngay lập tức chèn vào và họ đang thắng từ những “kẽ hở” này”, bà Kim Hạnh phân tích.

Để kéo người Việt về với hàng Việt chỉ có cách duy nhất là DN làm được hàng chất lượng ổn định, mẫu mã phong phú và đặc biệt giá phải cạnh tranh. Điều đó chúng ta đã và đang làm khá thành công ở một số mặt hàng nhưng yếu tố còn lại là chính sách. Cần phải có những chính sách cụ thể và thiết thực hơn nữa mà không chỉ dừng lại ở phong trào hay lời nói.

Cũng nhấn mạnh vấn đề chính sách, TS Bùi Trinh, chuyên gia kinh tế, cho rằng chính sách cần thúc đẩy sự sáng tạo của DN. Nhưng quan trọng nhất là loại bỏ tham nhũng vặt ở các ngành thuế, hải quan... Những chi phí không chính thức này chiếm khá cao trong quá trình sản xuất, kinh doanh của DN, khiến giá thành sản phẩm cũng cao lên và giảm sức cạnh tranh của hàng Việt.

Cho rằng việc mua bán sáp nhập DN là xu hướng tất yếu trong hội nhập, song TS Nguyễn Văn Ngãi, chuyên gia kinh tế, nhìn nhận hàng hóa thuần túy do DN VN sản xuất vẫn còn kém cạnh tranh so với hàng ngoại. DN nước ngoài làm ăn hiệu quả hơn nên sẽ thôn tính DN trong nước là điều dễ hiểu. VN có lợi thế về nông nghiệp, nhưng chính sách bất nhất và hậu quả là đến nay không chống chọi nổi với hàng Thái.

Lấy lĩnh vực chế biến gia cầm, thức ăn chăn nuôi làm dẫn chứng, TS Ngãi phân tích: “Các DN lớn nước ngoài như C.P (nhà đầu tư Thái Lan đang nắm thị phần lớn nhất trên thị trường chăn nuôi và thức ăn chăn nuôi VN) vào VN sản xuất, kinh doanh theo quy trình khép kín, chủ động trong thức ăn, con giống, chăn nuôi, chế biến, phân phối. Họ làm bài bản, còn chúng ta làm nhỏ lẻ, thiếu liên kết nên thua là điều dễ hiểu. Chưa kể sắp tới đây, các nhà đầu tư về gia cầm lớn của Malaysia cũng nhảy vào VN, thì ngành nghề này trong nước có nguy cơ xóa sổ. Vì thế, đòi hỏi VN phải có chính sách thích hợp để khuyến khích DN trong nước tham gia vào chuỗi sản xuất, nhất là lĩnh vực nông nghiệp”. “Thời gian qua, có nhiều đại gia VN đầu tư vào nông nghiệp, dù trễ nhưng kỳ vọng sẽ giữ được thế cân bằng trong tương lai”, TS Ngãi nói và cho rằng giải pháp bây giờ là nâng cao năng lực cạnh tranh cho DN trong nước, giảm thiểu tối đa hệ lụy khi nhường sản xuất, phân phối cho nước ngoài. Đây cũng là quan điểm của TS Bùi Trinh, khi khẳng định chỉ có cách DN nội địa phải mạnh lên để chống lại với làn sóng thâu tóm và giữ thị trường trong nước trước hội nhập.