Ám ảnh ung thư ở xóm núi Hồng Kỳ

Chồng mới mất hơn 1 năm vì ung thư gan, mẹ chồng cũng vừa mất đầu năm nay vì căn bệnh tương tự, chị Thái Thị Lý (48 tuổi, cư dân xóm Hồng Kỳ) đang lo lắng vì cái hạch lớn ở cổ vẫn chưa được xác định là bị bệnh gì. Ngồi buồn bã trong căn nhà xây đã khá cũ, chị Lý thở dài nói cái hạch này xuất hiện cách đây khoảng 3 năm trước, di chuyển khắp cơ thể khiến chị khó chịu, đau đớn. Năm ngoái, anh Trần Văn Nam (chồng chị Lý) đưa vợ đi khám và chữa trị ở Bệnh viện Ung bướu Nghệ An. Thấy cơ thể mình cũng mệt mỏi, xuống cân và có những cơn đau khác thường trong người, anh Nam mua phiếu để khám và tá hỏa vì bác sĩ thông báo anh bị ung thư gan giai đoạn cuối. Hơn 9 tháng sau, anh Nam qua đời ở tuổi 46. Anh Nam mất, mẹ anh cũng phát hiện đã bị ung thư gan và sau đó chưa đầy 3 tháng, bà qua đời. “Cái hạch này bác sĩ nghi bị di căn do ung thư, từ khi chồng mất, tôi cũng quá lo lắng và mệt mỏi nên cứ mặc cho số phận, không muốn đi khám nữa. Nếu trời bắt chết thì cũng phải chịu, tui chỉ thương 3 đứa con, chỉ mới 1 đứa lập gia đình”, chị Lý nhìn ra cửa, buồn bã nói.

Gần bên nhà chị Lý là nhà của vợ chồng anh Nguyễn Duy Sơn. Anh Sơn mất vì ung thư cách đây hơn 4 năm. Hàng xóm của anh cũng có nhiều người ra đi vì căn bệnh quái ác này. Ông Nguyễn Văn Minh, Bí thư xóm Hồng Kỳ (nay sáp nhập với 2 xóm khác và đổi tên thành xóm Hồng Phúc), nói cụm dân cư sống hai bên đường liên xã này có 21 nhà, 8 người đã chết vì ung thư. Thế nhưng, nó cũng chưa “khủng khiếp” bằng cụm dân cư chỉ cách đó chừng 100 m khi có 9 gia đình sống liền kề nhau, nhưng cũng đã có 8 người chết vì ung thư, 1 người bị ung thư trực tràng đang điều trị. Ông Minh dẫn tôi đến căn nhà nhỏ đóng kín cửa nằm kề bên cây gạo cạnh đường liên xã. Đó là nhà của vợ chồng anh Nguyễn Cảnh Lợi. Anh Lợi bị ung thư và đã mất 3 năm trước khi mới 34 tuổi. Bố mẹ anh Lợi cũng đều mất vì ung thư phổi cách đây ít năm. Chồng mất, cuộc sống khó khăn, vợ anh Lợi gửi con cho người anh trai chồng chăm sóc rồi ra Bắc làm công nhân mưu sinh.

Cạnh nhà anh Lợi là căn nhà cũ nằm khuất trong vườn ngô. Ông Minh cho biết đó là nhà của một người dân đã bán rồi chuyển đi nơi khác sinh sống vì sợ ung thư. “Không chỉ người lớn tuổi, ở đây ung thư không tha cả lớp trẻ. Có người mới 24 tuổi cũng mắc bệnh. Bên đó là nhà của một cô gái làm mẹ đơn thân, mới 28 tuổi đã mắc ung thư rồi chết, để lại đứa con nhỏ, rất thương”, ông Minh nói và chỉ tay về căn nhà phía bên kia đám ruộng.

Một góc xóm Hồng Kỳ

Hồng Kỳ cách trung tâm xã Nghĩa Phúc chưa đầy 2 km, những ngôi nhà dân nằm bên con đường nhựa liên xã trông rất trù phú. Người dân sống bằng nghề nông, môi trường gần núi rừng trong lành, nhưng không ai hiểu vì sao tai họa ung thư cứ liên tục ập xuống xóm núi này. Hàng chục người đã chết vì ung thư trong hơn 10 năm qua, hiện có 5 người trong xóm đang phải chống chọi với căn bệnh hiểm nghèo này. Ông Minh cũng cho biết khoảng năm 1992, có một nhóm cán bộ địa chất đến xóm khoan thăm dò khảo sát mỏ thiếc. “Họ khoan một lỗ rất sâu ở ngay cụm dân cư đầu xóm, nơi khu dân cư sau này có nhiều người bị ung thư. Họ phát hiện có vỉa đá màu đen, nghe bảo là thiếc. Sau đó không thấy họ quay trở lại nữa”, ông Minh nói. Ở đầu xóm này là một đập nước lớn, ông Minh cho biết hồ này do 9 con khe ở trên núi dẫn nước về, trong đó có khe dẫn nước từ H.Quỳ Hợp chảy xuống và có thể mang theo kim loại nặng vì Quỳ Hợp là vùng đất của thiếc. Người dân xóm Hồng Kỳ hầu hết đều sử dụng nguồn nước giếng đào, gần mương dẫn nước của cái hồ này. Ông Minh cũng nghi ngờ nguồn nước nhiễm kim loại nặng ở đây có thể là nguyên nhân gây bệnh vì các xóm ở kề bên Hồng Kỳ nhưng số người ung thư rất ít. Nguyên nhân ung thư do di truyền cũng bị loại bỏ vì nhiều người trong gia đình có cả vợ, chồng đều mắc bệnh này.

Ông Tạ Quang Tính, Bí thư Đảng ủy xã Nghĩa Phúc, cho biết số người mắc bệnh ung thư ở xóm Hồng Kỳ quá bất thường khiến người dân rất hoang mang, lo lắng. Đến nay vẫn chưa có cơ quan chức năng nào về kiểm tra, xác định nguyên nhân gây bệnh để người dân an tâm phòng tránh. “Chúng tôi rất mong báo chí đăng thông tin này để các cơ quan chức năng của tỉnh về kiểm tra, xác định nguyên nhân gây bệnh vì người dân thực sự đang rất lo lắng”, ông Tính nói.