Gia đình trẻ Việt ngày càng thiếu sự gắn bó và bền vững

Ly hôn không còn là chuyện hiếm

Thống kê của Viện nghiên cứu Gia đình và Giới vào năm 2018, trung bình cả nước có trên 60.000 vụ ly hôn mỗi năm, chiếm tỷ lệ 30% tổng số cặp đôi. Điều này đồng nghĩa với việc cứ 10 cặp đôi kết hôn thì có đến 3 cặp ly hôn. Trong số các cặp đôi ly hôn, 70% số vụ thuộc về các gia đình trẻ trong độ tuổi từ 18-30, 60% ly hôn sau từ 1-5 năm chung sống, nhiều trường hợp chỉ kết hôn được vài tháng hoặc vài ngày.

Số vụ ly hôn tại Việt Nam đang có chiều hướng gia tăng trong những năm gần đây

Các con số kể trên mới chỉ là thống kê trung bình. Thực tế những năm gần đây, số vụ ly hôn còn nhiều hơn thế. Thống kê của Tòa án nhân dân tối cao cho biết, năm 2018, các vụ hôn nhân và gia đình mà tòa án thụ lý là 262.906 vụ (trong đó ly hôn do mâu thuẫn gia đình chiếm tới 73,6%). Năm 2019, tòa án thụ lý 256.793 vụ (trong đó ly hôn do mâu thuẫn gia đình chiếm 84,2%). Năm 2021, số vụ ly hôn do mâu thuẫn gia đình mà tòa án thụ lý chỉ là 162.072 vụ. Tuy nhiên, năm 2021 là năm cao điểm phòng chống dịch Covid-19 với nhiều đợt giãn cách nên con số này có thể chưa phản ánh đúng thực tế.

Thống kê cũng cho thấy tỷ lệ ly hôn tập trung cao tại những thành phố lớn. Đơn cử tại TP.HCM, bình quân cứ 2,7 cặp kết hôn thì có 1 cặp ly hôn (chiếm hơn 35%). Độ tuổi ly hôn dưới 35 chiếm 30%. Trung bình mỗi tháng, TP.HCM có từ 80-100 vụ ly hôn tại mỗi quận, huyện.

Đa dạng lý do khủng hoảng hôn nhân

Nhờ sự phát triển của công nghệ, giới trẻ có rất nhiều phương tiện để tiếp xúc và làm quen, đặc biệt trên không gian mạng Internet. Báo cáo mới nhất về thị trường di động (State of Mobile 2022) của Data.ai cho thấy trong năm 2021, người trẻ Việt Nam thuộc nhóm 4 quốc gia Đông Nam Á chi nhiều nhất cho Tinder (ứng dụng hẹn hò nổi tiếng tại hơn 190 quốc gia). 65% người Việt Nam tham gia khảo sát thừa nhận đang sử dụng ít nhất một ứng dụng hẹn hò.

Bất đồng trong quan điểm sống, ngoại tình… là những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến ly hôn

Dễ dàng kết bạn, hẹn hò nhưng lại thiếu thời gian tìm hiểu đối phương, dẫn đến việc “vỡ mộng” khi kết hôn là lý do tạo nên những cuộc hôn nhân chóng vánh. Hà Anh (trưởng nhóm truyền thông tại một công ty) cho biết: “Mình biết chồng cũ qua Tinder, hẹn hò cũng hơn 1 năm. Cứ nghĩ thời gian ấy là đủ để hiểu nhau, không ngờ lúc về chung nhà mới phát sinh nhiều chuyện. Từ chuyện nhỏ như việc anh ấy lười rửa chén, giặt đồ đến việc cứ đi với bạn là say bí tỉ. Mình thì bận tối mắt tối mũi, về đến nhà thấy bừa bộn là muốn dẹp hết cho xong”.

Thực tế, thống kê của Viện nghiên cứu Gia đình và Giới cũng chỉ ra nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến khủng hoảng hôn nhân. Trong đó, 27,7% là mâu thuẫn về lối sống, 25,9% đến từ ngoại tình, yếu tố kinh tế chiếm 13%, bạo lực gia đình chiếm 6,7%, sức khỏe chiếm 2,2% và sống xa nhau nhiều ngày chiếm 1,3%. Tất cả những khủng hoảng kể trên đều dẫn đến kết cục ly hôn khi không thể tìm được hướng giải quyết.

Không thiếu những cuộc hôn nhân kết thúc chóng vánh do chưa đủ thời gian tìm hiểu kỹ về nhau

Chuyên gia quan ngại sâu sắc

Trước tình trạng số vụ ly hôn ngày càng gia tăng, việc đưa nhau ra tòa cũng dễ dàng hơn trước, các chuyên gia tâm lý đều có những nhận định rất riêng về vấn đề này.

Anh Ngô Minh Uy (Chuyên gia tham vấn tâm lý, Giám đốc trung tâm tâm lý chuyên nghiệp Welink, Phụ trách ban đào tạo, hội Khoa học Tâm lý - Giáo dục TP. HCM (PESAH)) cho biết: “Qua kinh nghiệm làm việc của mình, tôi nhận định khủng hoảng hôn nhân chủ yếu đến từ các nguyên nhân như: thiếu sự tìm hiểu và chuẩn bị đầy đủ trước khi bước vào đời sống hôn nhân; thiếu khả năng đối thoại và giải quyết mâu thuẫn phát sinh trong cuộc sống hôn nhân; thiếu cam kết trong một mối quan hệ; bất mãn và mâu thuẫn trong việc giáo dục con cái. Gần đây, chúng tôi cũng đang thiết kế chương trình “Hôn nhân khỏe mạnh” để tập trung giải quyết những vấn đề kể trên, tập trung phát triển con người cá nhân, xây dựng tương tác và nuôi dưỡng con cái khỏe mạnh”.

TS xã hội học, chuyên gia tâm lý Phạm Thị Thúy (Giảng viên Học viện Hành chính quốc gia Phân viện TP.HCM) cũng chỉ ra các nguyên nhân chính ảnh hưởng đến mối gắn kết và tính bền vững của gia đình Việt là: yếu tố ngoại tình đang có nguy cơ gia tăng; dư luận xã hội đối với vấn đề ly hôn đã không còn gay gắt như trước; xung đột về quan điểm sống, lối sống; con người ngày càng đề cao tự do cá nhân. Đặc biệt, chị Thúy cũng nhấn mạnh rằng đang có một xu hướng là các cặp vợ/chồng chủ động ly hôn là vì không muốn con cái bị ảnh hưởng tâm lý khi sống trong một gia đình không hòa hợp, êm ấm.

Trẻ em là đối tượng thiệt thòi nhiều nhất khi gia đình không may tan vỡ

Nói về việc gia đình trẻ Việt đang ngày càng thiếu sự gắn bó và bền vững, chị Phạm Thị Thúy nhận định: “Người ta đánh giá một cách khá thẳng thắn rằng sự tồn tại bền vững, lâu bền của tình yêu, hôn nhân gia đình thời hiện đại khó hơn rất nhiều so với ngày xưa. Xu hướng này có hai mặt. Thứ nhất là mặt tốt, người ta không chấp nhận những cuộc hôn nhân độc hại và sẵn sàng rời bỏ nó để đi tìm một hạnh phúc mới, tìm sự tự do cho bản thân họ và cũng giải phóng cho các con nữa.

Nhưng về mặt tiêu cực, một số cặp đôi hiện nay ly hôn quá vội vàng. Ly hôn vì tự ái cá nhân, ly hôn vì một mâu thuẫn rất nhỏ chưa chịu tìm cách giải quyết, ly hôn vì ảnh hưởng bởi bố mẹ chồng hay bố mẹ vợ. Những ca ly hôn như vậy tôi thấy rất tiếc và tôi đã thành lập cái group “Hạnh phúc gia đình” để chia sẻ kinh nghiệm làm sao cho vợ chồng biết cách hòa hợp trong hôn nhân, biết cách bảo vệ cái hôn nhân của họ. Chứ nếu cứ vì một chút mâu thuẫn, một chút căng thẳng, một chút khó khăn mà đã ly hôn thì chắc chắn cuộc đời mỗi người sẽ phải ly hôn rất nhiều lần.

Trong thời gian tới nếu như không có sự điều chỉnh kịp thời từ các yếu tố chính sách cũng như giáo dục, tuyên truyền thì sợ rằng xu hướng ly hôn sẽ tạo ra bất ổn cho những đứa trẻ sống trong điều kiện bố mẹ ly hôn, vì trẻ em là đối tượng thiệt thòi nhất trong vấn đề này”.

Chương trình tuyên dương “Gia đình trẻ Việt Nam tiêu biểu” 2022 nằm trong chuỗi các sự kiện thuộc chương trình “Xây dựng gia đình trẻ hạnh phúc” giai đoạn 2021-2025 do Trung ương Hội LHTN Việt Nam và Công ty Cổ phần Vàng Bạc Đá quý Phú Nhuận PNJ tổ chức nhằm tăng cường tuyên truyền trong các cấp bộ Hội, hội viên, thanh niên về vai trò và giá trị của việc xây dựng gia đình hạnh phúc, ấm no, tiến bộ đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.