|
|
Chung quanh toàn là những người trẻ, ăn mặc đẹp, họ hút thuốc, uống rượu và trò chuyện cười đùa thoải mái như ở những bar rượu thường thấy. Nhưng rồi tôi chẳng thấy họ nhảy nhót nhạc nhẽo gì mà bắt đầu bằng một chương trình rất lý thú, nghe giới thiệu 5 sáng kiến mới khởi sự cho các dự án khởi nghiệp mới của các bạn trẻ Israel và các nước. Những người không trẻ có mặt là phụ huynh, thầy cô giáo đi ủng hộ và các nhà đầu tư tiềm năng đi tìm cơ hội. Họ trò chuyện thân tình với ông, một người đàn ông trông lặng lẽ hiền hòa như một thầy giáo trung niên. Tối hôm sau, ông đến với đoàn Việt Nam tại “Trung tâm khởi nghiệp quốc gia” của Israel và trao đổi với đoàn về chủ đề “Israel đã làm điều đó như thế nào?”. Xin lược ghi lại cuộc trò chuyện.
Thông điệp rõ rệt nhất mà tác giả muốn gửi đi qua cuốn Quốc gia khởi nghiệp là gì, thưa ông?
Là một nước khác nước Mỹ cũng có thể là “quốc gia sáng tạo”. Lâu nay người ta thường nghĩ, trung tâm sáng tạo của thế giới là Silicon Valley của Mỹ. Nhưng từ những năm 1990, người ta biết đến Israel như một trung tâm sáng tạo. Nhỏ hơn, dân số ít hơn, luôn bị bao vây, tài nguyên hầu như không có gì nhưng Israel sẵn sàng đua trong cuộc đua sáng tạo toàn cầu hiện nay.
Khái quát nhất thì họ đã đạt được điều đó như thế nào?
Những cách giúp họ đạt được điều này là rất đặc biệt: lấy khó khăn, hạn chế làm thách thức và hành trang chính; lấy ý chí và tinh thần chấp nhận rủi ro, lấy tổ chức quân đội và lực lượng dân nhập cư làm sức mạnh. Đó phải chăng là một phần của câu chuyện Việt Nam? Mọi quốc gia đều có thế mạnh và khó khăn riêng, có văn hóa, lịch sử khác nhau và đều có thể là quốc gia sáng tạo. Không nước nào nên làm giống hoàn toàn một nước khác và mỗi quốc gia bây giờ cần chọn con đường sáng tạo phát triển bằng thế mạnh của mình.
 |
Chính phủ mà không hành động, không thực tâm ủng hộ sáng tạo thì không ai gây khó khăn cho đất nước hiệu quả bằng họ. Chính phủ không nên ngay lập tức nghĩ đến tiền khi nói họ ủng hộ doanh nghiệp. Đầu tiên hãy tháo gỡ những vướng mắc, thủ tục quan liêu, và giảm trừ tham nhũng |
 |
|
Saul Singer |
||
Công ty và quốc gia, hình như theo cách ông nói, giữa cả hai, có những điểm giống nhau về việc chọn đường, lên kế hoạch kinh doanh, phát triển...?
Có đấy. Sức mạnh chính của mỗi công ty và của mọi quốc gia là con người, đội ngũ. Đội ngũ nào cũng có thế mạnh và yếu khác nhau. Nếu đội ngũ đó liên kết với nhau tốt, quản trị tốt, phát triển được thế mạnh của mình thì chắc chắn thành công.
Đâu là yếu tố nền tảng biến một đất nước thành một quốc gia sáng tạo?
Ngày nay chúng ta thấy các cơ hội sáng tạo, các lãnh vực sáng tạo xuất hiện khắp mọi nơi trên thế giới. Tìm ra thế mạnh và tìm được hướng đi thích hợp sẽ giải quyết được yêu cầu này. Tôi thú vị với trường hợp Singapore. Họ bắt đầu bằng kinh tế cảng, làm xưởng đóng tàu, lọc dầu, cũng thử làm công nghiệp điện tử và dần tìm ra những lĩnh vực thích hợp nhất. Họ không có tài nguyên tự nhiên nào nhưng vị trí tự nhiên trên bản đồ thế giới lại là một thế mạnh nên họ chọn kinh tế biển và chọn làm “hub” (trung tâm kết nối) cho tài chính, dịch vụ, đầu tư là đúng. Israel cũng vậy, chúng tôi chỉ có sa mạc, rất thiếu nước nên chúng tôi phải phát triển với công nghệ tưới nhỏ giọt và công nghệ sinh học trong nông nghiệp để trở nên hùng mạnh về xuất khẩu nông sản. Không có tài nguyên phong phú và hạ tầng vững chắc thì có con đường khôn ngoan của mình. Theo tôi, đất nước nào cũng cần những tập đoàn lớn và những công ty mới khởi nghiệp. Các tập đoàn, công ty lớn là những khách hàng chủ chốt, là nguồn cầu sản phẩm cho các công ty khởi nghiệp. Chính những tập đoàn lớn mạnh tạo ra môi trường cho các công ty khởi nghiệp bắt rễ và phát triển. Và một đất nước mà có nhiều người muốn khởi nghiệp, có chính phủ biết thúc đẩy thực sự cho khởi nghiệp, sáng tạo, đó chính là cội nguồn của một quốc gia sáng tạo.
Kinh nghiệm của Israel trong lựa chọn lãnh vực đầu tư, sáng tạo?
Văn hóa, giáo dục là hết sức quan trọng. Vốn không phải là ưu tiên số một đâu. Yếu tố tinh thần, niềm tin của công dân là quyết định. Chính sự nguy hiểm, khó khăn làm nên ý chí phát triển của người Israel. Yếu tố tinh thần có vai trò đối với văn hóa khởi nghiệp của một đất nước. Theo tôi, có 2 yếu tố khiến cho Israel thành một đất nước khởi nghiệp: ý chí và tinh thần chấp nhận rủi ro. Sức mạnh là từ ý chí chứ không phải từ ý tưởng. Ý tưởng thì đầy, thế giới ngày nay ở đâu và lúc nào cũng có ý tưởng độc đáo và đặc sắc. Muốn biến ý tưởng thành hành động và hành động hiệu quả cần có 2 yếu tố trên. Xã hội Israel tạo nên những công dân có “bản năng khởi nghiệp”, chính sách thực sự tạo điều kiện và toàn xã hội luôn thân thiện với cuộc khởi nghiệp của mọi công dân, nhất là các bạn trẻ.
Ngày nay, thị trường thế giới cũng đã liên kết làm một, cũng là cơ hội để các quốc gia kết hợp sức mạnh với nhau, bù trừ những điểm yếu lẫn cho nhau. Ví dụ, đất nước Việt Nam có thể liên kết sáng tạo cùng Israel và một thành phố của Việt Nam hay của Israel cũng có thể trở thành trung tâm sáng tạo của một vùng mà không nhất thiết chờ đợi cả nước cùng một nhịp phát triển. Một chính phủ thông minh khi họ hiểu và khơi dậy khát vọng khởi nghiệp từ khắp nơi, ở trường đại học, ở ruộng đồng, trong nhà máy...
|
|
Chính phủ có tầm quan trọng thế nào đối với sáng tạo, khởi nghiệp?
Chính phủ thường ban hành chính sách theo chiều từ trên xuống còn khởi nghiệp và sáng tạo thường từ doanh nghiệp, từ cuộc sống, từ dưới lên. Chính phủ mà không hành động, không thực tâm ủng hộ sáng tạo thì không ai gây khó khăn cho đất nước hiệu quả bằng họ. Chính phủ không nên ngay lập tức nghĩ đến tiền khi nói họ ủng hộ doanh nghiệp. Đầu tiên hãy tháo gỡ những vướng mắc, thủ tục quan liêu, và giảm trừ tham nhũng. Thực vậy, chính phủ không thể có đủ tiền đầu tư vốn cho mọi công ty khởi nghiệp nhưng chính thực tâm và chính sách ủng hộ khởi nghiệp là lời cam kết và kêu gọi hiệu quả nhất các nguồn vốn đầu tư trên toàn thế giới cho các công ty khởi nghiệp của đất nước mình. Ở Israel, mỗi năm, khi kinh tế tư nhân đầu tư vào các công ty khởi nghiệp ví dụ 1 triệu USD thì chính phủ cũng bỏ ra chừng ấy và điều này khiến các nhà đầu tư mạo hiểm trên thế giới cực kỳ an tâm và thích thú, họ sẽ bỏ ra hơn mức đó tham gia vào thị trường, góp vốn cho các công ty khởi nghiệp Israel.
Ở Israel, các ông đào tạo tinh thần khởi nghiệp như thế nào?
Mọi công dân Israel, cả nam lẫn nữ, đều phải vào quân đội khi đủ 18 tuổi. Theo tôi, điều quan trọng nhất là dạy cho thanh niên hiểu sứ mệnh của họ đối với đất nước. Mọi thử thách khó khăn trong đời sống quân ngũ dạy họ chấp nhận rủi ro và biết đến một sứ mệnh lớn hơn là chỉ lo cho bản thân. Quân đội cũng dạy thích nghi với đời sống tập thể, làm việc chung với nhóm và cộng đồng. Cũng chính quân đội cung cấp mạng lưới quan hệ để cùng nhau khởi nghiệp sau đó. Mà người Israel cho việc khởi nghiệp cũng là một sứ mệnh. Nền giáo dục của Israel dạy cho trẻ em bản tính độc lập và tò mò từ rất sớm, đến thiếu niên đã biết xây dựng tinh thần trách nhiệm và phát triển các mối quan hệ gia đình, bạn bè, đồng đội. Nền giáo dục, chính sách chính phủ, nền tảng gia đình và quan niệm của xã hội góp phần vun đắp trong thực tế, tạo nền cho bản năng khởi nghiệp của công dân.
Kim Hạnh
Bình luận (0)