Độc chiêu gian lận thể thao: Cú lừa tai tiếng trong làng cờ vua

Gaioz Nigalidze và âm mưu gian lận bằng điện thoại di động bị bại lộ ở giải Dubai Open 2015 - Ảnh: dubaichess.ae

Cờ vua là cuộc đấu thể thao trí tuệ trên bàn cờ cho 2 người chơi. Ở thời công nghệ hiện đại, các phần mềm thi đấu cờ vua trên điện thoại thông minh gia tăng mạnh và thường được VĐV sử dụng tham khảo, luyện tập chiến thuật, chiến lược. Các phần mềm ấy được cho là có thể đánh bại cả thần đồng Na Uy Magnus Carlsen, người đang xếp vị trí số 1 trên bảng xếp hạng cờ vua thế giới hiện nay. Minh chứng là vào năm 1996 khi phần mềm chơi cờ chưa phát triển, nhà vô địch Garry Kasparov từng bị cầm chân 1-1 bởi siêu máy tính chơi cờ IBM - Deep Blue. VĐV người Georgia - Gaioz Nigalidze dĩ nhiên nắm bắt được trí tuệ chơi cờ vượt bậc của phần mềm so với con người, nhưng lại sử dụng cho một mưu mánh gian lận.

Nigalidze bước vào làng cờ vua chuyên nghiệp năm 2007, năm mà chiếc iPhone đầu tiên ra đời. Sở dĩ nhắc đến thời điểm iPhone trình làng, bởi 8 năm sau đó nó trở thành công cụ hỗ trợ gian lận cho đại kiện tướng Nigalidze bị phát hiện trong vụ bê bối được xem là ấu trĩ nhất lịch sử môn cờ vua.

Sau khi gia nhập làng cờ chuyên nghiệp, Nigalidze dần nâng tầm vị thế của mình, trở thành nhà vô địch cờ vua Georgia vào năm 2013 và 2014. Tháng 4.2015, VĐV này tham dự giải cờ vua quốc tế Dubai Open trong tâm thế của một đại kiện tướng với hệ số elo 2.566 và vừa vô địch Al Ain Open 2014 tại UAE. Giải đấu với sự tham gia của 70 kiện tướng từ 43 quốc gia nhưng trong số đông đảo VĐV có một người để mắt đặc biệt đến Nigalidze, đó là Tigran Petrosian Levonovich - đại kiện tướng nổi tiếng cờ vua Armenia. Ở giải Al Ain Open trước đó, dù được đánh giá cao hơn nhưng Petrosian lại thua Nigalidze. Tuy nhiên, trong trận thua đó, VĐV người Armenia nghi ngờ những hành động kỳ lạ của Nigalidze khi phát hiện đối thủ chẳng hiểu sao cứ liên tục đi toilet mỗi khi thua thế trên bàn cờ. May thay, cơ hội để Petrosian giải mối hoài nghi đã đến ở vòng 6 Dubai Open khi chạm mặt Nigalidze. Cũng như lần trước, VĐV Georgia lặp lại hành động “tôi đi lấy nước trong người tôi ra” nhiều lần một cách bất thường và mỗi lần từ trong toilet ra thì Nigalidze đi một nước cờ “sáng” hoặc giải vây thế bí. Điều đáng nói, Petrosian để ý thấy Nigalidze chỉ đi vào một phòng toilet duy nhất dù các phòng khác trống nên anh quyết định khiếu nại quyết liệt với trọng tài. BTC lập tức kiểm tra phòng toilet và kinh ngạc phát hiện một chiếc iPhone được gói trong giấy vệ sinh giấu kín trong góc. Chiếc điện thoại lúc ấy đã đăng nhập vào một tài khoản xã hội của Nigalidze và ván đấu với Petrosian đang chạy trong ứng dụng cờ vua. Ban đầu Nigalidze khăng khăng cho rằng chỉ sử dụng điện thoại tán gẫu với bạn bè qua mạng xã hội nhưng cuối cùng phải “đỏ mặt” thú nhận trước các chứng cứ quá rõ ràng. VĐV này lập tức bị trục xuất khỏi giải đấu trước khi bị tước các danh hiệu đại kiện tướng (Grandmaster), kiện tướng quốc tế (International Master) và chức vô địch Al Ain Open.

Trước vụ bê bối tai tiếng, Liên đoàn Cờ vua thế giới (FIDE) ban hành án phạt cấm thi đấu 3 năm đối với Nigalidze bên cạnh việc mở cuộc điều tra vào tất cả danh hiệu khác trong sự nghiệp của VĐV người Georgia. Nếu tiếp tục bị phát hiện gian lận, Nigalidze sẽ bị cấm thi đấu lên đến 15 năm. Đây là án phạt đầu tiên trong lịch sử FIDE cho hành vi gian lận bằng công nghệ điện tử trong thi đấu. Và nó là câu trả lời cho những tin đồn, khiếu nại tràn lan về việc VĐV sử dụng điện thoại thông minh khá phổ biến trong các giải đấu cờ vua gần một thập niên qua.

“Trong cờ vua rất dễ dàng gian lận với một chiếc điện thoại. Bạn có thể chạy một số ứng dụng trên điện thoại và có nhiều cách để che giấu... Nếu tôi sử dụng doping hoặc làm mọi cách thì sẽ khó mà chiến thắng ở các cuộc đua chạy nước rút hoặc giải đua xe đạp Tour de France. Nhưng với cờ vua, bất kỳ ai biết cách chơi đều có thể vô địch một giải đấu quốc tế nếu sử dụng thiết bị công nghệ”, Nigel Short, đại kiện tướng cờ vua người Anh từng xếp hạng 3 thế giới, giải thích. Thực tế cho thấy nhờ điện thoại thông minh, những ván đấu của các “vị vua” có thể sẽ biến thành cuộc chơi của kẻ gian trong tương lai nếu FIDE không thắt chặt các biện pháp ngăn chặn gian lận ở các giải đấu, đồng thời tăng án phạt nặng cho các hành vi tương tự Nigalidze.