Dầu khí, thuế và những vấn đề lớn với kinh tế Nga

Tình hình ngân sách ở Nga hiện khó khăn đến mức nước này đang cân nhắc hy sinh tương lai để vượt qua khủng hoảng hiện tại.

Theo CNBC, một mâu thuẫn mới nổi lên trong nội các Nga khi Bộ Tài chính nước này thúc đẩy việc tăng thuế lên ngành công nghiệp dầu khí nhằm hỗ trợ ngân sách. Nền kinh tế sụt giảm và giá dầu thấp kéo dài đã làm tổn thương nghiêm trọng đến ngân sách Nga và các quan chức đang tìm cách thu thêm từ nhiều hãng năng lượng trong nước thay vì phải cắt giảm chi tiêu quá nhiều.

Giới chuyên gia cho hay kế hoạch trên hỗ trợ trong ngắn hạn, nhưng có thể làm tê liệt ngành công nghiệp dầu mỏ và triển vọng tăng trưởng trong dài hạn của Nga.

“Việc này sẽ ảnh hưởng đến nhiều thập kỷ”, Lauren Goodrich - nhà phân tích cấp cao tại hãng tình báo địa chính trị Stratfor nhận định về việc tăng thuế ngành công nghiệp dầu khí. Nếu Nga không mở rộng đầu tư trong hai năm tới, nước này sẽ trải qua thời gian giảm sản lượng dầu kéo dài. Các giếng dầu từ thời Liên Xô đang cạn dần và không có giếng dầu nào mới. Các hãng năng lượng nội địa là hy vọng lớn nhất của Nga trong việc duy trì mức hạn ngạch trong thị trường thế giới đang cạnh tranh khốc liệt.

“Họ thực sự phải đầu tư tiền trong thời gian tới, dù đó là công ty nước ngoài hay là công ty Nga. Điện Kremlin đang ở trong tình thế rất, rất khó khăn”, chuyên gia Goodrich nói. Số liệu thống kê do Nga công bố hôm 1.4 cho thấy kinh tế nước này thu hẹp 3,7% trong năm 2015 so với năm trước, còn đồng rúp Nga thì mất giá khoảng 55% kể từ năm 2014.

Dù đối mặt nhiều trở ngại, các hãng dầu khí lớn của Nga vẫn đang hoạt động ổn hơn nhiều hãng năng lượng quốc tế khác, nhờ thu lợi nhuận bằng đô la Mỹ và chi trả chi phí trong nước bằng đồng rúp. Chính phủ Nga đã và đang gắn chuyện thu thuế vào giá dầu, do đó mức thuế thu khi dầu có giá 40 USD/thùng thấp hơn khi dầu vượt 100 USD/thùng. Thuế có liên quan đến dầu khí thu được chiếm gần 50% số tiền thuế của Nga trong năm 2014.

“Với giá dầu hiện tại đem lại lợi nhuận chỉ với một chữ số khi tính bằng đô la Mỹ, câu hỏi đặt ra là liệu bạn có ăn hạt ngô của bạn và rồi không tiếp tục phát triển về sau hay không”, William Courtney - chuyên gia thuộc hãng Rand Corp. kiêm cựu Đại sứ Mỹ ở Georgia và Kazakhstan nói.

Không phải tất cả chuyên gia đều tiêu cực khi nói rằng chuyện cải cách thuế năng lượng sẽ làm tê liệt triển vọng tương lai của Nga. Ildar Davletshin, chuyên gia phân tích dầu khí của hãng Renaissance Capital ở London (Anh) nhận định mức giảm đầu tư khi chính phủ Nga tăng thuế lúc giá dầu dưới 50 USD/thùng sẽ chỉ gói gọn trong vài điểm phần trăm, không gây tác động mạnh lên nền kinh tế.

Dù vậy theo nhiều chuyên gia, tình hình sẽ nóng dần lên vào mùa thu năm nay, khi nước Nga bắt đầu bước vào thảo luận về ngân sách năm 2017.